Κρίνεται η δεύτερη θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν στη μυστική ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η υποψηφιότητα της ωστόσο υπέστη σοβαρό πλήγμα, αφού κορυφαίο δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι δεν ήταν αρκετά διαφανής με το κοινό σχετικά με τις συμβάσεις για τα εμβόλια Covid-19.
Δείτε LIVE τη διαδικασία:
Η απόφαση ελήφθη λίγο περισσότερο από 24 ώρες πριν το πολιτικό μέλλον της φον ντερ Λάιεν αποφασιστεί από τους ευρωβουλευτές. Χρειάζεται να την υποστηρίξουν 361 από τους 720 νομοθέτες της ΕΕ σε μια μυστική ψηφοφορία που αναμένεται να είναι κλειστή. Μία από τις ομάδες από τις οποίες η φον ντερ Λάιεν ζητά υποστήριξη είναι οι Πράσινοι, μέλη των οποίων έφεραν αυτή τη δικαστική υπόθεση για το εμβόλιο.
Διαβάστε περισσότερα: Η φον ντερ Λάιεν έχασε την υπόθεση για τα εμβόλια Covid-19 στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ
Στις περιπτώσεις που εξέτασε το Δικαστήριο της ΕΕ, η Επιτροπή παραδέχθηκε ότι «χρειαζόταν να βρει μια δύσκολη ισορροπία» μεταξύ του δικαιώματος του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, στην πληροφόρηση και των νομικών απαιτήσεων που απορρέουν από τις ίδιες τις συμβάσεις COVID-19, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αξιώσεις χρηματικής αποζημίωσης σε βάρος των φορολογουμένων.
H Κομισιόν, απαντώντας στην απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, τόνισε σε ανακοίνωσή της ότι «γενικά παρέχει την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας».
Οι εκτιμήσεις για την ψηφοφορία
Προκειμένου να παραμείνει πρόεδρος της Κομισιόν, χρειάζεται τη στήριξη τουλάχιστον 361 εκ των 720 ευρωβουλευτών. Αν την ψηφίσουν όλοι οι ευρωβουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (188), των Σοσιαλιστών (136) και του Renew (77), θα έχει 401 ψήφους. Όμως, η ψηφοφορία είναι μυστική και κάποιοι από αυτούς αναμένεται να μην ακολουθήσουν την επίσημη γραμμή. Επίσης, ήδη ορισμένοι έχουν δηλώσει δημόσια ότι δεν θα τη στηρίξουν.
Το Reuters αναφέρεται στην προσπάθεια της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να πείσει για τη δεύτερη θητεία της στην προεδρία της Κομισιόν.
Για να εκλεγεί άνετα, μπορεί να χρειαστεί υποστήριξη από τμήματα της 78μελούς ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) ή των Πρασίνων. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι ψήφοι που χρειάζεται η φον ντερ Λάιεν είναι πιο πιθανό να προέλθουν από τους Πράσινους λόγω των πολιτικών διαιρέσεων στην ευρωομάδα ECR.
Το να κερδίσει και τις δύο παρατάξεις είναι απίθανο, γράφει το Reuters, δεδομένων των αντίθετων αιτημάτων τους. Για παράδειγμα, οι Πράσινοι θέλουν να διασφαλιστούν οι πολιτικές για το κλίμα. Η ευρωομάδα ECR θέλει την αποδυνάμωσή τους.
Αβέβαιη για την επανεκλογή της, έχει επιδοθεί εντατικές διαπραγματεύσεις. Αρχικά, προσπάθησε να χτίσει γέφυρες με τους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές, που έχουν 78 ευρωβουλευτές- μεταξύ των οποίων και από το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι- όμως αυτό προκάλεσε επικρίσεις από την Κεντροδεξιά. Στη συνέχεια στράφηκε στους Πράσινους, που έχουν 53 έδρες, επιβεβαιώνοντας τις δεσμεύσεις της για το κλίμα.
«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν», δήλωσε ο Άνταμ Μπίλαν, επικεφαλής των 18 Πολωνών βουλευτών της ECR, μετά από συνάντηση μαζί της την Τρίτη, επικαλούμενος «λανθασμένες αποφάσεις» για τη μετανάστευση και την κλιματική αλλαγή.
Η ομάδα «Αδέλφια της Ιταλίας» της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, η οποία ανήκει στην ECR, δεν έχει επιβεβαιώσει αν οι 24 βουλευτές της θα υποστηρίξουν τη φον ντερ Λάιεν.
Δεν υπάρχει, όμως, και εναλλακτικός υποψήφιος που να συγκεντρώνει την υποστήριξή τους αν δεν το πράξει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σημειώνει το Reuters.
Ορισμένα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λένε ότι ενδεχόμενη αποτυχία της φον ντερ Λάιεν θα ενθάρρυνε τους ευρωσκεπτικιστές βουλευτές – οι οποίοι έχουν δεσμευτεί να της αντιταχθούν – αφού θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι τα ενισχυμένα ποσοστά τους μετά τις εκλογές του περασμένου μήνα τους έδωσαν τη δυνατότητα να διαταράξουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
«Θα θεωρηθεί ως νίκη, ιδίως για την ακροδεξιά», δήλωσε ο βουλευτής του ΕΛΚ Σον Κέλι, ο οποίος σχεδιάζει να την υποστηρίξει.
Η απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ε.Ε.
To Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ αποφάσισε σήμερα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έδωσε στο κοινό επαρκώς ευρεία πρόσβαση σε ορισμένες λεπτομέρειες και ρήτρες των συμβάσεων αγοράς εμβολίων κατά της νόσου Covid-19.
