Με τις ευνοϊκές φορολογικές διατάξεις που ψηφίστηκαν το 2015 θα φορολογηθούν και εφέτος τα εισοδήματα που προέρχονται αποκλειστικά από μία εκ των τριών πηγών: τόκοι καταθέσεων, ενοίκια κατοικιών και εκ περιτροπής εργασία, τα οποία αφορούν περισσότερους από 1.000.000 φορολογουμένους.
Οι ευνοϊκές αυτές διατάξεις θα εφαρμοστούν υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει εισόδημα από μία μόνο πηγή από τις τρεις. Αν π.χ. έχει εισόδημα και από τόκους καταθέσεων και από ενοίκια δεν εμπίπτει στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου.
2. Το καθαρό εισόδημα δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 6.000 ευρώ.
3. Ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 9.500 ευρώ.
Η παρέμβαση αυτή κρίθηκε αναγκαία επειδή εάν κάποιος είχε εισόδημα λίγων ευρώ από τόκους καταθέσεων ή ένα μικρό ποσό από ενοίκια, αυτομάτως υπαγόταν στο καθεστώς φορολόγησης των τεκμηρίων, τα οποία κατά βάση είναι υψηλότερα ή και πολύ υψηλότερα από το δηλωθέν πραγματικό εισόδημα, με αποτέλεσμα να προκύπτουν σημαντικά υψηλότεροι φόροι, καθώς οι περιπτώσεις αυτές φορολογούνταν από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 22%, ενώ θα έπρεπε να προκαταβληθεί φόρος 100% για το επόμενο έτος.
Ενδεικτικά, φορολογούμενος με τεκμαρτό εισόδημα 9.000 ευρώ και πραγματικό (από ενοίκια) 5.000 ευρώ, εκτός από την καταβολή φόρου επί των ενοικίων με συντελεστή 11% (ήτοι 550 ευρώ) θα έπρεπε να πληρώσει και επιπλέον φόρο για τη διαφορά που προέκυπτε μεταξύ του πραγματικού και του τεκμαρτού εισοδήματος, η οποία εν προκειμένω ανέρχεται στις 4.000 ευρώ. Το ποσό των 4.000 ευρώ φορολογείται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 22% και ο προκύπτων φόρος ανέρχεται στα 880 ευρώ. Ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα έπρεπε να καταβάλει φόρο 1.430 ευρώ και προκαταβολή φόρου 880 ευρώ, καθώς οι περιπτώσεις αυτές υπάγονταν στο καθεστώς φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών.
Με απόφαση του ΥΠΟΙΚ για κάθε χρόνο
Τις αδικίες αυτές ήρθε να διορθώσει ο νόμος 4330/2015, ο οποίος προβλέπει ότι για όσους αποκτούν εισόδημα αποκλειστικά από τόκους καταθέσεων ή από ενοίκια έως το ποσό των 6.000 ευρώ και εμφανίζουν τεκμαρτό εισόδημα ως 9.500 ευρώ η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του πραγματικού εισοδήματος θα φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και των συνταξιούχων. Επειδή όμως για την κατηγορία των μισθωτών – συνταξιούχων υπάρχει αφορολόγητο, το οποίο ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση κυμαίνεται μεταξύ των 8.636 και των 9.545 ευρώ, η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του πραγματικού εισοδήματος θα φορολογηθεί με μηδενικό συντελεστή, άρα δεν προκύπτει και δεν θα καταβληθεί επιπλέον φόρος. Επομένως, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα φορολογηθεί μόνο για τα ενοίκια (11% επί 5.000 ευρώ, ήτοι 550 ευρώ). Σε άλλη περίπτωση οι φορολογούμενοι που θα εμφανίσουν εισόδημα αποκλειστικά από τόκους έως 6.000 ευρώ θα φορολογηθούν με τον συντελεστή 15% για τόκους καταθέσεων. Για να ισχύσουν οι ευνοϊκές αυτές ρυθμίσεις απαιτείται σε κάθε φορολογικό έτος η έκδοση σχετικής απόφασης του υπουργείου Οικονομικών, κάτι το οποίο συνέβη και το 2016 (για τα εισοδήματα του 2015) και το 2017 (για τα εισοδήματα του 2016).
Αν μισθωτός με εκ περιτροπής εργασία ή μερική απασχόληση έχει πραγματικό εισόδημα 5.500 ευρώ και τεκμαρτό 8.500 ευρώ, θα φορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών
Εισόδημα από εκ περιτροπής απασχόληση
Επειδή στα χρόνια της κρίσης η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση αυξάνονται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου, υπήρξε τροποποίηση του νόμου ώστε οι μισθωτοί με μπλοκάκι με πραγματικό εισόδημα ως 6.000 ευρώ και τεκμαρτό ως 9.500 ευρώ να μη φορολογούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 22% και προκαταβολή φόρου 100%, αλλά ως μισθωτοί, όπως και πραγματικά είναι. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι εφόσον δεν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα για την οποία απαιτείται η υποβολή δήλωσης έναρξης εργασιών ή ατομική αγροτική δραστηριότητα, το εισόδημα αυτό και η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών – συνταξιούχων. Εάν το πραγματικό εισόδημα υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ, το υπερβάλλον ποσό φορολογείται με την κλίμακα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Κοντολογίς, τα εισοδήματα από εκ περιτροπής εργασία ή μερική απασχόληση, τις αποκαλούμενες και ελαστικές μορφές απασχόλησης, οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις που αναφέραμε ως άνω, παραμένουν αφορολόγητα ως το όριο των 6.000 ευρώ.
Σε σχέση με τις αντίστοιχες περιπτώσεις των εισοδημάτων από ενοίκια και τόκους καταθέσεων, ο τρόπος φορολόγησης του εισοδήματος που προκύπτει από την εκ περιτροπής απασχόληση έχει ενσωματωθεί στον νόμο και κατά συνέπεια δεν απαιτείται έκδοση υπουργικής απόφασης για να έχει ισχύ. Αν π.χ. ένας μισθωτός με μπλοκάκι που εργάζεται με εκ περιτροπής εργασία ή υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης εμφανίσει πραγματικό εισόδημα 5.500 ευρώ και τεκμαρτό 8.500 ευρώ, η διαφορά των 3.000 ευρώ θα φορολογηθεί με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
