Ολη η νότια τροπική ζώνη του πλανήτη, από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Αφρική και την Ασία, έχει παραδοθεί σε πρωτοφανή καταστροφή.
Σαν οι φλόγες της φωτιάς να πέρασαν τον Ατλαντικό και να έφτασαν από τα δάση του Αμαζονίου στις χώρες της Αφρικής. Κι από εκεί να πέρασαν στην Ασία, ιδίως στο απέραντο αρχιπέλαγος της Ινδονησίας των 260 εκατομμυρίων κατοίκων.
Αυτή την εικόνα έδιναν οι φωτογραφίες της NASA που καταγράφουν τις πυρκαγιές στον πλανήτη και μεταδόθηκαν αυτή την εβδομάδα από τα μεγάλα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, δημιουργώντας την εντύπωση ότι καίγεται όλη η νότια τροπική ζώνη του πλανήτη.
«Υπάρχουν δύο θεμελιώδη ζητήματα που πρέπει να έχουμε υπόψη όταν τις βλέπουμε. Το πρώτο είναι ότι οι φωτογραφίες αυτές έχουν τραβηχτεί από υπερευαίσθητους δορυφόρους που μπορούν να καταγράψουν και την παραμικρή εστία φωτιάς. Το δεύτερο είναι ότι οι φωτιές, ειδικά στην Αγκόλα, καίνε κυρίως σαβάνα και όχι τροπικά δάση. Αυτό γίνεται κάθε χρόνο, χιλιάδες χρόνια τώρα, και δεν επηρεάζει δραματικά το περιβάλλον. Επίσης δεν έχουμε στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι οι φετινές φωτιές είναι περισσότερες από τις φωτιές άλλων χρόνων. Για τις πυρκαγιές στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι οποίες καταστρέφουν παρθένο δάσος, θα πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν ήδη αρχίσει» είπε σε συνέντευξή του στο νοτιοαφρικανικό κανάλι NCA ο Μπομπ Σκολς, καθηγητής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Οι φωτιές στον Αμαζόνιο και στην Αφρική μπορούν να συγκριθούν μόνο με βάση τα αριθμητικά στοιχεία καθώς ο πλούτος του Αμαζονίου δεν συγκρίνεται με τις σαβάνες της Αφρικής. Παρ’ όλα αυτά, έχουν και άλλες σημαντικές διαφορές αλλά και κοινά σημεία.
Εκατοντάδες χρόνια για αποκατάσταση
Η πανίδα στην σαβάνα «ξέρει» πώς να αντιδράσει, καθώς οι πυρκαγιές βρίσκονται μέσα στον βιορυθμό των ζώων. Το χορτάρι και οι θάμνοι θα ξαναβγούν σε λίγους μήνες όπως βγαίνουν κάθε χρόνο. Στον Αμαζόνιο, όπου βρίσκεται το 10% των ειδών του πλανήτη, ο ρυθμός της ζωής δεν περιλαμβάνει τακτικές και τέτοιας έκτασης πυρκαγιές και για να επανέλθει η ζωή θα χρειαστεί να περάσουν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες χρόνια. Κοινό σημείο και στις δύο περιπτώσεις είναι ότι το μονοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από τον καπνό είναι το ίδιο καταστροφικό.
Κοινός παρονομαστής είναι πλέον ο ανθρώπινος παράγοντας. Οσο αυξάνεται ο πληθυσμός της Γης και όσο η τεχνολογία (και οι καταναλωτές) θα απαιτεί υλικά για τη μαζική παραγωγή προϊόντων τόσο οι πυρκαγιές στα δάση θα αυξάνονται.
Στο νότιο ημισφαίριο όπου κατοικεί το ένα πέμπτο του ανθρώπινου πληθυσμού «πρέπει» (με τη νεοαποικιοκρατική αντίληψη και τις δομές του διεθνούς εμπορίου) να δημιουργηθούν βοσκοτόπια και καλλιεργήσιμη γη για να τραφούν τα τέσσερα πέμπτα που ζουν στο βόρειο ημισφαίριο και να καλυφθούν οι υπόλοιπες ανάγκες τους. Από σόγια, καλαμπόκι και καφέ έως βιοκαύσιμα για τα αυτοκίνητα και μοσχαρίσιο κρέας για το μεσημεριανό τραπέζι.
Η ηθική αυτουργία για το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που συντελείται αυτό το χρονικό διάστημα με τις πυρκαγιές στα δάση του Αμαζονίου καταλογίζεται τόσο στον ακροδεξιό πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο όσο και στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Και το έκαναν χωρίς ηθικό ενδοιασμό. Ο μεν πρώτος κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να ρίξει αλλού τις ευθύνες για την καταστροφή που συντελείται στη χώρα του. Προκαλεί διπλωματικό επεισόδιο με τον Γάλλο ομόλογό του Μανουέλ Μακρόν και καθυστερεί όσο μπορεί την αποστολή οργανωμένης βοήθειας στρατιωτών και άλλων δυνάμεων που θα συμβάλουν στον περιορισμό της καταστροφής.
Δεσμευμένος απέναντι στα λόμπι
Είναι φανερό ότι έχει αναλάβει δεσμεύσεις απέναντι στο λόμπι της βιομηχανικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, το οποίο αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες της πολιτικής ζωής στη Βραζιλία. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία είχε δηλώσει ότι η επέκταση της καλλιεργήσιμης γης δεν θα εμποδίζεται ούτε από περιβαλλοντικές ανησυχίες αλλά ούτε και από τους νόμους που προστάτευαν τις φυλές του Αμαζονίου.
Ο Τραμπ από την πλευρά του έκανε μια κίνηση που δείχνει την πλήρη και απόλυτη ταύτισή του με τη λογική του Μπολσονάρο. «Οι ΗΠΑ δεν συμφώνησαν στο πακέτο οικονομικής βοήθειας 20 εκατομμυρίων δολαρίων για την καταπολέμηση των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο το οποίο ανακοίνωσε ο πρόεδρος Μακρόν στη σύνοδο κορυφής της G7» δήλωσε ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Ξεκαθάρισε έτσι, και για τους πιο αφελείς, ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για την εκμετάλλευση της γης και όχι για τον αέρα που θα αναπνέουν οι καταναλωτές των προϊόντων που θα παράγονται απ’ αυτή.
Σε κάθε περίπτωση τα 20 εκατομμύρια δολάρια είναι ψίχουλα μπροστά στα αστρονομικά κονδύλια που απαιτούνται για να γίνει οργανωμένη και συντονισμένη κατάσβεση – εκτός από τη θωράκιση των μηχανισμών πρόληψης. «Λεπτομέρεια»: το κόστος της συνάντησης των αρχηγών των επτά πλουσιότερων χωρών του πλανήτη που έγινε πριν από μερικές ημέρες στη Γαλλία ήταν 18 εκατομμύρια δολάρια.
