Ο πόλεμος στην Ουκρανία, μια ιστορία ανεργίας στη σύγχρονη Ιταλία και μια δοκιμαζόμενη γυναικεία φιλία στο Ιράν είναι τα θέματα τριών φιλμ που θα προβληθούν στους Ανοιχτούς Ορίζοντες
Ανέκαθεν το τμήμα των Ανοιχτών Οριζόντων του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συγκέντρωνε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον χάρη στον πλουραλισμό της θεματογραφίας, συνήθως με έντονο κοινωνικό πρόσημο. Ποιος μπορεί να ξεχάσει από το περσινό φεστιβάλ για παράδειγμα το σοκ που βιώσαμε όσοι είδαμε το αριστουργηματικό φιλμ του Φινλανδού Τέεμου Νίκι «Ο τυφλός που δεν ήθελε να δει τον “Τιτανικό”», το οποίο μάλιστα αργότερα βρήκε διανομή στις ελληνικές αίθουσες;
Ή, παλιότερα, το ντοκιμαντέρ για τον ξεχωριστό Ρόμπι Ρόμπερτσον, τον κιθαρίστα και τραγουδιστή του συγκροτήματος The Band; Ή ακόμη το έργο του Γιάννη Καρπούζη για τον Νίκο Καρούζο, την τρομερή ιστορία επιβίωσης στο «Δεν είμαι μάγισσα» της Ρουνγκάνο Νιόνι, την αποσύνθεση των κοινωνικών δεσμών στο σκανδιναβικό «Κάτω από το δέντρο» κ.ο.κ.
Σειρά από διαμαντάκια
Φέτος οι Ανοιχτοί Ορίζοντες έχουν και πάλι γεμάτο και εντυπωσιακό οπλοστάσιο με ξεχωριστές δημιουργίες από όλο τον κόσμο. Σας παρουσιάζουμε σε αποκλειστικότητα τρεις από αυτές που αναμένεται να προκαλέσουν έντονες συζητήσεις στα πηγαδάκια των σινεφίλ. Το «When spring came to Bucha» της Ουκρανής φωτογράφου Μίλα Τεσάγεβα και του Γερμανού Μάρκους Λενζ μας μεταφέρει στη διάσημη πλέον μικρή ουκρανική πόλη της Μπούτσα που έγινε σύμβολο λόγω των πρόσφατων ρωσικών εγκλημάτων πολέμου.
Η κάμερα καταγράφει την επόμενη μέρα στη ζωή των κατοίκων μετά την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων. H αγωνία και ο φόβος που συνεχίζονται (λόγω και των κρυμμένων εκρηκτικών που άφησαν οι Ρώσοι στρατιώτες στα όρθια σπίτια), οι ιστορίες φρίκης, η επίκληση για ανθρωπιά και η ανάγκη για συνέχιση της ζωής με κάθε κόστος είναι στοιχεία που σημαδεύουν το φιλμ.
Το «A steady job» των Ιταλών Τζιανλούκα Ματαρέζε και Ματία Κολόμπο είναι μια ιταλογαλλική συμπαραγωγή που μας μεταφέρει στη νότια Ιταλία όπου νοσοκόμοι και νοσοκόμες από όλη την περιοχή διασχίζουν τη χώρα για να δοκιμάσουν την τύχη τους σε δημόσιες εξετάσεις στο Τορίνο. Καθώς λίγες μόνο θέσεις εργασίας είναι διαθέσιμες για χιλιάδες υποψήφιους η πλειονότητά τους αποφασίζει να δοκιμάσει πολλές φορές τον χρόνο κάνοντας τη διαδρομή Νάπολη – Τορίνο να θυμίζει Θησείο – Πετράλωνα.
Μια Ναπολιτάνα νοσοκόμα έχει τη φαεινή ιδέα να ναυλώσει ένα λεωφορείο χαμηλού κόστους που θα ταξιδεύει κατά τη διάρκεια της νύχτας αφήνοντας τους υποψήφιους στον χώρο όπου θα δώσουν εξετάσεις το επόμενο πρωί και η κάμερα καταγράφει σκέψεις, συναισθήματα αλλά και γλαφυρά στιγμιότυπα από την προετοιμασία τους, με κεντρικό άξονα την ελπίδα της επιτυχίας στις εξετάσεις, η οποία θα βάλει τέλος στην αδρανή και άνεργη ζωή τους. Η ταινία συμμετείχε στην Αγορά του 22ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αποσπώντας το βραβείο Thessaloniki Pitching Forum καθώς και το βραβείο MFI Script 2 Film Workshop.
