Τα εσωτερικά ζητήματα σε κάθε χώρα-μέλος κυριαρχούν στο μυαλό των 400 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που προσέρχονται στις κάλπες. Η άνοδος της ακροδεξιάς και οι συσχετισμοί στην ΕΕ
Περίπου 400 εκατομμύρια Ευρωπαίοι προσέρχονται στις κάλπες για να επιλέξουν τους ευρωβουλευτές που θα τους εκπροσωπήσουν την επόμενη πενταετία, στην αναμέτρηση με το υψηλότερο διακύβευμα των τελευταίων ετών. Οπως και στις δύο προηγούμενες ευρωεκλογές, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην ακροδεξιά. Τα ακροδεξιά κόμματα βρέθηκαν από νωρίς στην κορυφή των δημοσκοπήσεων σε πολλές χώρες και αναμένεται να είναι ο μεγάλος νικητής στις κάλπες.
Σε όλο και περισσότερα κράτη των 27 τα ακροδεξιά κόμματα αποτελούν πλέον τις μεγαλύτερες παρατάξεις (στο δεξιό μπλοκ), γεγονός που μεταφράζεται ως μετάβαση από τον κεντροδεξιό φιλελευθερισμό στον φιλελευθερισμό της ακροδεξιάς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική και την κοινωνία.
Οι σημερινές εκλογές αναμένεται να ενσωματώσουν περαιτέρω ακροδεξιές ιδέες και κόμματα και να τραβήξουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιο δεξιά. Παρόλο που η ακροδεξιά μοιάζει να έχει λειάνει κάπως τις πολιτικές της θέσεις προς το κέντρο, έτσι ώστε να προσελκύει μεγαλύτερα ακροατήρια, δεν έχει εγκαταλείψει τις ξενοφοβικές της βάσεις και την κριτική στον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ μέχρι σήμερα.
Ωστόσο προς το παρόν παραμένει διχασμένη, γεγονός που μετεκλογικά θα μπορούσε ίσως να την κρατήσει στο πολιτικό περιθώριο στις Βρυξέλλες.
Αυτές είναι επίσης οι πρώτες εκλογές έπειτα από πλήθος αλλεπάλληλων «κρίσεων» οι οποίες έχουν επηρεάσει θεμελιωδώς την πολιτική της ΕΕ και των κρατών-μελών της, όπως η πανδημία της Covid-19, η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και η πιο πρόσφατη αιματηρή σύγκρουση με βασικότερα θύματα τους αμάχους στη Γάζα.
Ταυτόχρονα, πολλές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με μια σειρά από εσωτερικά προβλήματα, τα οποία πιστεύεται ότι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα ψηφίσουν οι πολίτες.
Το think tank Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων προβλέπει ότι τα αντιευρωπαϊκά λαϊκιστικά κόμματα θα λάβουν τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων σε εννέα χώρες της ΕΕ (Ολλανδία, Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Πολωνία και Σλοβακία), ενώ θα καταλάβουν τη δεύτερη ή την τρίτη σε άλλα εννέα.
Οι συσχετισμοί και οι συνεργασίες της επόμενης ημέρας βρίσκονται ήδη στο τραπέζι, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τι μέλλει γενέσθαι στις 10 Ιουνίου. Για πρώτη φορά στην ιστορία του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να έχει δεξιά πλειοψηφία. Το πώς θα λειτουργήσει μια τέτοια πλειοψηφία σε επίπεδο συμμαχιών και συνεργασιών, αν τελικά επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, μένει να φανεί. Το παζάρι θα ξεκινήσει στην πράξη αμέσως μόλις γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, καθώς σειρά έχουν οι θέσεις-κλειδιά των ευρωπαϊκών θεσμών. Φαβορί για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραμένει η νυν πρόεδρος και υποψήφια του ΕΛΚ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρότι ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Τουναντίον, είναι γεμάτος από αγκάθια σκανδάλων.
Σε ορισμένες χώρες οι εκλογές θα χρησιμεύσουν απλώς ως de facto «δημοψήφισμα» για τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία.
Οι κάλπες της αγωνίας
Ποια θέματα κυριάρχησαν προεκλογικά ανά περιοχή και σε ποιες χώρες το εκλογικό αποτέλεσμα αναμένεται να επιφέρει αναταράξεις
Γαλλία
Οι σύμμαχοι του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν επιθυμούν αυτές οι εκλογές να αφορούν αποκλειστικά την Ευρώπη, αλλά φαίνεται όλο και περισσότερο ότι ο υποψήφιος της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης (RN) της Μαρίν Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντέλα, κερδίζει έδαφος και στέκεται απέναντι στον Μακρόν. Την ίδια ώρα η Λεπέν προσπαθεί να αποδείξει ότι το κόμμα της είναι έτοιμο να κυβερνήσει. Το διακύβευμα είναι υψηλό και για τα δύο στρατόπεδα. Η Λεπέν έχει βάλει στόχο τις προεδρικές εκλογές του 2027, ενώ ο Μακρόν θέλει να μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά μέχρι τότε.
Γερμανία
Οι εκλογές εξελίσσονται σε υπαρξιακό τεστ για τον κυβερνητικό συνασπισμό που αποτελείται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του καγκελάριου Ολαφ Σολτς, το φιλελεύθερο Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα και τους Πράσινους. Η δημοτικότητα της κυβερνητικής συμμαχίας πέφτει σταθερά, ενώ η χώρα προχωρά προς τις άκρως αμφισβητούμενες διαπραγματεύσεις για τον εθνικό προϋπολογισμό.
Κορυφαίο θέμα ενόψει των εκλογών αποτέλεσε ο ρόλος της Γερμανίας στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν συγκεντρωθεί γύρω από τον «καγκελάριο της ειρήνης», οι φιλελεύθεροι καταγγέλλουν διστακτικές παραδόσεις όπλων. Η μετανάστευση και η πολιτική ασύλου της χώρας είναι επίσης μείζονα ζητήματα που φέρονται να ευνοούν το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Ομως μια σειρά σκανδάλων γύρω από τον επικεφαλής υποψήφιο της παράταξης Μαξιμίλιαν Κραχ μπορεί να υπονομεύσει την απόδοσή της στις κάλπες.
Βέλγιο
Σε άλλα κράτη της γηραιάς ηπείρου τα εσωτερικά ζητήματα αναμένεται ωστόσο να θέσουν εκτός κάδρου την ευρωπαϊκή εικόνα. Για παράδειγμα, στο Βέλγιο οι ψηφοφόροι θα είναι απασχολημένοι με τις περιφερειακές και ομοσπονδιακές εκλογές που συμπίπτουν με τις εκλογές στην ΕΕ. Στη γαλλόφωνη περιοχή της Βαλονίας κεντρικά θέματα αποτελούν η φορολογία, η κοινωνική ασφάλιση και η υγεία, ενώ το ακροαριστερό Εργατικό Κόμμα υπόσχεται να διαταράξει το status quo. Από την άλλη, στην ολλανδόφωνη Φλάνδρα το ερώτημα είναι αν το Βέλγιο θα έπρεπε να υπάρχει.
Το αυτονομιστικό ακροδεξιό κόμμα Vlaams Belang αξιώνει τη «διάλυση» της χώρας.
Ιταλία
Για το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας η ψήφος χρησιμοποιείται για να ενισχύσει τη δημοτικότητα της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, η οποία φέρεται να έχει σύμμαχο την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς η τελευταία δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο συμμετοχής της Μελόνι σε ένα συνασπισμό εάν χρειαστεί.
Ισπανία
Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει γύρω από τον Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ. Η ψηφοφορία για τις ευρωεκλογές διεξάγεται μόλις μία εβδομάδα αφότου το ισπανικό δικαστήριο ανακοίνωσε ότι η σύζυγός του θα εμφανιστεί ενώπιον ανακριτή στο πλαίσιο της έρευνας που διεξάγεται σε βάρος της για διαφθορά.
Βαλτική
Στις χώρες της περιοχής, όπου η απειλή της Ρωσίας έχει μεγάλο αντίκτυπο στην άμυνα και την ασφάλεια, οι ψηφοφόροι οδηγούνται από ανησυχίες για την εισβολή στη χώρα τους και όχι από τη μεγάλη εικόνα της γεωπολιτικής της ΕΕ.
Κροατία
Η ανάκαμψη μετά την πανδημία και η κατάσταση της οικονομίας βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης, με το κυβερνών κόμμα Κροατική Δημοκρατική Ενωση να δέχεται κριτική από ψηφοφόρους οι οποίοι πιστεύουν ότι απέτυχε να ελέγξει έναν από τους υψηλότερους πληθωρισμούς στην Ευρώπη.
Κύπρος
Η μετανάστευση φαίνεται να είναι η κύρια ανησυχία των ψηφοφόρων, την ώρα που η απογοήτευση απέναντι σε ένα πολιτικό σύστημα που αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κρίση κόστους ζωής, τη διαφθορά και την αδράνεια στο ζήτημα του κυπριακού αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα αποχής.