Το Δικαστήριο της ΕΕ τονίζει ότι «η παράβαση αυτή αφορά ιδίως τους όρους των εν λόγω συμβάσεων οι οποίοι αφορούν την αποζημίωση, καθώς και τις δηλώσεις περί απουσίας συγκρούσεως συμφερόντων των μελών της διαπραγματευτικής ομάδας για την αγορά εμβολίων».
Το 2020 και το 2021, συνήφθησαν μεταξύ της Επιτροπής και φαρμακευτικών εταιρειών, συμβάσεις αγοράς εμβολίων κατά της Covid-19 και αποδεσμεύθηκαν περίπου 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια οριστική παραγγελία (για λογαριασμό των 27 κρατών-μελών) η οποία αφορούσε πάνω από ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου.
Το 2021, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ιδιώτες ζήτησαν την πρόσβαση στις συμβάσεις αγοράς εμβολίων και σε ορισμένα συναφή έγγραφα, «προκειμένου να κατανοήσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις τους και να βεβαιωθούν ότι διασφαλίζεται η προστασία του δημοσίου συμφέροντος». Βασίστηκαν στον ευρωπαϊκό κανονισμό του 2001 σχετικά με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα από τα τρία μεγάλα θεσμικά όργανα της ΕΕ (Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή).
Ωστόσο, «η Επιτροπή παρέσχε μερική μόνον πρόσβαση στα έγγραφα αυτά» και ως εκ τούτου, ευρωβουλευτές και ιδιώτες άσκησαν προσφυγές ακυρώσεως ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ. (σ.σ. Η προσφυγή ακυρώσεως αποσκοπεί στην ακύρωση πράξεων των οργάνων της Ένωσης που αντιβαίνουν στο δίκαιο της Ένωσης. Αν η προσφυγή είναι βάσιμη, η πράξη ακυρώνεται. Το κάθε όργανο της Ένωσης οφείλει να καλύψει το ενδεχόμενο κενό δικαίου που δημιουργεί η ακύρωση της πράξης.)
Με τις αποφάσεις του, το Γενικό Δικαστήριο δέχεται εν μέρει τις δύο προσφυγές και ακυρώνει τις αποφάσεις της Επιτροπής κατά το μέρος που περιέχουν πλημμέλειες.
Όσον αφορά τους όρους των συμβάσεων οι οποίοι αφορούν την αποζημίωση των φαρμακευτικών εταιρειών από τα κράτη μέλη για τυχόν αποζημιώσεις τις οποίες οι εταιρείες αυτές θα έπρεπε να καταβάλουν σε περίπτωση ελαττώματος των εμβολίων τους, το Γενικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι ο παραγωγός ευθύνεται για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμα του προϊόντος του και η ευθύνη του δεν δύναται να περιοριστεί ή να αποκλειστεί έναντι του ζημιωθέντος με ρήτρα περιορισμού ή απαλλαγής από την ευθύνη, δυνάμει της οδηγίας 85/374 (για θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων). Το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει, ωστόσο, ότι καμία διάταξη της οδηγίας αυτής δεν απαγορεύει σε τρίτο να επιστρέψει την αποζημίωση που κατέβαλε ένας παραγωγός λόγω ελαττωματικότητας του προϊόντος του.
Το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο λόγος για τον οποίο οι όροι σχετικά με την αποζημίωση περιελήφθησαν στις συμβάσεις, ήτοι η αντιστάθμιση των κινδύνων τους οποίους ανέλαβαν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις και οι οποίοι συνδέονται με τη συντόμευση της προθεσμίας ανάπτυξης των εμβολίων, είχε εγκριθεί από τα κράτη μέλη και είχε δημοσιοποιηθεί. Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε ότι η παροχή ευρύτερης πρόσβασης στις εν λόγω ρήτρες θα έθιγε ουσιαστικά τα εμπορικά συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών. Ομοίως, η Επιτροπή δεν έδωσε επαρκείς εξηγήσεις από τις οποίες να προκύπτει με ποιον τρόπο η πρόσβαση στους όρους των συμβάσεων θα μπορούσε να θίξει συγκεκριμένα και ουσιαστικά τα εμπορικά συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών.
Το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι οι ενδιαφερόμενοι ιδιώτες απέδειξαν δεόντως τον συγκεκριμένο σκοπό δημοσίου συμφέροντος για τη γνωστοποίηση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των μελών της διαπραγματευτικής ομάδας για την αγορά εμβολίων.
Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι η Επιτροπή δεν έλαβε επαρκώς υπόψη όλες τις κρίσιμες περιστάσεις προκειμένου να σταθμίσει ορθώς τα εμπλεκόμενα συμφέροντα, τα οποία σχετίζονται με την απουσία συγκρούσεως συμφερόντων και τον κίνδυνο προσβολής της ιδιωτικής ζωής των υποκειμένων των δεδομένων.
Υπενθυμίζεται ότι το 2021 μια έντονη διαμάχη ξέσπασε μετά την αποκάλυψη από τους New York Times, για ανταλλαγή μηνυμάτων SMS μεταξύ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά. Το καλοκαίρι του 2022, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής επέκρινε την απροθυμία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δώσει πρόσβαση σε δημοσιογράφο που ζήτησε να μάθει το περιεχόμενο αυτών των μηνυμάτων. Τον Οκτώβρη του 2022, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκίνησε έρευνα για αυτές τις αμφιλεγόμενες αγορές εμβολίων.
Σημειώνεται ότι οι περισσότερες δόσεις εμβολίων αγοράστηκαν από την αμερικανογερμανική Pfizer/BioNTech. Τα εμβόλια άλλων πέντε φαρμακευτικών εταιρειών εγκρίθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (Moderna, AstraZeneca, Janssen, Novavax και Valneva).
Διαβάστε επίσης: Η Μελόνι απειλεί τη 2η θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
