Φοστέν Λινιεκουλά: Η άνεση των λίγων χτίζεται στα ερείπια των πολλών

Στην παράσταση «Congo» που ανεβάζει στη Στέγη ο Κονγκολέζος χορογράφος και χορευτής εστιάζει στην αποικιοκρατία.

Ο «ελεύθερος»κόσµος, ο κόσµος της ευρωπαϊκής ∆ύσης και αργότερα της βορειοαµερικανικής ηπείρου, διαφήµιζε το πλαίσιο της ελευθερίας που διασφάλιζε για τους πολίτες του. Την ίδια στιγµή βέβαια λησµονούσε να αναδείξει το γεγονός πως η συνθήκη σχετικής ευηµερίας και ακόµη σχετικότερης ελευθερίας βασιζόταν στην καταλήστευση και την εξάντληση του ανθρώπινου δυναµικού και των φυσικών πόρων υποτελών χωρών στην Αφρική, την Ασία, την κεντρική και Νότια Αµερική. Μια από τις πιο µελανές σελίδες της αποικιοκρατίας γράφτηκε στο Κονγκό τον 19ο αιώνα όταν ο βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος Β΄ έγινε ο προσωπικός ιδιοκτήτης της εδαφικής επικράτειας της σηµερινής Λαϊκής ∆ηµοκρατίας του Κονγκό. Στόχος του ήταν η εκµετάλλευση του καουτσούκ, ενώ χρησιµοποίησε εφιαλτικά και απάνθρωπα µέσα.

Ο Κονγκολέζος χορογράφος Φοστέν Λινιεκουλά φιλοξενείται στην κεντρική σκηνή της Στέγης, όπου θα παρουσιάσει την παράσταση «Congo»: µια βιωµατική περιδιάβαση στους µατωµένους δρόµους της Ιστορίας µέσα από τις αφηγήσεις του συγγραφέα Ερίκ Βιγιάρ, τον χορό και το τραγούδι.

Τι νοηµατοδοτεί για σας η παράσταση «Congo»;

Κατά πρώτον το να καταλάβω ο ίδιος πού βρίσκοµαι στον κόσµο και πώς αλληλεπιδρώ µαζί του, πώς αντιλαµβάνοµαι και πώς ονειρεύοµαι την παγκόσµια κατάσταση. Προσπαθώ να βρω τον τρόπο να συνυπάρξουµε όλοι ειρηνικά και δηµιουργικά και φυσικά η πολιτική έχει έντονη παρουσία στο έργο µου. Οταν κάποιος αναρωτιέται για τη θέση του στον κόσµο ανατρέχει και στην Ιστορία του. Κατά δεύτερον, τι µπορούµε να κάνουµε ως χώρα για να αποκολληθούµε από το αποικιοκρατικό παρελθόν µας, παρελθόν που περιέχει άφατη βία. Ακόµη και σήµερα δεν έχουµε βρει τον τρόπο να ξεφύγουµε από τη «βελγική» φάση της Ιστορίας µας. Το έργο µου αποτελεί κραυγή απόγνωσης για το τι µπορούµε να κάνουµε σχετικά µε αυτό.

Τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή σας βρίσκω στη Γαλλία, η οποία συνορεύει µε το Βέλγιο – δύο χώρες που είναι αξεδιάλυτα δεµένες µε το αιµατοβαµµένο παρελθόν του Κονγκό. Ποια είναι τα συναισθήµατά σας;

Η σχέση µου µε τη Γαλλία είναι στενή, καθώς η σύζυγός µου είναι Γαλλίδα, τα παιδιά µου έχουν και το γαλλικό διαβατήριο αλλά και επειδή µε διαµόρφωσε καλλιτεχνικά. Μένουµε στο Κονγκό και ταξιδεύουµε συνεχώς για επαγγελµατικούς λόγους.

Νιώθω ότι ταξιδεύω από µια αποικία στη µητρόπολη. Μπορεί το Βέλγιο να κυριάρχησε πολιτικά και στρατιωτικά στη χώρα µου, ωστόσο η κουλτούρα ήταν γαλλική. Φυσικά ποτέ δεν ένιωσα Γάλλος αλλά Κονγκολέζος ακόµη και όταν βρίσκοµαι στη Γαλλία. Το Βέλγιο όπως και η Γαλλία δεν αναγνώρισαν ποτέ την περίοδο της αποικιοκρατίας και όσα φριχτά έπραξαν τότε. Αµέτρητες σφαγές και αποµύζηση του φυσικού πλούτου, ενώ ακόµη εξακολουθούν να ελέγχουν τα πράγµατα. Παρά ταύτα φέρονται σαν να µην ήρθαν ποτέ στη χώρα µου. Αρα το ερώτηµά µου είναι πώς αντιλαµβανόµαστε όλα αυτά και πώς αναλαµβάνουµε την ευθύνη µας. Μόνο αν αναλάβουµε τις ευθύνες µας και κοιτάξουµε κατάµατα την Ιστορία θα µπορέσουµε να έχουµε µέλλον όλοι οι άνθρωποι µαζί στον πλανήτη.

