Ο μίνι-ανασχηματισμός που επέφερε η απομάκρυνση της Σουέλα Μπρέιβερμαν στη βρετανική κυβέρνηση έφερε τον πρώην πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον στη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Μια μερίδα του συντηρητικού Τύπου χαιρέτισε την κίνηση και υποδέχτηκε με δάφνες τον… υποδειγματικό –όπως χαρακτήρισαν- διπλωμάτη. Από την περασμένη Δευτέρα όμως οι επικριτικές φωνές δεν έχουν πάψει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την θερμή υποδοχή που επιφύλαξε η Κίνα για τον πρώην πρωθυπουργό. Ο Κάμερον κατά τη διάρκεια της εξαετούς θητείας του υπήρξε ένας εκ των πιο ένθερμων υποστηρικτών της ανάπτυξης των οικονομικών σχέσεων του Λονδίνου με το Πεκίνο, ενώ μετά τη θητεία του προσπάθησε να δημιουργήσει ένα επενδυτικό ταμείο με χρήματα που προέρχονταν από το κινεζικό κράτος…
Επενδυτικό ταμείο
Έπειτα από τον διορισμό του Κάμερον την περασμένη Δευτέρα στη θέση του υπουργού Εξωτερικών, οι επικριτικές φωνές έχουν ανασύρει από το συρτάρι το… σημειοματάριο με τις διπλωματικές του «επιτυχίες». Πέρα από το φιάσκο με το Brexit, που του κόστισε ουσιαστικά την πρωθυπουργία, ο αγγλόφωνος Τύπος εστιάζει στην επιχειρηματική σχέση του πρώην πρωθυπουργού με το Πεκίνο.
Πιο συγκεκριμένα, ο Κάμερον προσπάθησε να «στήσει» ένα επενδυτικό ταμείο, με κεφάλαιο ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, που θα έφερνε τη Βρετανία πιο κοντά στις επενδύσεις της Κίνας στον παγκόσμιο Νότο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ζώνη και Δρόμος», ανάμεσα σε άλλες εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες. Στα ταξίδια που έκανε στην Κίνα για την προσέλκυση επενδυτών, ο Κάμερον προσέγγισε το 2017 και το 2018 το εθνικό ταμείο επενδύσεων της Κίνας, την Κινεζική Εταιρεία Επενδύεων (CIC). Σύμφωνα με τους Financial Times, o συντηρητικός πολιτικός πρότεινε στη CIC να συμβάλλει με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο Κάμερον έκανε ανάλογες επαφές και με τον τότε υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας, Φίλιπ Χάμοντ, για τη στήριξη του τελευταίου στο επενδυτικό ταμείο. Οι προσεγγίσεις αυτές έγιναν από τον Κάμερον πριν λήξει η περίοδος των δύο ετών που προβλέπεται από το βρετανικό νόμο, κατά τη διάρκεια της οποίας οι πρώην πρωθυπουργοί απαγορεύεται να εμπλακούν σε δραστηριότητες λόμπινγκ…
Παρόλα αυτά, το ταμείο δεν κατάφερε να στηθεί επειδή οι σχέσεις του Πεκίνου με το Λονδίνο επιδεινώθηκαν, με το κερασάκι στην άνοστη τούρτα να είναι η κριτική της Βρετανίας για την κινεζική καταστολή στις διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ. Το 2021, οι Financial Times ανέφεραν ότι ο Κάμερον έχει εγκαταλείψει εντελώς την ιδέα δημιουργίας ενός ταμείου.
Όμως, ο Κάμερον δεν σταμάτησε να προωθεί τα συμφέροντα της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό, περιοχή στην οποία έχει στρέψει το ενδιαφέρον της η Δύση, για την… αναχαίτιση των κινεζικών βλέψεων. Ο Κάμερον επικρίθηκε έντονα για την προώθηση της επένδυσης της Κίνας στο μεγαλύτερο λιμάνι της Σρι Λάνκα. Ορισμένοι φοβούνται ότι η πόλη που θέλει να χτίσει το Πεκίνο στην πρωτεύουσα Κολόμπο θα λειτουργήσει σαν φυλάκιο της Κίνας στον Ειρηνικό. Υπενθυμίζεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει μια νέα συμμαχία, την περίφημη AUKUS, για την ενίσχυση της παρουσίας της Δύσης στην περιοχή.
