Οι δυσθεώρητες αυξήσεις σε πρώτες ύλες, ενέργεια και μεταφορικό κόστος μετακυλίονται στα τελικά προϊόντα και στον καταναλωτή, την ώρα που οι λογαριασμοί ρεύματος καίνε
Αν θέλουµε να χαρακτηρίσουµε «κύµα ανατιµήσεων» αυτό που έρχεται το φθινόπωρο στην ελληνική πραγµατική οικονοµία µάλλον υποβαθµίζουµε το γιγαντιαίο τσουνάµι από λάβα που απειλεί να κατακάψει την κοινωνία. Από τα δηµητριακά, που ήδη έχουν καταγράψει αύξηση της τάξης του 67%, µέχρι το φυσικό αέριο που αυξήθηκε κατά 116%, αλλά και τα διάφορα οικοδοµικά και βιοµηχανικά υλικά που οι τιµές τους έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, προκύπτει ότι η Ελλάδα συνθλίβεται στις δαγκάνες των πληθωριστικών πιέσεων.
Κινείται σε κάποιο παράλληλο σύµπαν;
Σε όλο αυτό υπάρχει ένας ουδέτερος παίκτης. Ενας ανέµελος ταξιδιώτης που τυγχάνει πρωθυπουργός της χώρας… Πλέον µετά τις φωτιές που κατέκαψαν το 16% του δασικού πλούτου της Αττικής και το 30% της Εύβοιας, µε τον ίδιο να βρίσκεται σε θέση ανέµελου παρατηρητή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να αναλαµβάνει τον ρόλο του Νέρωνα που έπαιζε τη λύρα του και απάγγελνε στίχους ενώ τα δύο τρίτα της Ρώµης καίγονταν – έστω κι αν η ιστορική καταγραφή έχει αποδείξει ότι δεν ήταν έτσι τα γεγονότα, στο συλλογικό υποσυνείδητο έχει επικρατήσει αυτή η εκδοχή.
Στην Ελλάδα του σήµερα όµως τα δάση κάηκαν και οσονούπω καίγονται και τα ελληνικά νοικοκυριά από τη λάβα ακρίβειας, σε µέγεθος τσουνάµι, η οποία αναµένεται να πλήξει την ελληνική οικονοµία. Ο Κυρ. Μητσοτάκης φαίνεται ότι επιδιώκει να αναλάβει τον ρόλο του Νέρωνα. «Μπορεί να αντέξει η ελληνική οικονοµία την άνοδο του καφέ» φέρεται να υποστήριξε στην πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συµβουλίου σχετικά µε την αύξηση του καφέ όταν ο αρµόδιος υπουργός Ανάπτυξης Αδωνης Γεωργιάδης ανέφερε ότι η τιµή αυτού του τόσο διαδεδοµένου σπόρου θα φτάσει από τα 2 στα 5 ευρώ!
Μετά τον υπουργό Ανάπτυξης πάντως ο υπουργός Οικονοµικών Χρήστος Σταϊκούρας εµφανίστηκε ιδιαίτερα ανήσυχος διότι, όπως είπε, θα υπάρξει γενικευµένο κύµα ανατιµήσεων στην αγορά, ενώ ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σπήλιος Λιβανός µίλησε για τις αυξήσεις που παρατηρούνται στις ζωοτροφές και φτάνουν το 45%.
