Η καλλιτεχνική (συν)διευθύντρια του Ενα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη Βένια Σταματιάδη μεταφέρει την εμπειρία της μαρτιάτικης γιορτής.
Η ιδέα ήρθε ξαφνικά, σαν ένα ταξίδι που αποφασίζεις τελευταία στιγµή και αρχίζεις να ψάχνεις εισιτήρια, δωµάτια, αεροπλάνα και πλοία on line. Σαν ένα ταξίδι που σε βάζει να γεµίσεις βαλίτσες ρίχνοντας άτακτα µέσα από πουλόβερ µέχρι µαγιό και σαγιονάρες και την ώρα που τα βάζεις αµφισβητείς τις επιλογές σου, δεν ξέρεις πού και αν τελικά θα τα φορέσεις.
Στο νησί µε τη µυστηριακή αύρα
Η ιδέα έλαµψε ξαφνικά πριν από µερικά χρόνια και την ώρα εκείνη όλα φάνηκαν ταιριαστά και προφανή. Ενα νησί που αγαπάµε πολύ, παρά πολύ. Ενα νησί γεµάτο µε ρέοντα νερά, πλατάνια, ιστορία και δύναµη που άλλοι τη λένε ενέργεια και άλλοι ζωή. Ενα βουνό αγριωπό που γέννησε µυστήρια σκοτεινά για να δώσει εξηγήσεις στον άνθρωπο του τότε. Εξηγήσεις για την αδιάκοπη κίνηση µιας φύσης που δεν εξηµερώνεται. Νερά αλµυρά που ενώνονται µε γλυκά και σχηµατίζουν ένα αχώριστο, πλήρες όλον: ένα νησί, τη Σαµοθράκη µας. Μια Σαµοθράκη ακριτική, αποκοµµένη από τον αστικό ιστό, µια Σαµοθράκη που ζητάει, απαιτεί, αξίζει και δίνει.
Και ήταν η συνάντηση µε την Ελένη Αποστολοπούλου σε αυτήν τη Σαµοθράκη και σε ένα Παρίσι που φοράει κασκόλ οχτώ µήνες τον χρόνο που έδωσε µορφή στην ιδέα.
Αποφασίσαµε να κάνουµε το φεστιβάλ εκτός τουριστικής σεζόν γιατί τα νησιά δεν ζουν µόνο το καλοκαίρι. Η επαφή των ανθρώπων των πόλεων µε τα νησιά θυµίζει την εικόνα που είχα µικρή για τους ηθοποιούς ή µάλλον για τους ρόλους – ότι είναι πλάσµατα µαγικά, των οποίων η ζωή είναι πάνω στη σκηνή, ενώ µας επιτρέπουν να τους επισκεφτούµε εντός συγκεκριµένου ωραρίου. Οσο για το µετά; Πέφτουν για ύπνο µέχρι την επόµενη επίσκεψη. Τότε ζήλευα, ήθελα κι εγώ να έχω γεννηθεί τέτοιο πλάσµα µαγικό. Μετά κατάλαβα ότι δεν γεννιέσαι αλλά γίνεσαι και όταν έγινα επέστρεψα στην ιδέα της µαγείας της σκηνής αλλά από άλλο δρόµο.
Πίσω όµως στα του φεστιβάλ. Κάπως έτσι έχουν στο µυαλό τους οι άνθρωποι των πόλεων τα νησιά. Οτι ξυπνάνε ίσα ίσα να τους υποδεχτούν τον Αύγουστο και στη συνέχεια πέφτουν για ύπνο περιµένοντας τον επόµενο. Αυτό όµως απέχει πολύ από την αλήθεια κι εµείς για τη Σαµοθράκη µας το ξέραµε. Γνωρίζαµε τους υπέροχους ανθρώπους που επιµένουν να µένουν και να παλεύουν εκεί χειµώνα καλοκαίρι, τη δυστυχώς ελάχιστη νεολαία που µένει, σε πείσµα των καιρών και της έλλειψης ευκαιριών. Για τους ανθρώπους αυτούς θέλαµε να φτιάξουµε ένα φεστιβάλ ή καλύτερα µε τους ανθρώπους αυτούς θέλαµε να φτιάξουµε ένα φεστιβάλ: το φεστιβάλ µας, το φεστιβάλ τους.
Κι έτσι γεννήθηκε το Ενα Φεστιβάλ στη Σαµοθράκη που έγινε µήνα Μάρτιο, που είχε θέατρο, ακροβασία, µουσική, εργαστήρια.
