Η κυβερνητική πολιτική άφησε χωρίς μποναμά τα χαμηλά εισοδήματα
Το 2021 θα ισχύσουν δύο αλλαγές στη φορολογία. Η πρώτη αλλαγή έχει μόνιμο χαρακτήρα και προκύπτει από την εφαρμογή του νόμου 4646/2019, με τον οποίο θεσπίστηκε νέος εισαγωγικός φορολογικός συντελεστής 9% για τις πρώτες 10.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος και μειώθηκαν κατά 1 ποσοστιαία μονάδα οι κλίμακες για τα επόμενα τμήματα εισοδήματος. Παράλληλα, με τον νόμο αυτό μειώθηκε αναλογικά το αφορολόγητο που δίνεται μέσω της έκπτωσης φόρου με ηλεκτρονικές συναλλαγές στο 30% του δηλωθέντος εισοδήματος σε μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.
Από τις αλλαγές αυτές δεν προκύπτουν αξιόλογες μεταβολές σε ό,τι αφορά την ετήσια φορολογική επιβάρυνση των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατ’ επάγγελμα αγροτών, οι οποίοι και στο προηγούμενο καθεστώς, παρότι υπάγονταν στον υψηλό φορολογικό συντελεστή του 22% λόγω των εκπτώσεων φόρου, είχαν αφορολόγητο. Επίσης δεν προκύπτουν αξιόλογες φορολογικές ελαφρύνσεις παρά μόνο για εισοδήματα άνω των 50.000 ευρώ.
Οι τρεις κερδισμένοι του νέου φορολογικού
Υπάρχουν ωστόσο τρεις κατηγορίες κερδισμένων. Η πρώτη είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που δεν καλύπτονται από αφορολόγητο και μετά τη μείωση του ελάχιστου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες, από το 22% στο 9%, για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος μέχρι τις 10.000 ευρώ θα έχουν φορολογική ελάφρυνση 130 ευρώ. Συνεπώς, για έναν αυτοαπασχολούμενο με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ θα υπάρξει ετήσια ελάφρυνση 1.300 ευρώ.
Η δεύτερη κατηγορία είναι οι νέοι εμποροβιοτέχνες και ελεύθεροι επαγγελματίες που κατά τα τρία πρώτα χρόνια άσκησης της δραστηριότητάς τους, εφόσον δηλώνουν εισόδημα έως 10.000 ευρώ, θα φορολογούνται με το ήμισυ του φορολογικού συντελεστή. Η διάταξη περί φορολογίας των νέων επαγγελματιών για τρία χρόνια με το ήμισυ του συντελεστή ίσχυε και στο προηγούμενο καθεστώς, ωστόσο με την υιοθέτηση μειωμένου εισαγωγικού συντελεστή 9% αντί του 22% ο συντελεστής με τον οποίο θα φορολογούνται οι νέοι εμποροβιοτέχνες και ελεύθεροι επαγγελματίες, εφόσον πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, μειώνεται από 11% σε 4,5%, επομένως θα υπάρχει και γι’ αυτούς σημαντικό όφελος.
Η τρίτη κατηγορία κερδισμένων είναι οι αγρότες που λαμβάνουν κοινοτικές ενισχύσεις, συγκεκριμένα όσοι λαμβάνουν τη βασική ενίσχυση και πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις υψηλότερες των 12.000 ευρώ. Η φορολογία της βασικής ενίσχυσης και των πράσινων και συνδεδεμένων ενισχύσεων κατά το ποσό που ξεπερνά τις 12.000 ευρώ γίνεται με την κλίμακα φορολογίας των εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα (όπου δεν υπάρχει αφορολόγητο). Επομένως και οι αγρότες που λαμβάνουν κοινοτικές επιδοτήσεις θα έχουν όφελος από τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή για τις πρώτες 10.000 ευρώ εισοδήματος στο 9%.
Ωφελημένοι από την αναστολή εισφοράς αλληλεγγύης
Η δεύτερη αλλαγή έχει προσωρινό χαρακτήρα και αφορά την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης για έναν χρόνο. Η αναστολή της θα καλύψει όλα τα εισοδήματα που προέρχονται από επιχειρηματική δραστηριότητα, μερίσματα, ενοίκια, τόκους, δικαιώματα και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου που αποκτήθηκαν το 2020 και τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα που θα αποκτηθούν το 2021. Δεν θα καλύψει μισθούς του δημόσιου τομέα και εισοδήματα από συντάξεις.