Επικρίσεις από όλο το πολιτικό φάσμα
Πολιτικοί από το Εργατικό κόμμα έχουν εκφράσει τους ενδοιασμούς τους για τον ορισμό του Κάμερον και τις ενδεχόμενες συγκρούσεις συμφερόντων. Η Ανελίζ Ντοντς, συμπρόεδρος του Εργατικού Κόμματος, έστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό Σούνακ ζητώντας πλήρη διαφάνεια για τα επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα του Κάμερον. «Οι βρετανοί πολίτες δικαιούνται να μάθουν αν ο υπουργός Εξωτερικών είναι αποκλειστικά αφοσιωμένος στην εκπροσώπηση της Βρετανίας στην παγκόσμια σκηνή και όχι στην προώθηση των δικών του συμφερόντων», έγραψε σε επιστολή που επικαλούνται οι Financial Times. «Εγείρονται περαιτέρω ανησυχίες για πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων εάν ο υπουργός Εξωτερικών βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με μια ξένη κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση ενός έργου από το οποίο θα είχε προσωπικό κέρδος», πρόσθεσε.
Ακόμα και Συντηρητικοί πολιτικοί επικρίνουν τον Κάμερον για τις σχέσεις του με την Κίνα. Ο πρώην ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος Ίεϊν Ντάνκαν Σμιθ, που έχει λάβει κυρώσεις από το Πεκίνο επειδή επέκρινε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανέφερε στο Politico: «Ο Κάμερον πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι το επενδυτικό πρόγραμμα της Κίνας δεν έχει να κάνει με βοήθεια, υποστήριξη και ανάπτυξη, αλλά για την τελική απόκτηση του ελέγχου – όπως έχει ήδη αποδειχθεί στη Σρι Λάνκα», σημείωσε, συμπληρώνοντας: «Ελπίζω ότι θα επανεξετάσει τη θέση που έχει πάρει σε αυτό».
Άλλες δουλειές λόμπινγκ
Ο Κάμερον προσπάθησε να κάνει λόμπινγκ και για λογαριασμό άλλων εταιρειών: μιας εταιρείας λογισμικού, της οποίας ο ιδρυτής παραιτήθηκε έπειτα από κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση και μιας εταιρείας βιοτεχνολογίας που έλαβε κυβερνητικό συμβόλαιο αξίας 123 εκ. λιρών.
Επίσης, ανέλαβε το λόμπινγκ για χάρη της Greensill Capital, για την οποία προσπάθησε να ασκήσει επιρροή για να αλλάξουν οι κανόνες για τα τραπεζικά της δάνεια. Η αμοιβή του λέγεται ότι ανήλθε σε αρκετά εκατομμύρια. Η κατάρρευση της Greensill το 2021 οδήγησε σε ποινικές έρευνες που εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και την Ελβετία. Η συμπεριφορά του Κάμερον δεν αποτελεί αντικείμενο αυτών των ερευνών.
«Χρυσή εποχή»
Ο Κάμερον σαν πρωθυπουργός χαρακτηρίστηκε «πραγματιστής» στην πολιτική προσέγγισης της Κίνας, της οποίας η οικονομική άνοδος ήταν εντυπωσιακή τη δεκαετία πριν το 2010 και αναζητούσε τρόπο να δημιουργήσει «γέφυρες» με τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Κάμερον ήταν πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου μεταξύ 2010 και 2016. Συχνά αυτή η περίοδος αναφέρεται ως η «χρυσή εποχή» των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-Κίνας, αφού σημειώθηκε εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών. Όταν ο κινέζος πρόεδρος πραγματοποίησε επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2015, οι δύο ηγέτες υπέγραψαν εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες αξίας 30 δισεκατομμυρίων λιρών.
Μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις αυτής της επίσκεψης ήταν η απόφαση να επιτραπεί η εμπλοκή της Κίνας στο μη στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Η China General Nuclear Power Corporation (CGN), ένας κρατικός ενεργειακός όμιλος, συμφώνησε να επενδύσει 6 δισ. λίρες στο Hinkley Point C, τον πρώτο νέο πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής που θα κατασκευαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Η CGN πήρε επίσης μερίδιο 20% στο πυρηνικό έργο Sizewell C.
Πέρυσι, ο Ρίσι Σούνακ δήλωσε ότι η χρυσή εποχή των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-Κίνας «τελείωσε», καθώς η βρετανική κυβέρνηση εξαγόρασε το μερίδιο της CGN στο Sizewell. Το μέλλον του Hinkley Point φαίνεται επίσης αβέβαιο καθώς οι βρετανοί βουλευτές ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις επιπτώσεις στην ασφάλεια των κινεζικών επενδύσεων στην υποδομή ζωτικής σημασίας του Ηνωμένου Βασιλείου.