Τσεχία
Οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από τη μετανάστευση, παρόλο που έχει μειωθεί στη χώρα. Ακροδεξιές λαϊκιστικές ομάδες όπως η Ελευθερία και η Αμεση Δημοκρατία κατάφεραν να την αναγάγουν σε μείζον θέμα στις ευρωεκλογές. Παράλληλα, εγείρονται ανησυχίες για τα πράσινα πρότυπα και ειδικότερα τους κανόνες της ΕΕ για την εκπομπή καυσαερίων, σε μια χώρα όπου η αυτοκινητοβιομηχανία είναι μεγάλη υπόθεση.
Ολλανδία
Τελικά κατάφερε ο ακροδεξιός Χέιρτ Βίλντερς να συνάψει συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης –χωρίς να είναι ο ίδιος πρωθυπουργός, αλλά ο πρώην επικεφαλής των Ολλανδικών μυστικών υπηρεσιών Ντικ Σουφ– και τα βασικά θέματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους είναι η μετανάστευση, η πράσινη μετάβαση και το κόστος ζωής.
Ουγγαρία
Κάθε φορά που οι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες ο ακροδεξιός πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν συνηθίζει να διακινεί θεωρίες συνωμοσίας. Η περίοδος των ευρωεκλογών δεν αποτέλεσε εξαίρεση στον κανόνα. Μιλώντας σε συγκέντρωση στη Βουδαπέστη μία εβδομάδα πριν από την ψηφοφορία υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες είναι υπό την επιρροή του Αμερικανο-ούγγρου δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος, ο οποίος κατά τον Ορμπάν σχεδιάζει να στείλει Ευρωπαίους πολίτες στον πόλεμο της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσίας. Μάλιστα, υποστήριξε επίσης ότι στην ήπειρο θα εγκατασταθούν εκατομμύρια μη Ευρωπαίοι μετανάστες και ότι η Ουγγαρία θα πάψει να υπάρχει ως έθνος. Το κάλεσμά του ήταν: «Καταλάβετε τις Βρυξέλλες. Οχι μετανάστευση, όχι πόλεμος».
Παράλληλα, ένα νέο αντιορμπανικό κόμμα απειλεί τον ακροδεξιό πρωθυπουργό και η εκστρατεία έχει γίνει πλέον κρίσιμο τεστ για το εάν μια ανερχόμενη νέα αντιπολίτευση υπό τον μέχρι πρότινος άγνωστο Πέτερ Μάγκιαρ μπορεί να αμφισβητήσει τον μακροχρόνιο ηγέτη της Βουδαπέστης.
Βουλγαρία
Οι πολίτες ανήμερα των ευρωεκλογών ψηφίζουν για κυβέρνηση και για Βουλή σε πρόωρες κάλπες. Αυτές θα είναι οι έκτες εθνικές εκλογές μέσα σε τρία χρόνια, στοιχείο που αποδεικνύει το αδιέξοδο στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται η ενδεχόμενη επιστροφή του Μπόικο Μπορίσοφ στην εξουσία, σε συμπαιγνία με το τουρκικό κόμμα DPS, του οποίου ηγείται ο μη μουσουλμάνος μεγαλοεπιχειρηματίας των μίντια και βουλευτής Ντελιάν Πεέφσκι.
Ο Πεέφσκι αυτοχαρακτηρίζεται υπερασπιστής των δικαστών και των υπηρεσιών ασφαλείας και επιμένει ότι θέτει τη χώρα σε πορεία υπέρ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Σλοβακία
Οι ευρωεκλογές επισκιάστηκαν από την απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο τον περασμένο μήνα. Μετά το συμβάν, μια εκστρατεία που θα αφορούσε τη μετανάστευση και τον πόλεμο στην Ουκρανία επικεντρώθηκε στη ριζοσπαστικοποίηση του ενόπλου που τράβηξε τη σκανδάλη, μια στρατηγική που μοιάζει να έχει αποδώσει καρπούς για το κυβερνών κόμμα Κατεύθυνση-Σοσιαλδημοκρατία (SMER).
Διαβάστε επίσης
Το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ – Τα 42 ονόματα και τα βιογραφικά τους
Αγιά: Με τρακτέρ οι αγρότες στις κάλπες – Αντιδρούν για τις αποζημιώσεις του Daniel