Το όφελος από την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης αφορά τα εισοδήματα από 12.000 ευρώ και πάνω, στα οποία αυτή επιβαλλόταν, και είναι τόσο μεγαλύτερο όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα. Για εισόδημα π.χ. 15.000 ευρώ το όφελος από την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης θα είναι 330 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 25.000 ευρώ το όφελος θα είναι 1.250 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 35.000 ευρώ το όφελος θα είναι 2.275 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 50.000 ευρώ το όφελος θα είναι 3.750 ευρώ τον χρόνο, για εισόδημα 80.000 ευρώ το όφελος θα είναι 7.200 ευρώ τον χρόνο και για εισόδημα 120.000 ευρώ το όφελος θα είναι 10.800 ευρώ.
Τρία συμπληρωματικά μέτρα υπό την αίρεση των θεσμών
Τέλος, άλλα τρία προσωρινά μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων που θα ισχύσουν το 2021, εφόσον πάρουν την έγκριση των θεσμών, είναι η κλιμακωτή μείωση έως και μηδενισμός της προκαταβολής φόρου για όσους έχουν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και έχουν πληγεί από την πανδημία, η απενεργοποίηση των τεκμηρίων διαβίωσης και η ακύρωση του πέναλτι φόρου 22% για τους φορολογούμενους που δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν ηλεκτρονικές αποδείξεις που να αντιστοιχούν στο 30% του εισοδήματός τους. Τα μέτρα αυτά επιδιώκουν να ανακουφίσουν όσους έχασαν τζίρους και εισόδημα λόγω της πανδημίας ή δεν έκαναν επαρκείς ηλεκτρονικές συναλλαγές λόγω των περιοριστικών μέτρων.
Οι αλλαγές σε συντελεστές, εκπτώσεις φόρου και φορολογική επιβάρυνση το 2021
Σύμφωνα με τον ν. 4646/2019, για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματικές δραστηριότητες και αγροτικές εκμεταλλεύσεις που απέκτησαν τα φυσικά πρόσωπα το 2020 και θα δηλωθούν το 2021 ισχύουν οι παρακάτω αλλαγές στην κλίμακα φόρου εισοδήματος:
• Καθιέρωση εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή μειωμένου από 22% στο 9% για τις πρώτες 10.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος.
• Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος από τις 20.000 έως τις 30.000 ευρώ, από το 29% στο 28%.
• Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος από τις 30.000 έως τις 40.000 ευρώ, από το 37% στο 36%.
• Μείωση του φορολογικού συντελεστή που αντιστοιχεί στο τμήμα του εισοδήματος πάνω από τις 40.000 ευρώ, από το 45% στο 44%.
• Μείωση της ετήσιας έκπτωσης φόρου που παρέχεται για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις και κέρδη από αγροτικές δραστηριότητες ασκούμενες από κατ’ επάγγελμα αγρότες ως εξής: – Από 1.900 σε 777 ευρώ για φορολογούμενους χωρίς εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 1.950 σε 810 ευρώ για φορολογούμενους με ένα εξαρτώμενο τέκνο. – Από 2.000 σε 900 ευρώ για φορολογούμενους με δύο εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 2.100 σε 1.120 ευρώ για φορολογούμενους με τρία εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 2.100 σε 1.340 ευρώ για φορολογούμενους με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 2.100 σε 1.560 ευρώ για φορολογούμενους με πέντε εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 2.100 σε 1.780 ευρώ για φορολογούμενους με έξι εξαρτώμενα τέκνα.
– Από 2.100 σε 2.000 ευρώ για φορολογούμενους με επτά εξαρτώμενα τέκνα.
– Περιορισμός της ισχύουσας κατά περίπτωση έκπτωσης φόρου των 777-1.340 ευρώ κατά 20 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ ετήσιου εισοδήματος πάνω από τις 12.000 ευρώ, για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες χωρίς εξαρτώμενα τέκνα ή με ένα έως τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα. Οι αλλαγές αυτές στη φορολογική κλίμακα των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών επιφέρουν:
• Για όσους δεν έχουν παιδιά: – Μείωση φόρου εισοδήματος 37 έως 177 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 8.636 έως 9.000 ευρώ.
– Μείωση φόρου εισοδήματος 17 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 19.000 έως 50.000 ευρώ. – Μείωση φόρου εισοδήματος 20 έως 1.000 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 50.000 έως 100.000 ευρώ.