Το τρίτο φιλμ είναι το «Between revolutions» του Ρουμάνου Βλαντ Πέτρι και αφηγείται την ιστορία φιλίας δύο γυναικών. Η Ζαχρά και η Μαρία συναντιούνται στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου τη δεκαετία του 1970. Οταν η ελπίδα της πολιτικής αλλαγής οδηγεί τη Ζαχρά πίσω στο Ιράν αναγκάζονται να χωρίσουν. Για την επόμενη δεκαετία ο μόνος τρόπος επικοινωνίας τους είναι τα γράμματα, που τα «ακούμε» με φόντο δυνατό αρχειακό υλικό από τις μαζικές κινητοποιήσεις και τις συγκρούσεις διαδηλωτών και αστυνομίας στους δρόμους της Τεχεράνης και του Βουκουρεστίου.
Μέσα από τα λόγια και τις περιγραφές αυτών των σκηνών αναδεικνύονται οι ισχυρές προσωπικότητες δύο γυναικών που αγωνίζονται όχι μόνο για να αλλάξουν τη ζωή τους αλλά και για να ακουστούν οι προοδευτικές και ταυτόχρονα συγκινητικές σκέψεις τους σε όλο τον κόσμο.
Αφιερώματα και σεμινάρια
Κατά τα άλλα, 61 θα είναι οι ελληνικές συμμετοχές που θα προβληθούν στα διαγωνιστικά και μη διαγωνιστικά τμήματα (διεθνές διαγωνιστικό, Newcomers, Film Forward, Ανοιχτοί Ορίζοντες, NextGen, Πλατφόρμα και Από οθόνη σε Οθόνη) της φετινής διοργάνωσης που έχει κεντρικό αφιέρωμα στο ντοκιμαντέρ της παρατήρησης και τιτλοφορείται «Η τέχνη της πραγματικότητας: πέρα από την παρατήρηση». Το εν λόγω αφιέρωμα πλαισιώνεται από μια ειδική δίγλωσση έκδοση αλλά και masterclasses από καταξιωμένους διεθνείς και Ελληνες δημιουργούς και θα προβάλει εμβληματικά φιλμ όπως το «Don’t look back», το «Titicut follies» και κυρίως το «Chronicle of a summer» (1961) των Ζαν Ρους και Εντγκάρ Μορέν που σηματοδοτεί τη στιγμή της γέννησης του cinema vérité.
Επίσης, ακόμη ένα αφιέρωμα αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα και το εβραϊκό παρελθόν της Θεσσαλονίκης. Στο «Adio querida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Αουσβιτς – 80 χρόνια», με τίτλο εμπνευσμένο από ένα παραδοσιακό σεφαραδίτικο τραγούδι που μιλά για τον αποχωρισμό και τον θάνατο και σύμφωνα με έναν αστικό θρύλο της εβραϊκής κοινότητας το τραγουδούσαν οι Εβραίοι λίγο προτού μπουν στα τρένα που θα τους οδηγούσαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, το μεγάλο γεγονός είναι η προβολή του «Shoah». Το έργο του Κλοντ Λανζμάν (καλύτερο ντοκιμαντέρ όλων των εποχών για αρκετούς θεωρητικούς του σινεμά) γυρίστηκε το 1985 και είναι ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό διάρκειας 566 λεπτών, το οποίο θα προβληθεί στην πλήρη εκδοχή του.
Τέλος, ιδιαίτερη σημασία αλλά και ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ρετροσπεκτίβες στους δύο κορυφαίους ντοκιμαντερίστες Σταύρο Ψυλλάκη και Νικολάους Γκεϊρχάλτερ, οι οποίοι θα τιμηθούν με τον Χρυσό Αλέξανδρο.