Βράζει η αγορά, αλλά ο Κυριάκος ατάραχος
Βέβαια δεν είναι µόνο αυτά τα ανήσυχα µηνύµατα από τους υπουργούς (που βέβαια δεν φαίνεται να ακουµπούν τον Κυρ. Μητσοτάκη). Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον τιµάριθµο (δείκτης τιµών καταναλωτή επί το επιστηµονικότερο), που δείχνουν ότι η σύγκριση των δεικτών του Ιουνίου του 2021 µε τον Ιούνιο του 2020 στα είδη διατροφής δίνει αυξήσεις έως και 20% και συγκεκριµένα: αρνί και κατσίκι 17%, άλλα βρώσιµα έλαια (πλην ελαιόλαδου) 15%, πατάτες 8,6%, ψάρια νωπά 4,1%, τυριά 2,5%, ελαιόλαδο 1,3%, πουλερικά 1,2%, λαχανικά νωπά 1,2%. Στην κορυφή της πυραµίδας των ανατιµήσεων έχουν βρεθεί τα φρούτα, µε την ΕΛΣΤΑΤ να έχει προσδιορίσει την αύξηση των τιµών τους για τον Ιούνιο στο 20,4%!
Από την άλλη το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο σε έρευνά του για τις παγκόσµιες τιµές πρώτων υλών κατέδειξε τον µήνα Ιούνιο σηµαντικές αυξήσεις διεθνώς από 5,12% έως 91,4% σε µια σειρά βασικών πρώτων υλών ζωτικής σηµασίας για τη µεταποίηση. Ενδεικτικά, έχουν αυξηθεί οι τιµές του λιθίου (91,4%), το οποίο αποτελεί την πρώτη ύλη για την κατασκευή µπαταριών, του πετρελαίου θέρµανσης (38%) και του χαλκού (33,19%). Το ίδιο συµβαίνει και µε τα οικοδοµικά υλικά, όπου η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει για τον Ιούλιο αυξήσεις στους επιµέρους δείκτες τιµών κατηγοριών υλικών, όπως το πετρέλαιο κίνησης (20,4%), οι σωλήνες χαλκού (15,5%), το σίδηρο οπλισµού (14,8%) και οι χάλκινοι αγωγοί (11,6%).
Οσο για τις τιµές των πρώτων υλών του γεωργικού και ζωικού τοµέα, οι αυξήσεις στο καλαµπόκι (35,64%), στον καφέ (26,59%), στη ζάχαρη, στα πουλερικά (16,64%) και στο γάλα (20%), το µαλλί (12,72%), στη σόγια (17,10%) είναι δυσθεώρητες. Για τα σιτηρά δε, που ήδη καταγράφουν αυξήσεις της τάξης του 67%, θα πρέπει να πούµε ότι οι δύο παγκόσµιοι σιτοβολώνες, η Ρωσία και ο Καναδάς, έχουν υποστεί τεράστια ζηµιά από κλιµατικά φαινόµενα, µε αποτέλεσµα να εµφανίζουν µειωµένη παραγωγή. Αυτό σηµαίνει ότι θα ισχύσει ο νόµος της προσφοράς και της ζήτησης, µε αποτέλεσµα να υπάρξουν ακόµη µεγαλύτερες ανατιµήσεις. Αυτό στην πράξη σηµαίνει ότι η τιµή του ψωµιού µπορεί να καταγράψει αύξηση που πιθανόν να φτάσει ή και να ξεπεράσει ακόµη και το 30%! Από την άλλη, έχει αυξηθεί το µεταφορικό κόστος. Είναι ενδεικτικό ότι ένα κοντέινερ πλέον κοστίζει πάνω από 10.000 ευρώ (τα µικρά 6.500), έχοντας υποστεί αύξηση που ξεπερνά το 500%!
Παίρνουν φωτιά οι λογαριασµοί ρεύµατος
Για να καταλάβουµε τι συµβαίνει, µόνο στο µέτωπο της ενέργειας το πετρέλαιο κίνησης έχει αυξηθεί 20,4% µέσα στο 2021 (ΕΛΣΤΑΤ). Ακόµη πιο εντυπωσιακή είναι η αύξηση στις τιµές του φυσικού αερίου (το οποίο χρησιµοποιούν πολλές βιοµηχανίες στη δυτική Ευρώπη). Μέσα σε ένα χρόνο έχει τετραπλασιαστεί η τιµή του καθώς εντός του 2021 έχει εκτιναχθεί πάνω από 116%. Ωστόσο συνολικά η ενέργεια έχει αυξηθεί κατά 90% στο διάστηµα από την άνοιξη 2020 (όταν το πετρέλαιο Brent κόστιζε 19 δολάρια ανά βαρέλι στις 21 Απριλίου 2020) µέχρι τον Αύγουστο του 2021 (στα 70 δολάρια το βαρέλι Brent).
Ολα αυτά βέβαια επηρεάζουν τη χονδρεµπορική τιµή του ρεύµατος, µε την Ελλάδα να βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής πυραµίδας αναφορικά µε την τιµή αγοράς του ρεύµατος. Αυτό σηµαίνει υπέρογκες αυξήσεις στους λογαριασµούς των νοικοκυριών εντός του Σεπτεµβρίου, που µπορεί να φτάσουν ακόµη και το 50%! Βέβαια, ακόµη δεν έχει κλειδώσει το ποσοστό αύξησης αλλά όλα συνηγορούν στο ότι αυτό θα είναι δυσβάσταχτο για το µέσο ελληνικό νοικοκυριό. Ολα αυτά διαδραµατίζονται ερήµην της ελληνικής κυβέρνησης, που έχει λάβει τον ρόλο του ανέµελου παρατηρητή, µε τον πορφυρογέννητο πρωθυπουργό να ετοιµάζεται να κραυγάσει «ας φάνε παντεσπάνι»…
Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του Γιάννη Ανουσάκη, πρόεδρου Ινστιτούτου Καταναλωτών Κρήτης και αντιπρόεδρου στο ΙΝΚΑ, ο οποίος ερωτηθείς από το Documento κατά πόσο κάποιες από τις αυξήσεις αυτές θα µπορούσαν να είχαν προληφθεί µε τις κατάλληλες πολιτικές από την πλευρά της κυβέρνησης σηµείωσε: «Παλιότερα υπήρχαν τόλµη και θάρρος από τις κυβερνήσεις απέναντι στην αγορά. Σήµερα τα πράγµατα είναι αλλιώς. Η αγορά λένε αυτορυθµίζεται, κάτι που σίγουρα ισχύει αλλά πολλές φορές δεν αρκεί για τη συγκράτηση των τιµών».
Για τον αντιπρόεδρο του ΙΝΚΑ «είναι γεγονός ότι υπάρχει ακρίβεια. Οταν αυξάνεται η αίσθηση του κινδύνου τότε ο άνθρωπος προσφεύγει σε υποστηρικτικά µέσα, όπως για παράδειγµα η τροφή (τρόφιµα, καύσιµα, ρεύµα, τηλεπικοινωνίες) και η στέγη (δανεισµός). «Η αυξηµένη κατανάλωση τροφής και άλλων υπηρεσιών στη διάρκεια των περιοριστικών µέτρων λόγω του κορονοϊού είχε αποτέλεσµα να υπάρξουν αυξήσεις από 5% έως 15% στις τιµές αγαθών και υπηρεσιών από τον Μάρτιο του 2020 µέχρι και σήµερα».
Αλλα λόγια ν’ αγαπιόµαστε από Μητσοτάκη – Χατζηδάκη
Βέβαια, ειδικά στην περίπτωση του ρεύµατος, ο demolition man του νεοφιλελευθερισµού Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος αρέσκεται να παρουσιάζεται ως σούπερµαν, τώρα νίπτει τας χείρας του για τα κατορθώµατά του όσο ήταν υπουργός Ενέργειας. Τώρα µας λέει να αποταθούµε στις εταιρείες-παρόχους που συµβληθήκαµε για να έχουµε ρεύµα στα σπίτια µας, ενώ ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας απευθυνόµενος από τηλεοράσεως στους καταναλωτές τους πρότεινε να κάνουν έρευνα αγοράς για να εντοπίσουν το φτηνότερο πακέτο ρεύµατος!
Οµως τόσο ο Κ. Χατζηδάκης όσο και ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης άλλα έλεγαν όταν έφτιαχναν το σύστηµα που τώρα θα κάψει (µετά τα δάση και το άριστο σχέδιο αντιπυρικής προστασίας) και τη γούνα µας. Οι εν λόγω υπέρµαχοι του ανοίγµατος της αγοράς ενέργειας επιχειρηµατολογούσαν ότι αυτό το άνοιγµα θα συµπαρασύρει προς τα κάτω τις τιµές, αλλά µες στον Αύγουστο η Ελλάδα αναδείχτηκε πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στην τιµή εκκαθάρισης στην Αγορά Επόµενης Ηµέρας (DAM). Σταχυολογήσαµε όσα έχουν αναφέρει κατά καιρούς ο Κυρ. Μητσοτάκης και ο Κ. Χατζηδάκης. Παραθέτουµε τις δηλώσεις που προκαλούν κλαυσίγελο αφού σε ακόµη µια περίπτωση οι συνέπειες για τις εξαµβλωµατικές κυβερνητικές αποφάσεις του Κυρ. Μητσοτάκη στέλνουν τον λογαριασµό στους απλούς πολίτες.
5 Οκτωβρίου 2020: «Η ∆ΕΗ αποτελεί ένα υποδειγµατικό success story» ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης κατά την οµιλία του στην εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε για την παρουσίαση της νέας εταιρικής ταυτότητας της ∆ηµόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισµού.
8 ∆εκεµβρίου 2020 µιλώντας στον ραδιοσταθµό Θέµα 104,6 ο Κ. Χατζηδάκης είπε: «∆εν θα υπάρξει καµία αύξηση στις τιµές της ∆ΕΗ ούτε και στις τιµές των ιδιωτικών εταιρειών ενέργειας. ∆εν υπάρχει ούτε µία στο τρισεκατοµµύριο να ανεχθούµε τέτοια παιχνιδάκια».
31 Ιανουαρίου 2019: Ο νυν βουλευτής της Ν∆ Κώστας Κυρανάκης εκτοξεύει χολή κατά της τότε κυβέρνησης στο Twitter: «Πληρώνετε 80 ευρώ και βάζετε βενζίνη αξίας 26 ευρώ. Τα υπόλοιπα 54 πάνε στους µετακλητούς του Τσίπρα, στα µίλια του Κουίκ, στην υγεία του Πολάκη και στις τσάντες της Παπακώστα». Τώρα σιωπή…
26 Ιουλίου 2019: Σε εκποµπή του Ant1 είπε ο Κ. Χατζηδάκης (το έγραψε και σε tweet): «Ο,τι και να λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κόσµος θα καταλάβει, όταν θα έρθουν οι λογαριασµοί της ∆ΕΗ στο σπίτι, ότι τελικά δεν θα πληρώσει τίποτα παραπάνω. Οι καταναλωτές ό,τι πλήρωναν θα συνεχίσουν να πληρώνουν».
2 Σεπτεµβρίου 2021: «Μας παραδώσατε τη ∆ΕΗ σε κατάρρευση και µέσα σε χρόνο-ρεκόρ διασώσαµε την εταιρεία χωρίς να αυξηθεί το ρεύµα» υπερηφανεύτηκε ο Κ. Χατζηδάκης και πρόσθεσε, ανεβάζοντας τον τόνο της φωνής του: «Και τώρα ερχόσαστε, δύο χρόνια µετά τη διάσωση, ενώ έχει πολλαπλασιαστεί η τιµή της µετοχής και ενώ όλοι αναγνωρίζουν ότι η ∆ΕΗ είναι ένα success story, και επικαλείστε τη διεθνή αύξηση των τιµών του φυσικού αερίου και των τιµών για το διοξείδιο του άνθρακα για να συνδέσετε τον Μητσοτάκη και τον Χατζηδάκη µε τις διεθνείς αυξήσεις στις τιµές του ρεύµατος».