– Μείωση φόρου εισοδήματος 1.000 έως 11.100 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ και μέχρι 1.000.000 ευρώ.
• Για όσους έχουν ένα εξαρτώμενο τέκνο:
– Μείωση φόρου εισοδήματος 20 έως 160 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 8.863 ευρώ και μέχρι 20.000 ευρώ.
– Καμία μεταβολή φόρου για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 20.000 έως 52.000 ευρώ.
– Μείωση φόρου εισοδήματος κατά 10 έως 950 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 53.000 μέχρι 100.000 ευρώ. – Μείωση φόρου εισοδήματος 960 έως 11.100 ευρώ για όσους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ και μέχρι 1.000.000 ευρώ.
Ανάλογες μειώσεις ετήσιων φορολογικών επιβαρύνσεων, αναλογικά μεγαλύτερες για όσους δηλώνουν εισοδήματα μέχρι 19.000 ευρώ καθώς και για όσους δηλώνουν εισοδήματα πάνω από 50.000 ευρώ, ισχύουν και για τους φορολογούμενους με δύο, τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα, χωρίς πάντως ιδιαίτερα αισθητές αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο φορολογικό καθεστώς.
Ποιος έκανε άρση βαρών
Για να διαλύσουμε λίγο τα νέφη περί των «φορολογικών βαρών» με τα οποία «φόρτωσε» τον κόσμο ο ΣΥΡΙΖΑ και τον «απαλλάσσει» τώρα η ΝΔ, αξίζει να θυμηθούμε ποιος νομοθέτησε τι σε σχέση με τους ελεύθερους επαγγελματίες και την εισφορά αλληλεγγύης.
Σε ό,τι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, η επιβολή της ιδιαίτερα επιβαρυντικής φορολογικής μεταχείρισής τους με υψηλούς συντελεστές 26% και 33% από το πρώτο ευρώ, χωρίς αναγνώριση αφορολογήτου, δεν έγινε από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου το 2013.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αντίθετα μείωσε την επιβάρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών από το 26% στο 22% για τα εισοδήματα έως 20.000 ευρώ και αύξησε προοδευτικά τους συντελεστές σε 29% για εισοδήματα από 20.000 έως 30.000, 37% για εισοδήματα από 30.000 έως 40.000 ευρώ και 45% για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ.
Η μεγάλη αύξηση των συντελεστών της εισφοράς αλληλεγγύης ήταν όμως πράγματι δουλειά του ΣΥΡΙΖΑ και η κλίμακα των υψηλών συντελεστών που εισήγαγε (2,2% για εισόδημα από 12.000 έως 20.000 ευρώ, 5% για εισόδημα από 20.000 έως 30.000 ευρώ, 6,5% για εισόδημα από 30.000 έως 40.000 ευρώ, 7,5% για εισόδημα από 40.000 έως 65.000 ευρώ, 9% για εισόδημα από 65.000 έως 220.000 ευρώ και 10% για εισόδημα από 220.000 ευρώ και πάνω) μπορεί να φαινόταν εύλογη για τα ιστορικά δεδομένα των κοινωνικών κρατών της δυτικής Ευρώπης, έπεσε όμως «βαριά κι ασήκωτη» στην ελληνική κοινωνία. Το γεγονός συν τοις άλλοις ότι η εισφορά αλληλεγγύης επιβαλλόταν στο σύνολο του ακαθάριστου εισοδήματος (δηλαδή το προ φόρων και εισφορών) είχε αποτέλεσμα η συνολική ασφαλιστική και φορολογική επιβάρυνση των υψηλών –άνω των 50.000 ευρώ– εισοδημάτων να γίνει από το 2017 και εξής πράγματι απεχθής, να ανεβάσει όσους αναγνώριζαν τον εαυτό τους ως «μεσαία τάξη» στα κάγκελα και να ρίξει πολύ νερό στον μύλο της ΝΔ, η οποία πέτυχε να αναγάγει το θέμα της «μείωσης των φορολογικών βαρών» σε βασικό διακύβευμα των εκλογών του 2019.
Λίγο πριν από τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να σώσει το παιχνίδι ψηφίζοντας τελευταία στιγμή την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ, αλλά –αφενός επειδή το πρόβλημα το είχαν τα υψηλότερα εισοδήματα, αφετέρου επειδή η ΝΔ θεωρήθηκε, λογικά, καλύτερη από τον ΣΥΡΙΖΑ στις μειώσεις φόρων– κέρδισε τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία.