Ξεχωρίσαμε τέσσερις πολύ δυνατές ταινίες με οικολογικό περιεχόμενο που θα προβληθούν στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Κλιματική αλλαγή, το εκδικητικό πρόσωπο της φύσης, απόκληροι από τις εσχατιές του κόσμου που παλεύουν για την επιβίωση και ένα εντυπωσιακό φουτουριστικό όραμα συνθέτουν τη θεματική των συγκεκριμένων ταινιών που εκτός από τον άκρως επίκαιρο χαρακτήρα τους έχουν να επιδείξουν και αμέτρητες διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και κινηματογραφικούς θεσμούς.
Κατάργηση της ζωής
Στην ταινία «Κόκκινος ουρανός» (Afire / Rotter himmel) του γνωστού Γερμανού σκηνοθέτη Κρίστιαν Πέτζολντ («Το τραγούδι του φοίνικα», «Barbara», «Yella») μια πυρκαγιά σε δασική περιοχή βάζει σε περίεργη τροχιά τις ζωές τεσσάρων νέων που κάνουν τις διακοπές τους σε ένα εξοχικό σπίτι το οποίο βρίσκεται στη Βαλτική θάλασσα. Προτού συμβεί το κακό παρακολουθούμε την ξενοιασιά και τις καθημερινές συνήθειες παλαιών και νέων φίλων, σε θερμοκρασίες καύσωνα και χωρίς βροχή εδώ και βδομάδες –σπάνια συνθήκη για τον ευρωπαϊκό βορρά–, οι οποίοι προσπαθούν να συγχρωτιστούν, αφήνοντας στην άκρη ιδιορρυθμίες, ανασφάλειες και εμμονές. Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο σνομπ και απαιτητικός συγγραφέας (Τόμας Σούμπερτ) που θέλει την ησυχία του για να γράψει το μυθιστόρημά του και δεν βλέπει με καλό μάτι τον ερχομό του άγνωστου ξένου ζευγαριού. Σύντομα αλλάζει γνώμη όταν γνωρίζει τη νεαρή Νάντια (η νέα μούσα του Κρίστιαν Πέτζολντ Πόλα Μπιρ, την οποία πρωτογνωρίσαμε ως Ουντίνε στην προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη «Νύμφη του νερού»), που αποδεικνύει ότι είναι μια γυναίκα την οποία δεν μπορεί να υποτιμήσει κανείς.
Ολη η δραματουργία του φιλμ που απέσπασε την Αργυρή Αρκτο στο φετινό Φεστιβάλ Βερολίνου αναπτύσσεται γύρω από την απειλή του φλεγόμενου δάσους. Είναι μια τρομακτική αίσθηση κατάργησης της ίδιας της ζωής που μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Σε μια από τις πιο δυνατές σκηνές του φιλμ οι ήρωες ανεβαίνουν μια νύχτα στην ταράτσα του σπιτιού κι αγναντεύουν από μακριά το φλεγόμενο δάσος. «Ευτυχώς ο αέρας τη διώχνει μακριά από μας» λέει ο ένας. «Ομως έχει ήδη κάψει ένα χωριό και μαθαίνω ότι εκκενώνουν κι άλλο ένα που σε λίγα λεπτά θα γίνει μάλλον στάχτη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχών» απαντά με πρωτοφανή κυνισμό ο φίλος του. Η τελευταία δημιουργία του Πέτζολντ έχει όλα τα γνώριμα στοιχεία της φιλμογραφίας του: ιδιάζουσα αφηγηματική δομή, ένα εύρημα που υπονοεί πως κάτι απόκοσμο βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της ιστορίας και μια έμμεση αναφορά για την κλιματική καταστροφή που συντελείται σε παγκόσμια κλίμακα. Το φιλμ, που θα προβληθεί στο τμήμα των ειδικών προβολών του φεστιβάλ, είναι υποψήφιο για το βραβείο καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας και θα κυκλοφορήσει στα τέλη Νοεμβρίου στις αίθουσες, σε διανομή One From the Heart.
Ενα αλληγορικό ταξίδι
Στο «The survival of kindness» του Ολλανδοαυστραλού Ρολφ ντε Χέερ («Δέκα βάρκες»), που παίζεται επίσης στο τμήμα των ειδικών προβολών του φεστιβάλ, πρωταγωνίστρια είναι μια γυναίκα που καταφέρνει να δραπετεύσει από τον βέβαιο θάνατο και το κελί της, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά της αυστραλέζικης ερήμου. Η αποφασιστικότητα της ηρωίδας και το πάθος της για ελευθερία γίνονται αφηγηματικοί άξονες σε ένα αλληγορικό ταξίδι για το τέλος του κόσμου. Είναι όμως ένα ταξίδι σουρεαλιστικό (σχεδόν παράδοξα φαντασμαγορικό), που μεταμορφώνεται σε κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι εσχατολογικό ανάλογο έχουμε δει μέχρι σήμερα στη μεγάλη οθόνη. Η ανώνυμη ηρωίδα-σύμβολο θα πορευτεί γεμάτη ενσυναίσθηση για τους αδύναμους και περιφρόνηση για τους ισχυρούς που ορέγονται τους τελευταίους θησαυρούς ενός ρημαγμένου πλανήτη. Ο μεγαλωμένος στην Αυστραλία βετεράνος Ντε Χέερ ξεπερνά τον εαυτό του και την πάγια θεματική του αφετηρία (τον ρατσισμό εναντίον των Αβοριγίνων όπως περιγράφεται στο «Charlie’s country») με ένα φιλμ οικουμενικό και σημειολογικά ανυπέρβλητο, που αφουγκράζεται το ασύγκριτο μέγεθος της φύσης μπροστά στον άνθρωπο και καταδεικνύει τον αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα του τελευταίου. Η απρόσμενη γαλήνια αίσθηση που διαπερνά την αφήγηση διαθέτει καταπραϋντική λειτουργία για τις απάνθρωπες δομές ενός δυστοπικού κόσμου, χτισμένου με βασικά υλικά την καταπίεση και τον αποικισμό. Και όμως, μέσα σε όλη αυτή την εφιαλτική πορεία και με ξεναγό την απίστευτη πρωταγωνίστρια Μουατζεμί Χουσεΐν (η οποία αναφέρεται στο φιλμ, που έχει ελάχιστους διαλόγους, μόνο ως Black Woman), ερχόμαστε σε επαφή με μερικά καταπληκτικά τοπία και μια συγκινητική φυσική ομορφιά που μας αφήνει άναυδους. Η ταινία θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες σε διανομή Ama Films.
Animation θρίλερ
Το ουγγροσλοβακικό animation «White plastic sky» του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθετικού δίδυμου των Τιμπόρ Μπάνοτσκι και Σάρολτα Ζάμπο θα προβληθεί στο τμήμα Ανοιχτοί Ορίζοντες – Another Take. Το στόρι διαδραματίζεται στη Βουδαπέστη του 2123. Η πόλη είναι προστατευμένη από έναν τεράστιο θόλο καθώς η ατμόσφαιρα είναι δηλητηριώδης, ζώα και φυτά έχουν εξαφανιστεί και οι εναπομείναντες άνθρωποι ίσα που επιβιώνουν. Ομως το τίμημα για να εξακολουθήσουν να έχουν οξυγόνο και τροφή είναι να πεθαίνουν όταν φτάνουν στα 50 για να εμφυτεύονται τα σώματά τους στη γη. Οταν η Νόρα επιλεχθεί να ενταχθεί πρόωρα στο πρόγραμμα ο σύζυγός της Στεφάν θα σπάσει κάθε κανόνα για να την κρατήσει ζωντανή. Ο όλο και πιο ευδιάκριτος κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής γονιμοποιεί ένα εικαστικά μεγαλοπρεπές υβρίδιο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας και ερωτικού δράματος, με καμβά την εκθαμβωτική τεχνική animation του rotoscoping. Το φιλμ έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές και αμέτρητες διακρίσεις σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ, όπως του Βερολίνου, του Ζάγκρεμπ, της Νοσατέλ, της Οτάβας κ.ά.
Τέλος, το «Ας έπεφτα σε χειμερία νάρκη» (If only I could hibernate) σε σκηνοθεσία Ζολγιαργκάλ Πουρεβντάς αποτελεί το εντυπωσιακό κινηματογραφικό ντεμπούτο μιας δυναμικής κινηματογραφίστριας που μεγάλωσε στις γιούρτες του Ουλάν Μπατόρ, της πόλης με τα υψηλότερα ποσοστά ατμοσφαιρικής ρύπανσης παγκοσμίως. Η πρώτη συμμετοχή της Μογγολίας στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ των Καννών έτυχε θερμότατης υποδοχής από τους εκπροσώπους της διεθνούς κριτικής που βρέθηκαν φέτος στην Κρουαζέτ. Η συγκινητική ιστορία ενός νεαρού αγοριού που βάζει στην άκρη το απίστευτο ταλέντο του στη φυσική και την προοπτική μιας ολοκληρωμένης εκπαίδευσης προκειμένου να φροντίσει τα τρία μικρότερα αδέρφια του ενόψει ενός σκληρού χειμώνα είναι πέρα ως πέρα καθηλωτική. Τούτη η ιδιάζουσα ιστορία ενηλικίωσης – επιβίωσης δίνεται με τη μορφή μιας επιστολής αγάπης για μια μογγολική κοινότητα παλαιών μαχητών που απειλείται με εξαφάνιση αλλά αντιστέκεται σε κάθε κατάσταση περιθωριοποίησης και ύπνωσης. Ηρωας της γεμάτης ενέργεια ταινίας είναι ο έφηβος Ουλζίλ που ζει σε μια φτωχή γειτονιά στο Ουλάν Μπατόρ και ενθαρρύνεται από τον καθηγητή φυσικής του σχολείου, ο οποίος διακρίνει το ταλέντο του, να πάρει μέρος σε έναν εθνικό διαγωνισμό που μπορεί να του χαρίσει μια ευεργετική υποτροφία. Ομως στην πιο κρίσιμη φάση της προετοιμασίας του Ουλζίλ για τον εθνικό διαγωνισμό η αναλφάβητη μητέρα του βρίσκει δουλειά στην επαρχία, αφήνοντας τον ίδιο και τα αδέρφια του μόνους στη μέση του χειμώνα. Ο άτυχος έφηβος περιπλανιέται τη νύχτα ψάχνοντας αντικείμενα να κάψει για να ζεσταθούν και έρχεται αντιμέτωπος με σκληρά διλήμματα από τα οποία θα εξαρτηθεί το μέλλον το δικό του και της φαμίλιας του. Το φιλμ θα παιχτεί στο τμήμα Ανοιχτοί Ορίζοντες – Another Take.
INFO
Το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από τις 2 έως τις 12 Νοεμβρίου 2023
