Νέο σκάνδαλο με διασπάθιση δημόσιου χρήματος μέσω διαφήμισης της ΕΥΔΑΠ προς μέσα ενημέρωσης μηδαμινής αναγνωσιμότητας ή ακόμη και σε άλλα τα οποία σήμερα δεν υπάρχουν αποκαλύπτει η νέα λίστα που έφερε στο φως της δημοσιότητας η σελίδα των Data Journalists και οι δημοσιογράφοι Πάρις Καρβουνόπουλος και Βασίλης Γαλούπης. Η νέα λίστα τύπου Πέτσα είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο επιλέγεται να μοιράζεται το δημόσιο χρήμα όχι σε ΜΜΕ τα οποία πράγματι βρίσκονται ψηλά στις λίστες αναγνωσιμότητας, αλλά σε κάποιους οι οποίοι μοιάζουν να έχουν στήσει φάμπρικα δημιουργίας ιστοσελίδων, οι οποίες τροφοδοτούνται με ελάχιστες ειδήσεις ημερησίως, προκειμένου να εισπράττουν από τον κρατικό κορβανά. Η τακτική αυτή δεν είναι εξάλλου άγνωστη, αφού το ίδιο έχει αποδειχτεί ότι συνέβη και με τη διαβόητη λίστα Πέτσα, αλλά και παλαιότερα με τα κονδύλια που έβγαιναν από τα ταμεία του αμαρτωλού πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ. Η κυβέρνηση όμως απροκάλυπτα συνεχίζει την ίδια τακτική.
Στην επίμαχη «λίστα Πέτσα» της ΕΥΔΑΠ πάντως υπάρχει πληθώρα ιστοσελίδων μηδαμινής ή ακόμη και ανύπαρκτης επισκεψιμότητας. Πρόκειται για γεγονός που προκαλεί αλγεινή εντύπωση, αφού ιστοσελίδες οι οποίες δεν απευθύνονται παρά σε ελάχιστους πολίτες κατορθώνουν να εισπράξουν από την ΕΥΔΑΠ ποσά τα οποία δεν έλαβαν ιστοσελίδες πανελλαδικής απεύθυνσης με πολύ ευρύ αναγνωστικό κοινό. Φυσικά είναι περιττό να αναφερθεί ότι για ακόμη μια φορά το Documento, το documentonews.gr καθώς και το koutipandoras.gr σκοπίμως δεν έλαβαν από την κυβέρνηση ούτε 1 ευρώ ούτε από αυτήν τη διαφημιστική καμπάνια. Δεν είναι άλλωστε πρωτοφανές, αφού το ίδιο είχε συμβεί και στην… πρωτότυπη λίστα Πέτσα. Ενδιαφέρον είναι επιπλέον το γεγονός ότι εμφανίζονται να έχουν εισπράξει σημαντικά ποσά ιστοσελίδες της περιφέρειας. Το γεγονός είναι αν μη τι άλλο αξιοπερίεργο, αφού όπως είναι γνωστό η διαφημιζόμενη ΕΥΔΑΠ έχει δραστηριότητα μόνο στην Αττική. Γιατί λοιπόν να χρηματοδοτεί ΜΜΕ της περιφέρειας;
Χιλιάδες ευρώ σε ανύπαρκτα σάιτ
Πέραν της αποκάλυψης της δημοσιογραφικής ομάδας των Data Journalists περί κρατικών κονδυλίων ύψους άνω του 1,5 εκατ. ευρώ που έχουν μοιραστεί μεταξύ άλλων σε άγνωστα μέσα ενημέρωσης, το διάστημα από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Νοέμβριο του 2022 από έρευνα του Documento προκύπτει ότι έχουν δοθεί χρήματα ακόμη και σε ιστοσελίδες οι οποίες κυριολεκτικά δεν υπάρχουν. Από τα στοιχεία του ρεπορτάζ αποκαλύπτεται ότι τουλάχιστον έξι ιστότοποι έχουν εισπράξει χρήματα εν είδει διαφήμισης από την ΕΥΔΑΠ παρά το γεγονός ότι δεν είναι προσβάσιμοι. Δηλαδή όχι απλώς δεν εμφανίζουν πρόσφατη δραστηριότητα, αλλά δεν μπορεί κάποιος έστω να τους επισκεφτεί.
Η έρευνα του Documento στη λίστα που αποκάλυψαν οι Data Journalists αποκαλύπτει συγκεκριμένα ότι μεταξύ άλλων χρήματα έχει εισπράξει ιστοσελίδα η οποία είναι υπό κατασκευή, άλλη η οποία φαίνεται να πωλείται και κάποιες ακόμη οι οποίες δεν ανοίγουν, ακόμη δηλαδή κι αν πληκτρολογήσει κάποιος τη διεύθυνσή τους δεν μπορεί να τις δει. Τα εν λόγω σάιτ εμφανίζονται να έχουν εισπράξει συνολικά σχεδόν 6.000 ευρώ.
Αναλυτικότερα, ο ιστότοπος propaganda.gr εμφανίζεται να είναι υπό κατασκευή και να έχει εισπράξει 800 ευρώ. Πάντως επισήμως η ΕΥΔΑΠ εκτιμά ότι πιθανόν να έχει γίνει λάθος και να πρόκειται για την υπαρκτή ιστοσελίδα popaganda.gr. Αλλος ιστότοπος με την επωνυμία emprosnews.gr φαίνεται να είναι προς πώληση αλλά έχει λάβει 600 ευρώ. Παράλληλα, οι σελίδες anatolikiakti.gr (η οποία έχει λάβει 800 ευρώ), amfissanews.gr (η οποία εμφανίζεται να έχει εισπράξει 680 ευρώ), marketall.eu (η οποία φαίνεται να πήρε 1.500 ευρώ) και ergostories.gr (η οποία έλαβε 1.000 ευρώ) δεν εμφανίζονται καθόλου. Στην περίπτωση του ergostories.gr είναι επίσης πιθανόν να έχει γίνει λάθος και να πρόκειται για τη σελίδα esgstories.gr.
Τέλος, η ιστοσελίδα pallini24.gr, που φαίνεται να έχει πάρει 550 ευρώ, εμφανίζεται μεν, είναι δηλαδή υπαρκτή, αλλά δεν υπάρχει γι’ αυτήν το παραμικρό δεδομένο, γεγονός που σημαίνει ότι έχει μηδαμινή αν όχι μηδενική επισκεψιμότητα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι παραπάνω ιστοσελίδες σχεδόν στο σύνολό τους έχουν λειτουργήσει κατά το παρελθόν. Το γεγονός ωστόσο ότι σήμερα δεν είναι ενεργές αποδεικνύει ότι τα κριτήρια με τα οποία η ΕΥΔΑΠ μοίραζε δημόσιο χρήμα όχι απλώς δεν υπήρξαν αξιοκρατικά, αλλά ήταν ανύπαρκτα.
Ιστοσελίδες μηδαμινής επισκεψιμότητας
Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Τα παραδείγματα των ιστοσελίδων που έλαβαν χρήματα από την ΕΥΔΑΠ παρά την ελάχιστη επισκεψιμότητά τους είναι ατελείωτα. Η δημοσιογραφική έρευνα του Documento βασίστηκε στην ιστοσελίδα SimilarWeb, η οποία είναι η δημοφιλέστερη και πιο έγκυρη πλατφόρμα για την καταγραφή της επισκεψιμότητας ιστοσελίδων του διαδικτύου. Σύμφωνα λοιπόν με τα ευρήματα από το SimilarWeb, η ιστοσελίδα της ΜΚΟ Συμμαχία για την Ελλάδα (έχει λάβει συνολικά 9.500 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 211.564 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων. Αντίστοιχα, η ιστοσελίδα presskit.gr (έχει λάβει 1.200 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 150.323, ενώ η ιστοσελίδα thedailyhealth.gr (έλαβε 500 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 113.289. Παράλληλα, η ιστοσελίδα neologosattikis.gr (έλαβε 800 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 100.065.
Και είμαστε ακόμη στην αρχή: η ιστοσελίδα greenbusiness.gr –έλαβε συνολικά 1.500 ευρώ μαζί με άλλες δύο ιστοσελίδες του ίδιου ομίλου– βρίσκεται στη θέση 99.113. Πρόκειται για τις ιστοσελίδες emea.gr και startupper.gr, οι οποίες βάσει της SimilarWeb βρίσκονται αντιστοίχως στη θέση 8.972 και 4.518 ως προς την επισκεψιμότητά τους στο σύνολο των ελληνικών σάιτ. Στην επίμαχη λίστα συμπεριλαμβάνεται και η ιστοσελίδα thermoydravlikos.gr (έλαβε 800 ευρώ), η οποία βρίσκεται στη θέση 98.810 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων.
Χρήματα από την ΕΥΔΑΠ έχει λάβει και η ιστοσελίδα peripteron.eu (7.000 ευρώ), η οποία σύμφωνα με τη SimilarWeb βρίσκεται στη θέση 80.620 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων, ενώ ο ιστότοπος atticatoday.gr που έλαβε 1.000 ευρώ εντοπίζεται στη θέση 71.345. Η ιστοσελίδα bnbdaily.gr, η οποία φέρεται να έλαβε 28.200 ευρώ από την ΕΥΔΑΠ, βρίσκεται στη θέση 63.497 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων και ενώ μάλιστα πρόκειται για συνδρομητικό σάιτ. Υπάρχει και συνέχεια: η ιστοσελίδα businessenergy.gr (έλαβε 2.000 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 60.032, ενώ η ιστοσελίδα ebdomi.com (400 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 58.169. Αντίστοιχα, η ιστοσελίδα onairnews.gr (250 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 57.854, ενώ η ιστοσελίδα doridanews.gr (500 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 51.922.
Εντύπωση και για τα ποσά σε μεγάλα ΜΜΕ
Και η λίστα συνεχίζεται: η ιστοσελίδα dimotisnews.gr (έλαβε 1.100 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 49.409, ενώ η ιστοσελίδα finupnews.gr (2.500 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 44.268. Ακόμη, η ιστοσελίδα polismedia.gr (400 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 40.620, η ιστοσελίδα iselida.gr που έλαβε 400 ευρώ βρίσκεται στη θέση 36.971 και ο ιστότοπος marathonpress.gr που πήρε 460 ευρώ βρίσκεται στη θέση 36.614. Αντιστοίχως, η ιστοσελίδα bankwars.gr (1.499 ευρώ) βρίσκεται στη θέση 29.568 και η ιστοσελίδα anatropinews.gr, η οποία έλαβε 47.400 ευρώ –τις 20.000 ευρώ εξ αυτών μοιράστηκε με τη libre.gr, άλλη ιστοσελίδα του ομίλου– βρίσκεται στη θέση 22.189.
Η ιστοσελίδα anattica.gr, που εντοπίζεται στη θέση 18.175, έλαβε 3.660 ευρώ, εκ των οποίων τα 1.660 ευρώ μοιράστηκε με την ιστοσελίδα rpn.gr, η οποία έχει λάβει επιπλέον 1.000 ευρώ και βρίσκεται στη θέση 18.005 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων. Η ιστοσελίδα artemidanews.gr, που έλαβε 1.330 ευρώ, εντοπίζεται στη θέση 16.934.
Επίσης, στη λίστα μπορεί να εντοπίσει κανείς την ιστοσελίδα healthmag.gr (πήρε 3.000 ευρώ μαζί με την ιστοσελίδα economico.gr) η οποία βρίσκεται στη θέση 16.865 και την ιστοσελίδα worldenergynews.gr (έλαβε 16.000 ευρώ, εκ των οποίων τις 10.000 ευρώ μοιράστηκε με την ιστοσελίδα bankingnews.gr) η οποία βρίσκεται στη θέση 12.881.
Σαν να μην έφτανε όμως ότι η ΕΥΔΑΠ επέλεξε να δώσει χρήματα σε ιστοσελίδες οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις απευθύνονται σε ελάχιστους αναγνώστες, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι ιστοσελίδες πολύ μεγάλης αναγνωσιμότητας λαμβάνουν σε αρκετές περιπτώσεις παρεμφερή ή ακόμη και μικρότερα ποσά. Για παράδειγμα, η ιστοσελίδα protothema.gr έλαβε 12.000 ευρώ, η ιστοσελίδα zougla.gr έλαβε 8.500 ευρώ και η ιστοσελίδα ethnos.gr έλαβε 2.500 ευρώ. Ακόμη, η ιστοσελίδα newsit.gr έλαβε συνολικά 20.000 ευρώ, ενώ η ιστοσελίδα news247.gr έλαβε 13.000 ευρώ.
Η ιστοσελίδα mononews.gr έλαβε 45.000 ευρώ, ο όμιλος DPG (στον οποίο συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι ιστοσελίδες newsbomb.gr και cnn.gr) έλαβε 43.000 ευρώ, η ηλεκτρονική εφημερίδα Political έλαβε 39.000 ευρώ, ενώ το ίδιο ποσό δόθηκε και στην ιστοσελίδα liberal.gr. Οπως όμως πολύ εύστοχα σημειώνεται στο επίμαχο δημοσίευμα της ιστοσελίδας datajournalists.co.uk: «Ο όμιλος DPG είναι από τους μεγαλύτερους στη χώρα, ωστόσο προκαλεί ενδιαφέρον η διάθεση αρκετά υψηλών ποσών σε ιστοσελίδες όπως οι Mononews, Political και Liberal, οι οποίες δεν συγκαταλέγονται σε αυτές με την υψηλότερη απήχηση».
Οι εφημερίδες και ο… συνήθης Κουρτάκης
Υπάρχει όμως και άλλη λίστα, η οποία δημοσιεύτηκε από την ιστοσελίδα datajournalists.co.uk και αφορά τα ποσά που δόθηκαν από την ΕΥΔΑΠ σε εφημερίδες. Προκαλεί ανάλογα ερωτήματα, καθώς εφημερίδες πανελλαδικής εμβέλειας και μεγάλης αναγνωσιμότητας λαμβάνουν πολύ μικρά ποσά. Προφανώς η εφημερίδα Documento δεν συγκαταλέγεται ούτε σε αυτήν τη λίστα.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει το επίμαχο δημοσίευμα, πρωταθλητές στα διαφημιστικά έσοδα από την ΕΥΔΑΠ φαίνονται οι εταιρείες του ομίλου Κουρτάκη («Παραπολιτικά» κ.ά.) με 11.000 ευρώ, η Alter Ego («Νέα», «Βήμα» κ.ά.) με 55.000 ευρώ, οι Καθημερινές Εκδόσεις («Καθημερινή» κ.ά.) με 43.500 ευρώ και το «Πρώτο Θέμα» με 32.000 ευρώ.
Σημαντικές δυσαρμονίες όμως εντοπίζονται με το χαμηλής δυναμικότητας έντυπο «One Voice» που πήρε 12.000 ευρώ, την εφημερίδα «Μπαμ» (10.000 ευρώ) και την εφημερίδα «Παρασκήνιο» (19.800 ευρώ). Πώς η ΕΥΔΑΠ εξηγεί αυτά τα ποσά, όταν για παράδειγμα ο όμιλος Real φαίνεται να έλαβε μόλις 18.000 ευρώ και η «Εφημερίδα των Συντακτών», με δεδομένη τη δυναμική της, το ποσό των 4.000 ευρώ, ενώ άλλα σημαντικά έντυπα δεν είναι καν στη λίστα; Ερωτήματα που προφανώς δεν είναι ρητορικά αλλά χρήζουν άμεσης απάντησης.
Ενα ερώτημα που επίσης απαιτεί άμεση απάντηση είναι πώς κατάφερε ο όμιλος του Γιάννη Κουρτάκη να είναι ξανά πρωταθλητής σε έσοδα από μια κρατική διαφημιστική καμπάνια. Οπως έχει αποκαλύψει το Documento, το ΚΕΕΛΠΝΟ είχε δώσει σε ΜΜΕ συμφερόντων του συνολικά 882.000 ευρώ για τα έτη 2012-14. Το χειρότερο όλων όμως ήταν ότι ο Γ. Κουρτάκης είχε λάβει από το ΚΕΕΛΠΝΟ 48.000 ευρώ για την ιστοσελίδα συμφερόντων του velonakaiklwsti.gr, η οποία σύμφωνα με τους επιθεωρητές που διερεύνησαν την υπόθεση συμπεριλαμβανόταν στις «μη καταχωρημένες ιστοσελίδες». Αντίστοιχα, το ΚΕΕΛΠΝΟ είχε δώσει συνολικά στην ιστοσελίδα alatikaipiperi.gr –πάλι συμφερόντων του Γ. Κουρτάκη– συνολικά 160.000 ευρώ, παρότι το αντικείμενο του συγκεκριμένου ιστότοπου ήταν οι συνταγές μαγειρικής. Περίεργες συμπτώσεις…
1,5 εκατ. ευρώ
μοιράστηκαν μεταξύ άλλων σε άγνωστα μέσα ενημέρωσης το διάστημα σύμφωνα με την αποκάλυψη της δημοσιογραφικής ομάδας των Data Journalists
6.000 ευρώ
εισέπραξαν τουλάχιστον έξι ιστότοποι εν είδει διαφήμισης από την ΕΥΔΑΠ, παρά το γεγονός ότι δεν είναι προσβάσιμοι, σύμφωνα με έρευνα του Documento
«Να κλείσουν οι μικροί και να μην υπάρχει πολυφωνία;»
Το Documento επικοινώνησε με τη διευθύντρια επικοινωνίας και εταιρικών σχέσεων της ΕΥΔΑΠ Μαργαρίτα Γκαμαλέτσου, η οποία δήλωσε μεταξύ άλλων πως «η πολιτική της εταιρείας είναι ότι τα σάιτ με τα οποία συνεργαζόμαστε υπάρχουν στο Μητρώο Online media». Αναφορικά με το γιατί η ΕΥΔΑΠ δίνει χρήματα σε ιστοσελίδες εκτός Αττικής, όπως στο Αγρίνιο, η Μ. Γκαμαλέτσου ισχυρίστηκε ότι «στο Αγρίνιο υπάρχουν οι ταμιευτήρες νερού μας που φέρνουν το νερό στην Αττική, οπότε έχουμε εκεί συμφέροντα και η τοπική κοινωνία έχει ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες της εταιρείας. Αρα δεν είναι περίεργο για τη στρατηγική μας». Αντίστοιχα, η Μ. Γκαμαλέτσου σχολίασε αναφορικά με τη ΜΚΟ Συμμαχία για την Ελλάδα πως «μάλλον έχει περάσει από λάθος εκεί. Στηρίζουμε συνδρομητικά αυτήν τη ΜΚΟ και το έργο της, έχουμε κάνει κάποιες προβολές θεματικών εκεί».
Σχετικά με το πώς γίνεται η ΕΥΔΑΠ να έχει δώσει χρήματα σε σάιτ που βρίσκονται τόσο χαμηλά στην κατάταξη επισκεψιμότητας, η Μ. Γκαμαλέτσου δήλωσε ότι «όταν έρχεται μια πρόταση αξιολογείται πολυμετρικά. Επειδή μου αναφέρατε το documentonews.gr και το koutipandoras.gr, είχαμε να λάβουμε πρόταση από το 2019. Εμείς δεν τρέχουμε οριζόντιο πρόγραμμα διαφημιστικής προβολής, λειτουργούμε πάντα βάσει προτάσεων που στέλνουν τα ΜΜΕ. Αν κρίνουμε ότι θέλουμε να επικοινωνήσουμε κάτι και τα ανταποδοτικά που μου μας δίνει το Μέσο είναι στο πλαίσιο που θέλουμε, κάνουμε μια επικοινωνία και το διαπραγματευόμαστε. Πάντα έτσι λειτουργούσαμε δέκα χρόνια που είμαι εδώ».
Οσα δήλωσε η Μ. Γκαμαλέτσου αναφορικά με τη διαφήμιση στα media του ομίλου του Documento δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αφού το εμπορικό τμήμα της εφημερίδας είχε επανειλημμένως οχλήσει την ΕΥΔΑΠ αναφορικά με τη συμμετοχή στις διαφημιστικές της καμπάνιες.
Η απάντηση ήταν πάντοτε μονότονα η ίδια: «Δεν είναι εφικτή η συνεργασία μας». Είναι προφανές λοιπόν ότι ο τρόπος που πολλά από αυτά τα ΜΜΕ μπήκαν σε αυτήν τη διαφημιστική καμπάνια δεν είναι ο περιγραφόμενος από την ΕΥΔΑΠ, αλλιώς δεν θα ήταν ποτέ δυνατό βάσει της αξιολόγησής της να αφήνονται εκτός μεγάλα media προκειμένου να λάβουν χρήματα ιστοσελίδες μηδαμινής επισκεψιμότητας.
Μάλιστα η Μ. Γκαμαλέτσου επέμεινε και ανέφερε ότι «μπορεί κάποιες από αυτές τις ιστοσελίδες να έχουν πιο εξειδικευμένο κοινό. Πρέπει να κλείσουν οι μικροί και να μην υπάρχει πολυφωνία; Εμείς λειτουργούμε ad hoc. Το Μέσο έρχεται σε εμάς». Παράλληλα, η Μ. Γκαμαλέτσου τόνισε σχετικά με ιστοσελίδες που φαίνεται να πήραν λεφτά αλλά να μη λειτουργούν ότι «μπορεί να έκλεισαν μετά τη συνεργασία. Εάν κάτι προέκυψε και έκλεισε μετά το Μέσο, δεν μπορώ να το ξέρω. Οταν γίνεται μια προβολή το Μέσο είναι υποχρεωμένο εκτός από παραστατικό, να στείλει και ένα αποδεικτικό της ανάρτησης της διαφήμισης».
«Εμείς δεν τρέχουμε οριζόντιο πρόγραμμα διαφημιστικής προβολής, λειτουργούμε πάντα βάσει προτάσεων που στέλνουν τα ΜΜΕ»
Μαργαρίτα Γκαμαλέτσου, Διευθύντρια επικοινωνίας και εταιρικών σχέσεων της ΕΥΔΑΠ
