Αρχίζω την παρέμβαση αυτή με τον κατά Γεώργιο Τερτσέτη ορισμό του φιλελληνισμού:
«Δεν θα ήταν πλήρης ο ορισμός του φιλέλληνος –έλεγε ο γενναίος δικαστής στη Βουλή των Ελλήνων στις 28 Μαρτίου 1854– αν αμελούσαμε να συμπεριλάβουμε εις τον ορισμόν αυτόν ένα άλλο είδος φιλελλήνων, εννοώ τους πολιτικούς άνδρες, ρήτορες ή συγγραφείς ή ιερείς ή καθηγητάς, όσοι τον τότε καιρό ερητόρευον χάριν ημών εις τας Βουλάς της πατρίδος των ή εδέοντο υπέρ της ευοδώσεως του έργου εις τους ναούς του Υψίστου ή έστελναν ενδύματα και τρόφιμα εις τα ανήλικα ορφανά, πεινασμένα εις Ναύπλιο, Αίγινα και Κάλαμο».
Αποτελεί ιστορική αλήθεια ότι κινήματα φιλελλήνων αναπτύχθηκαν σε διάφορες περιόδους και μεγάλα ορόσημα της ελληνικής ιστορίας. Για παράδειγμα, έκφραση ενός σύγχρονου φιλελληνισμού αποτέλεσε και το ευρύ διεθνές κίνημα αλληλεγγύης προς τον σκληρά δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό από τα μνημόνια μετά το 2010. Τότε είχε οριστεί συντονισμένη ημέρα διεθνούς αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό η 18η Φεβρουαρίου 2012. Ημέρα αλληλεγγύης που είχε κεντρικό σύνθημα το «Είμαστε όλοι Ελληνες», φράση του 1821 με την οποία ο Αγγλος ποιητής και φιλέλληνας Πέρσι Σέλεϊ είχε προλογίσει το ποίημά του «Hellas», κατηγορώντας τις τότε αυταρχικές κυβερνήσεις της Ευρώπης για αδιαφορία έναντι των εξεγερμένων Ελλήνων.
Σημειώνω ότι όταν ξέσπασε η επανάσταση ο Σέλεϊ είδε σ’ αυτή την ενσάρκωση του γαλλικού αιτήματος 1789 για «Ελευθερία – ισότητα – αδελφοσύνη». Με άλλα λόγια, ο (φίλος και του Μπάιρον) Πέρσι Σέλεϊ πίστευε ότι ο ελληνικός λαός με την επανάστασή του αγωνιζόταν για λογαριασμό όλης της Ευρώπης. Το ίδιο πίστευαν πολλοί από τους Ευρωπαίους που διαδήλωναν σε διάφορες χώρες συμπαραστεκόμενοι στους αγώνες του ελληνικού λαού για την απαλλαγή του από τα μνημονιακά δεινά. Τότε είχε ακουστεί και το σύνθημα «Η λιτότητα σκοτώνει την Ευρώπη».
Ως Σύνδεσμος Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό προτείναμε και πετύχαμε, το 2008, η ημέρα θανάτου του λόρδου Βύρωνα (19 Απριλίου 1824) να οριστεί από τον τότε υπουργό Εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλο ως Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης. Υποθέτω ότι κάτι μεγάλο θα γίνει φέτος, 200 χρόνια από την επανάσταση, για να τιμηθεί η ημέρα αυτή. Οι αιρετές περιφέρειες έχουν τον πρώτο λόγο, ο Βύρωνας και το Μεσολόγγι επίσης.
Διευκρινίζω ότι ο κορυφαίος των φιλελλήνων λόρδων Βύρων υπήρξε υπέρμαχος της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ελευθερίας σε όλο τον κόσμο, κάτι που πίστευε και ο Διονύσιος Σολωμός όταν έγραψε για τον Μπάιρον ότι: «Συχνά εβράχνιασε η μιλιά του/ Τραγουδώντας λυπηρά/ Πως στον ήλιο αποκάτου/ Είναι λίγη η ελευτεριά». Προσωπικά, με βάση την ποίηση και τα σχέδιά του, έχω χαρακτηρίσει τον Μπάιρον «Τσε Γκεβάρα της εποχής του».
Το ερώτημα είναι με ποιες ιδέες και αξίες μπορεί να αναπτυχθεί ένας σύγχρονος φιλελληνισμός, πολύ περισσότερο που η Ελλάδα είναι σήμερα αντιμέτωπη με τον νεοοθωμανισμό του Ερντογάν. Πιστεύω σε έναν φιλελληνισμό του 21ου αιώνα, που δεν μπορεί να είναι παρά ένα δημοκρατικό κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό και τους αγώνες του για πρόοδο και ειρήνη.
Κάποιοι σήμερα στην Ελλάδα θεωρούν την ευρωπαϊκή ιδέα ανθελληνική, στρεφόμενη εναντίον του έθνους. Τίποτε αναληθέστερο και ξενοφοβικό. Θυμίζω ότι την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης υποστήριξε από τους πρώτους (1814) ο Ιωάννης Καποδίστριας, ενώ ανάμεσα στους κορυφαίους φιλέλληνες του 1821 ήταν και ένας εκ των πρώτων σοσιαλιστών ηγετών και διανοητών, ο Γάλλος Σεν Σιμόν, πιστεύοντας ότι σε μια ενωμένη Ευρώπη θα έπαιρνε δικαιωματικά τη θέση της μια νέα, ελεύθερη και ανεξάρτητη Ελλάδα.
Ο Πάνος Τριγάζης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό
