Στο αφιέρωμα με τίτλο «Α.Ι.- Μια αναπόδραστη νοημοσύνη» το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ανακαλύπτει τη μαγεία αλλά και τους κινδύνους που ελλοχεύει η όλο και πιο έντονη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητα.
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης ξεκινάει στις 6 Μαρτίου. Το επίσημο πρόγραμμα του περιλαμβάνει ταινίες από όλο τον κόσμο που φιλοδοξούν να καλύψουν τα γούστα ενός ετερόκλητου κοινού αλλά κι ένα αφιέρωμα που ρισκάρουμε να πούμε ότι θα γίνει το επίκεντρο των συζητήσεων στα πηγαδάκια των σινεφίλ. Ο λόγος για το αφιέρωμα «Α.Ι.- Μια αναπόδραστη νοημοσύνη» με το οποίο το φεστιβάλ ανακαλύπτει τη χρηστική μαγεία του Α.Ι. Το αφιέρωμα επιχειρεί να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις γύρω από τα ερωτήματα που γεννά η ολοένα και πιο έντονη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καθημερινότητα μας. Κάτι που πριν από λίγα μόλις χρόνια φαινόταν σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας πλέον είναι κομμάτι της πραγματικότητας σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς. Πώς επηρεάζει λοιπόν τη λειτουργία της κανονικότητας η Τεχνητή Νοημοσύνη; Ποια είναι η θέση της στην τέχνη και τον κινηματογράφο; Πού σταματά η ανθρώπινη δημιουργικότητα και πού αρχίζει ο αλγόριθμος;
Το αφιέρωμα προσκαλεί το κοινό σε ένα ταξίδι που περιλαμβάνει μια επιλογή αποκαλυπτικών ντοκιμαντέρ, μια θεαματική εικαστική εγκατάσταση, ένα masterclass, μια ειδική έκδοση και το περιοδικό Πρώτο Πλάνο, που φέτος θα αποτελέσει ένα πρωτοποριακό πείραμα συνδημιουργίας με το ΑΙ.
Στο αφιέρωμα θα προβληθούν ταινίες που διερευνούν τις διαφορετικές πτυχές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ανάμεσά τους το «The Hexagonal Hive and a Mouse in a Maze» των Μπάρτεκ Τζιάντος και Τίλντα Σουίντον αναρωτιέται μήπως κάθε σκέψη είναι κίνηση και κάθε κίνηση σκέψη. Το φιλμ επιχειρεί να μας οδηγήσει στους μηχανισμούς της μάθησης και στο πώς αυτή επηρεάζεται από την τεχνολογία. Επίσης προσκαλεί τους θεατές στα ενδότερα ενός ειδικά σχεδιασμένου υπολογιστή που αναζητά καθοδήγηση από ερευνητές και διανοούμενους, με το σενάριο να βάζει ένα καίριο ερώτημα για το πώς μπορεί το ανθρώπινο πνεύμα να δρομολογήσει αλλαγές για το είδος μας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.
Το «The Biography of a Software» (φωτό) του Γιώργου Δρίβα εκτός από μια οπτικοακουστική συνομιλία με ένα έξυπνο λογισμικό, είναι η πρώτη μεσαίου μήκους ελληνική ταινία φτιαγμένη εξ ολοκλήρου από ΑΙ. Στο φεστιβάλ θα προβληθεί επίσης το «About a Hero», μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία έχει μελετήσει το έργο του Βέρνερ Χέρτσογκ. Στο «Flash Wars: Autonomous Weapons, A.I. and the Future of Warfare» (2024) του Ντάνιελ Άντριου Βούντερερ βλέπουμε πώς η τεχνητή νοημοσύνη χειρίζεται drones «καμικάζι» και ρομποτικά σκυλιά που περιπολούν τους δρόμους της Νέας Υόρκης. Ειδικοί μιλούν για το πώς το ΑΙ έχει αλλάξει ριζικά τις σύγχρονες πολεμικές συγκρούσεις, ενώ προειδοποιούν για τους πιθανούς κινδύνους, διερευνώντας τις φιλοσοφικές, νομικές, αλλά και ηθικές προεκτάσεις μηχανημάτων που μπορούν να σκορπίσουν τον θάνατο.
Το ντοκιμαντέρ «In the Belly of Al» του Ανρί Πουλέν εξερευνά το πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη τροφοδοτεί τα όνειρα και τους εφιάλτες μας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για όσα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.
Το γυρισμένο πριν από 6 χρόνια «iHuman» της Τόνγιε Χέσεν Σέι είναι δομημένο σαν ένα πολιτικό θρίλερ για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την εξουσία και τον κοινωνικό έλεγχο. Εισβάλοντας στα ενδότερα της βιομηχανίας ΑΙ, η ταινία ακολουθεί τους πρωτοπόρους της αόρατης τεχνολογικής επανάστασης και αναρωτιέται αν η τεχνητή νοημοσύνη θα λειτουργήσει ως μοχλός προόδου με γνώμονα το κοινό καλό ή θα γεννήσει μια δυστοπική κοινωνία ολοκληρωτικού ελέγχου;
Επίσης το αφιέρωμα περιλαμβάνει 5 μικρού μήκους ταινίες. Στο «512×512» (2023) του Αρτούρ Σοπάν ένας χρήστης του διαδικτύου προσπαθεί να ανακατασκευάσει το πρόσωπο της Φρανσίν Ντεκάρτ, της νεαρής κόρης του γάλλου φιλοσόφου Ρενέ Ντεκάρτ, βασισμένος στον μύθο πως ο φιλόσοφος είχε κατασκευάσει ο ίδιος ένα ρομπότ με το πρόσωπο της κόρης του μετά τον θάνατό της, ενώ το «KinkTimacy» (2025) του Κουάνγκ Νατ Νονγκ μας μυεί στην ιαπωνική σαδομαζοχιστική πρακτική του Shibari, ακολουθώντας έναν μετανάστη από την Καμπότζη που ζει στην Αυστραλία. Το αινιγματικό «Saigon, Kosovo» (2025) του Τιν Ντιρνταμάλ ξεδιπλώνει μια ερωτική ιστορία δύο αγνώστων που δεν θα συναντηθούν ποτέ, ενώ το «The Rock Speaks» (2025) των Φρανσουά Κνέτσε και Έιμι Λουίζ Ουίλσον, είναι ένα υβριδικό ντοκιμαντέρ που χρησιμοποιεί τεχνολογία AI για να οπτικοποιήσει τις περιοχές εξόρυξης ενός σπάνιου ορυκτού μετάλλου. Ακόμη, στο «Their Eyes» (2025) του Νικολά Γκουρόλ γνωρίζουμε τους ανθρώπους που επεξεργάζονται και ταξινομούν αμέτρητες εικόνες από την κίνηση των δρόμων στις ΗΠΑ, με σκοπό να εκπαιδεύσουν τα αυτοκίνητα του μέλλοντος. Παράλληλα, εκφράζουν τον φόβο πώς θα αντικατασταθούν από το ίδιο το λογισμικό που εκπαιδεύουν.
Τέλος, στο αφιέρωμα θα προβληθεί και μία σειρά πειραματικών ταινιών μικρού μήκους με θέμα το ΑΙ. Ανάμεσά τους το «Τo Ethereal Rhythms, Everything Rhymes» (2025) του Μπρεχτ Βανχάουτε καταγράφει μία μέρα από την καθημερινότητα του σκηνοθέτη ο οποίος εμπνέεται από τις προσωπικές του σημειώσεις και τα σκίτσα στο ημερολόγιό του, το φιλόδοξο ντοκιμαντέρ «Time Metallurgist» (2024) του Τομάς Ράμπουλα επιχειρεί να ανακατασκευάσει στιγμές από τη ζωή του Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ, του ανθρώπου που πρώτος κατάφερε να απεικονίσει την ψευδαίσθηση της κίνησης στον κινηματογράφο ενώ το απροκάλυπτα σινεφίλ «Duck» (2024) της Ρέιτσελ Μακλίν χρησιμοποιεί τεχνολογία για να φέρει ξανά στη ζωή όλους τους 007 και παρακολουθεί τον Σον Κόνερι στην προσπάθειά του να «σκοτώσει» τη Μέριλιν Μονρόε!
