Η σύνοδος για το κλίμα στη Γλασκώβη που συγκέντρωσε 115 ηγέτες κρατών και χιλιάδες οργανώσεις και ΜΜΕ από όλο τον κόσμο φαίνεται ότι δεν έχει πείσει τις κυβερνήσεις για το επείγον της εξάλειψης του άνθρακα από την παραγωγική δραστηριότητα παρά τις εκκλήσεις για άμεση δράση.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας του ΟΟΣΑ, οι υποσχέσεις που έχουν δοθεί μέχρι στιγμής θα έχουν μειώσει τις εκπομπές CO2 μόνο κατά 40% μέχρι το 2050.
Οι μέχρι τώρα υποσχέσεις για μείωση 30% των εκπομπών μεθανίου και αναχαίτιση της αποψίλωσης των δασών κρίνονται ως θετικό βήμα. Ωστόσο υπάρχουν ερωτήματα για την επίτευξη του στόχου καθώς οι εκπομπές θα μειωθούν με ασαφείς «περιεκτικές εγχώριες δράσεις». Επίσης, παρά την πληθώρα υποσχέσεων για την ανάσχεση της αποψίλωσης των δασών, τα δάση παγκοσμίως έχουν μειωθεί κατά 10% τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Οι στόχοι που τίθενται από τις χώρες δεν είναι δεσμευτικοί και δεν προβλέπονται κυρώσεις αν κάποια χώρα δεν τους πετύχει. Ετσι, ακόμη και οι μεγαλύτεροι ρυπαντές μπορούν να ανεβαίνουν στο βήμα και να δηλώνουν την απογοήτευσή τους που δεν τα κατάφεραν μέχρι τώρα, υποσχόμενοι να τα πάνε καλύτερα του χρόνου. Σημαντικοί πολιτικοί της παγκόσμιας σκηνής, όπως ο Τζο Μπάιντεν, ο Εμανουέλ Μακρόν,ο Μπόρις Τζόνσον και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις ομιλίες που έκαναν δεν έδωσαν κάτι περισσότερο από τα ήδη υπεσχημένα, τα οποία ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θεωρεί «εντελώς ανεπαρκή». Μόνο ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι υποσχέθηκε να εξαλείψει τους ρύπους άνθρακα μέχρι το 2070.
Τα έργα αναιρούν τα λόγια
Ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει ότι με τον ρυθμό που υλοποιούνται τα βήματα για την επίτευξη των στόχων οι χώρες θα αργήσουν να περάσουν σε περιβαλλοντικά πιο φιλικές μορφές ενέργειας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον πλανήτη. Αλλωστε, έκδηλη είναι η… δυσανεξία των χωρών, ιδιαίτερα των πιο ενεργοβόρων ή πετρελαιοπαραγωγών, για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα. Από μια μεγάλη διαρροή εγγράφων λίγες μέρες πριν από την έναρξη της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) έγινε γνωστό ότι χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία, λίγο προτού κληθούν να υποσχεθούν την απανθρακοποίηση της οικονομίας για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5°C, έκαναν εκκλήσεις στον ΟΗΕ ώστε να υποβαθμιστεί η ανάγκη για άμεση απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα όσο το δυνατόν συντομότερα. Επίσης, τα ίδια στοιχεία έδειξαν ότι οι πιο πλούσιες χώρες είναι απρόθυμες να χορηγήσουν τα 100 δισ. δολάρια τον χρόνο που έχουν υποσχεθεί στις φτωχότερες χώρες για να αντέξουν την ενεργειακή μετάβαση.
Χαρακτηριστικό γεγονός που υπογραμμίζει την υποκρισία ορισμένων χωρών είναι ότι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, περίπου 6 τρισ. δολάρια κατευθύνθηκαν από κρατικά ταμεία σε παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα μόνο μες στο 2020, με την πετρελαιοβιομηχανία να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος από τα κονδύλια. Επίσης, από τα χρήματα που διέθεσαν οι χώρες των G20 για την πανδημία μόλις το 2% κατευθύνθηκε στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο Τζόνσον λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο ενέκρινε την περαιτέρω εκμετάλλευση του πετρελαϊκού κοιτάσματος κάμπο στα ανοιχτά της Σκωτίας. Αν καταναλωθούν τα 800 εκατ. βαρέλια πετρελαίου που σκοπεύει να εξαγάγει, μπορούν να παραγάγουν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που ισοδυναμούν με τις εκπομπές της Ισπανίας για ένα χρόνο.
Ακτιβιστές συγκεντρώθηκαν στη Γλασκώβη για να πιέσουν τους ηγέτες να δράσουν άμεσα για την περιβαλλοντική κρίση. Μεταξύ άλλων και η Σουηδέζα Γκρέτα Τούνμπεργκ, που μαζί με άλλους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές/τριες μαζεύουν εκατομμύρια υπογραφές για να ζητήσουν από τις κυβερνήσεις του κόσμου να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση ως έκτακτη ανάγκη. Συνυπογράφουν ένα κείμενο με τίτλο «Προδοσία», αναφερόμενες στην αποτυχία των ηγετών του κόσμου να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Κίνα και Ρωσία απούσες
Οι ηγέτες των δύο χωρών δεν έδωσαν φυσικό παρών στη Γλασκώβη, εισπράττοντας την κριτική του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος είπε ότι η απουσία τους ήταν «μεγάλο λάθος». Ο Σι Τζινπίνγκ δεν έχει φύγει από τη χώρα από τις αρχές του 2020 ενώ ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έδωσε σαφή λόγο γιατί λείπει από τη σύνοδο, παρά το γεγονός ότι έχει στείλει αντιπροσωπεία. Τον Σεπτέμβριο ο Κινέζος πρόεδρος είπε ότι η Κίνα θα επιτύχει την περιβαλλοντική ουδετερότητα μέχρι το 2060, ενώ σκοπεύει να έχει πετύχει την κορύφωση των εκπομπών άνθρακα πριν από το 2030. Ο πρόεδρος Πούτιν δήλωσε επίσης σε διεθνές φόρουμ για την ενέργεια στις 13 Οκτωβρίου ότι η Ρωσία θα επιτύχει την περιβαλλοντική ουδετερότητα τουλάχιστον μέχρι το 2060. Η Κίνα με εκπομπές 11,5 μεγατόνων CO2 τον χρόνο είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής του κόσμου, ενώ πρόσφατα η οδηγία προς τα εγχώρια εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής ήταν να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε κάρβουνο εξαιτίας των διακοπών ρεύματος που έγιναν λόγω της μεγάλης αύξησης της ζήτησης. Το πόσο σύντομα θα πετύχει η Κίνα την περιβαλλοντική ουδετερότητα εξαρτάται τόσο από τον ρυθμό αποβιομηχάνισης που έχει ξεκινήσει όσο και από τη συμπεριφορά των ΗΠΑ, που επίσης δεν φαίνονται σοβαρά διατεθειμένες να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα στο άμεσο μέλλον.