Για την ώρα ακόµη και στα σχολεία δεν διδάσκεται η Ιστορία. Αυτό επισήµανε έρευνα των Ηνωµένων Εθνών όταν επισκέφτηκε εκπαιδευτικά ιδρύµατα στο Βέλγιο και διαπίστωσε ότι η Ιστορία απλώς προσπερνιέται σε πολλά σηµεία της. Η ίδια η χώρα αρνείται την Ιστορία της είτε είναι καλή είτε όχι. ∆εν υπάρχει άλλη επιλογή από το να προσπαθήσουµε να ζήσουµε µαζί. Οµως δεν βλέπω οι προσπάθειες όλων µας να κατατείνουν σε αυτό. Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη κλείνει τα σύνορά της στους πρόσφυγες.

Είστε παγκόσµιος καλλιτέχνης καθώς ταξιδεύετε σε πολλές χώρες. Πώς αντιλαµβάνεστε την παγκόσµια κατάσταση;

Ο κόσµος όπου ζούµε είναι γεµάτος από ερείπια µέσα µας αλλά και γύρω µας. Αναρωτιέµαι πώς φτάσαµε εδώ. Τα ερείπια του κάθε ανθρώπου και της κάθε χώρας σχετίζονται µε την άνετη ζωή µιας µερίδας του κόσµου. Αρα τα ερείπια είναι όλων µας, καθώς τα αποτελέσµατα της Ιστορίας επηρεάζουν όλες τις πλευρές. Η τέχνη µου είναι ένα κάλεσµα ώστε να ακούσει ο ένας τον άλλο και όλοι µαζί να οραµατιστούµε ένα κοινό µέλλον. Ψάχνω για συµµάχους σε αυτό και η Ιστορία είναι ένας τρόπος για να γνωρίσω ανθρώπους, να πω το όνοµά µου και να αφηγηθώ ένα µέρος της ιστορίας µου. Ετσι θα καταλάβουµε καλύτερα ο ένας τον άλλο. Ζούµε σε έναν κόσµο που είµαστε µόνοι µας σε κάθε σηµείο του πλανήτη.

Νιώθετε ότι το κοινό στις διάφορες χώρες όπου παρουσιάζετε το έργο σας βρίσκει κοινά στοιχεία στην ιστορία που συνδέουν τις χώρες;

Είναι το καλύτερο που µπορεί να µου συµβεί. Να πηγαίνω σε µια χώρα µιλώντας για την ιστορία της δικής µου και να ξυπνώ µνήµες στους ανθρώπους εκεί. Η ιστορία µου γίνεται δική σου, όπως και το αντίθετο. Η Ιστορία µάς κάνει να σκεφτούµε όχι µόνο το παρελθόν αλλά κυρίως το παρόν και το µέλλον.

Πώς φαντάζεστε το µέλλον;

Μιλώντας υποκειµενικά, βάσει όσων ζω νιώθω απελπισµένος. Υπάρχει όµως ένα ευχάριστο «αλλά». Σε όλο τον κόσµο εµφανίζονται φωνές ανθρώπων που θέλουν να κάνουν κάτι για να αλλάξει η παγκόσµια κατάσταση. Υπάρχει αντίσταση στην απελπισία και εύχοµαι όλες αυτές οι φωνές να ενωθούν. Το ζητούµενο δεν είναι µόνο να εναντιωθούµε στους πολιτικούς που δεν εµπιστευόµαστε, αλλά κυρίως να προτείνουµε πραγµατικές λύσεις. Ο καθένας από τον χώρο όπου δρα κοινωνικά και επαγγελµατικά µπορεί να προσφέρει. Θα επικαλεστώ τη φράση του Ιταλού επαναστάτη Αντόνιο Γκράµσι «Ολα έχουν να κάνουν µε το πώς θα συνδυάσουµε τον πεσιµισµό των διανοουµένων µε την αισιοδοξία της καλής θέλησης», η οποία θεωρώ ότι συµπυκνώνει τη σκέψη και τη διάθεσή µου.