Στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμών, το μεγαλύτερο «αγκάθι» ήταν το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης να αποτελέσουν οι τράπεζες τον αποκλειστικό κριτή των ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων που θα λάβουν χρήματα από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, με απλά λόγια να αποφασίσουν οι ελληνικές τράπεζες για το ποιοι επιχειρηματίες θα πάρουν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Ταμείο Ανάκαμψης: 12,7 δις ευρώ για ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια
Από το σύνολο των 32 δις ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που αναλογούν στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος αφορά επιδοτήσεις για έργα δημόσιου χαρακτήρα και συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα. Το ένα τρίτο ωστόσο των κεφαλαίων, ποσό περί τα 12.7 δις ευρώ, θα χρηματοδοτήσει ιδιωτικές επενδύσεις και το θέμα είναι ποιοι επιχειρηματίες, με ποιους όρους και για ποια επενδυτικά σχέδια θα πάρουν τα λεφτά.
Ο σχεδιασμός των Βρυξελλών είναι πως τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης – πραγματικά φτηνό χρήμα με αρνητικό επιτόκιο –0.5% που θα εγγραφεί στο δημόσιο χρέος των κρατών μελών – θα δοθούν ως δωρεάν χρήμα, δηλαδή ως επιχορήγηση σε ιδιώτες επιχειρηματίες για να χρηματοδοτήσουν το ήμισυ των επενδυτικών σχεδίων τους, υπό την προϋπόθεση ότι ο κάθε ιδιώτης επιχειρηματίας θα συνεισφέρει το υπόλοιπο 50%, μέρος του οποίου μπορεί να συμπεριλαμβάνει και τραπεζικό δανεισμό.
Τι θα γίνει στις άλλες χώρες και τι ζητάει η κυβέρνηση ΝΔ να γίνει στην Ελλάδα
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, τα προγράμματα υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων του ιδιωτικού τομέα με τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης θα τα διαχειριστούν ευρωπαϊκοί τραπεζικοί οργανισμοί, π.χ. η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ωστόσο, έχει ζητήσει από τους εκπροσώπους των θεσμών, μόνο στην Ελλάδα τη δουλειά να μην την αναλάβουν οι ευρωπαϊκοί τραπεζικοί οργανισμοί αλλά οι ελληνικές τράπεζες.
Το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποίησε η ελληνική κυβέρνηση για να πείσει τους ξένους ήταν ότι οι τράπεζες έχουν την εμπειρία και την τεχνογνωσία να κρίνουν την πιστοληπτική αξιοπιστία του κάθε υποψήφιου επενδυτή και, άρα μπορούν να λειτουργήσουν σαν ένας αξιόπιστος μηχανισμός αξιολόγησης και έγκρισης των ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων. Το γεγονός αυτό, κατά την κυβερνητική επιχειρηματολογία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ελλάδα διότι κατά το παρελθόν υπήρξε συχνό φαινόμενο η κατάπτωση των εγγυήσεων του Δημοσίου που δίνονταν σε επενδυτικά σχέδια του ιδιωτικού τομέα και κατέληγαν έτσι να επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
Αυτό που δεν εξηγήθηκε, ωστόσο, στους ξένους ήταν ότι οι καταπτώσεις των εγγυήσεων του Δημοσίου που υπήρξε πράγματι εκτεταμένη σε δάνεια που είχαν δοθεί στα χρόνια των παχιών αγελάδων, ειδικά το διάστημα 2005-2009, οφείλονταν αφενός στην πολιτική εσωτερικής υποτίμησης που εφαρμόστηκε στα αμέσως επόμενα μνημονιακά χρόνια, αφετέρου στην επίμονη άρνηση των τραπεζών να κάνουν ρυθμίσεις σε επιχειρηματικά δάνεια με εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου, προκειμένου όπως οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των τραπεζών δήλωναν, να μην χάσουν τα λεφτά της εγγύησης του Δημοσίου.
Η Κομισιόν δεν εμπιστεύεται τις ελληνικές τράπεζες
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Κομισιόν φέρεται να διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις απέναντι στο ενδεχόμενο να αναλάβουν οι ελληνικές τράπεζες τη διανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς είναι γνωστό ότι στο παρελθόν μοίραζαν δάνεια με πολύ προβληματικά κριτήρια και διαδικασίες, και υπάρχει ο φόβος ότι αν το διαχειριστούν εν λευκώ αυτές, το ευρωπαϊκό χρήμα, αντί να πάει σε παραγωγικά σχέδια που θα στηρίξουν την ανάκαμψη, θα πάει σε επιχειρηματικά συμφέροντα φιλικά διακείμενα είτε προς τις τράπεζες είτε και προς την κυβέρνηση.
Για το λόγο αυτό λοιπόν οι εκπρόσωποι των θεσμών επιμένουν, όπως γίνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, έτσι και στην Ελλάδα, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης να αξιοποιηθούν μέσω προγραμμάτων που θα «τρέξουν» η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, ώστε να λειτουργήσουν ως μηχανισμός εγγύησης της διαφάνειας και των καλών πρακτικών χρηματοδότησης. Πράγμα, που όσο κι αν η κυβέρνηση της ΝΔ δεν το θέλει, θα υποχρεωθεί τελικά να το δεχτεί, σύμφωνα με πληροφορίες όμως θα συνεχίσει όμως ως το τέλος να προσπαθεί να διατηρήσει ένα μέρος των κονδυλίων υπό εθνική διαχείριση και να το περάσει μέσα από τις ελληνικές τράπεζες, επικαλούμενη, τάχα, την ανάγκη να αποφύγει τις πολύπλοκες ευρωπαϊκές διαδικασίες που μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.