Εως τη θάλασσα κι ακόµη παραπέρα
Τετάρτη πρωί πετάξαµε από Αθήνα για Αλεξανδρούπολη, 8 το πρωί, νυσταγµένοι και ενθουσιασµένοι. Λίγο πιο πολύ ενθουσιασµένοι από νυσταγµένοι. ∆εν το πιστεύαµε ότι θα επιβιβαζόµασταν στο «Αδαµάντιος Κοραής» µήνα Μάρτιο φορώντας πουλόβερ. ∆εν το πιστεύαµε ότι σε λίγες ώρες θα βλέπαµε τη χιονισµένη κορυφή του όρους Σάος (Φεγγάρι) να πλησιάζει πολύ, όλο και πιο πολύ. Και όταν από το κατάστρωµα του πλοίου αρχίσαµε να ξεχωρίζουµε µε τη σειρά το λιµάνι των Θέρµων, την Παλιάπολη και τελικά την Καµαριώτισσα ξέραµε ότι ήταν αλήθεια, ήµασταν εκεί, στο µαγικό νησί, µήνα Μάρτιο και έτοιµοι να σηκώσουµε τα πανιά του οµορφότερου φεστιβάλ που µπορούσαµε. Για το νησί. Για εµάς. Γι’ αυτό το αχώριστο όλον.
Στο Φιδέλειο Πνευµατικό Κέντρο µας υποδέχτηκε µια αγκαλιά ανθρώπων. Ο Στέλιος ακούραστος και χαµογελαστός, ο Μανώλης, ο Φώτης, ο Ορέστης. Χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε φεστιβάλ. Και τι νόηµα άλλωστε θα είχε χωρίς αυτούς το φεστιβάλ; Το πανί της Ηλέκτρας για το εργαστήρι ακροβατικών τοποθετήθηκε µε µια ταχύτητα, ένα νοιάξιµο και µια διαθεσιµότητα στις οποίες ούτε καν να ελπίσεις δεν µπορείς στις πόλεις. Ηταν όλοι εκεί, πρόθυµοι να βοηθήσουν, να συµµετάσχουν, να κάνουν τα πάντα για το φεστιβάλ τους. Κι όταν λέω όλοι εννοώ κόσµο και συµµετέχοντες – το φεστιβάλ έγινε για όλους προσωπική υπόθεση και αυτό είναι το πιο σηµαντικό, το πιο συγκινητικό. Κανείς δεν έκανε απλώς τη δουλειά του· ο σκοπός ήταν για όλους, ήταν άλλος, λίγο πιο µεγάλος. Οι παραστάσεις «Η γυναίκα-λύκαινα», «Οι κάτω απ’ τ’ αστέρια», «Ellika and the wolf» και το εργαστήρι, αυτό το εργαστήρι ακροβατικών για παιδιά το οποίο ήταν η µεγαλύτερη αγωνία µας. Είχαµε δώσει τηλέφωνα και mails για συµµετοχές αλλά µόνο δύο άνθρωποι είχαν επικοινωνήσει. Είχαµε κάπως στενοχωρηθεί, πιστεύαµε πως τα παιδιά θα αγαπούσαν τα ακροβατικά, αλλά αυτά δεν φαίνονταν να ενδιαφέρονται. Μέχρι που τη µέρα της έναρξης αυτοκίνητα περίµεναν ήδη έξω από το κτίριο την ώρα που φτάσαµε, αρκετά πριν από την ώρα του ραντεβού. Και έτσι έγινε και το άλλο πια σαφές για εµάς: στις κοινωνίες τις πιο ανθρώπινες τα µέλη τους δεν λένε, κάνουν.
Τέσσερις µέρες κράτησε το φεστιβάλ µας. Πολύς κόσµος έδωσε το παρών, πάνω από διακόσια άτοµα. Ολων των ηλικιών. Οταν φεύγαµε όλοι ρωτούσαν πότε θα ξαναπάµε, µας λέγανε πόση ανάγκη έχουν από δράσεις τέχνης, πολιτισµού, πόση ανάγκη έχουν τα παιδιά από δραστηριότητες, από δυνατότητες να καλλιεργήσουν τις κλίσεις, τα ταλέντα τους. Εµείς τους είπαµε ότι θα κάνουµε τα πάντα για να είµαστε εκεί κάθε χρόνο – κι αν κι αυτό σίγουρα δεν είναι αρκετό για τις ανάγκες ενός τόπου, ενός τέτοιου τόπου όπως η Σαµοθράκη, θα προσπαθήσουµε να µεγαλώσουµε το φεστιβάλ µας όσο πάει, να το φτάσουµε έως τη θάλασσα κι ακόµη παραπέρα.
Στοιχεία ταυτότητας
Το Ενα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη τίμησαν με τη συμμετοχή, τη δουλειά, την ενέργειά τους οι Ηλέκτρα Καρτάνου, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Λίλα Μπακλέση, Αριόν Βεϊζί, Αρτεμις Γρύμπλα, Τηλέμαχος Τσαρδάκας, Αλκης Ζούκας, Ελλη Καμπίτση, Κωνσταντίνος Σοφικίτης, Μανώλης Στεργίου, Φώτης Φωτεινός, Στέλιος Βαλμάς, Ορέστης Χατζόπουλος, ενώ τη διοργάνωση και την καλλιτεχνική διεύθυνση είχαν οι Βένια Σταματιάδη και Ελένη Αποστολοπούλου.
Το φεστιβάλ υλοποιήθηκε και με τη συμβολή του ΥΠΠΟΑ, του Δήμου Σαμοθράκης, της Zante Ferries, του Centre Culturel Hellénique, του ξενώνα Αξιόκερσα και του Samothraki Web Radio.