Εναν παράλληλο εξωδικαστικό μηχανισμό για τη ρύθμιση των «κόκκινων» αγροτικών δανείων της παλιάς ΑΤΕ καθώς και των οφειλών παραγωγών και κτηνοτρόφων με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου πρόκειται να ενεργοποιήσει έως τις 20 Σεπτεμβρίου η PQH Ενιαία Ειδική Εκκαθάριση ΑΕ, η οποία έχει αναλάβει την ειδική εκκαθάριση των 16 «κακών» ελληνικών τραπεζών.
Με πληρωμή αναλόγως των επιδόσεών της (αγγλιστί success fees), όπως αναφέρει απολύτως αξιόπιστη πηγή, η PQH φαίνεται να πείστηκε από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να εισαγάγει έναν μηχανισμό εξωδικαστικής ρύθμισης των «κόκκινων» δανείων της «κακής» Αγροτικής ύψους 1,75 δισ. ευρώ, προκειμένου να καλυφθεί το κενό που αφήνει ο νόμος για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, στις διατάξεις του οποίου δεν μπορεί να υπαχθεί η μεγάλη πλειονότητα του αγροτικού κόσμου, καθώς δεν έχει πτωχευτική ικανότητα.
Ο νέος μηχανισμός ουσιαστικά στηρίζεται πάνω στη βιωσιμότητα του χρέους –όπως προκύπτει από τα περιουσιακά στοιχεία των αγροτών– και διαφέρει από τον νόμο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό σε ό,τι αφορά τον αριθμό των πιστωτών, ενώ δεν οδηγεί υποχρεωτικά σε συμφωνία πιστωτών και αντίστοιχη συνολική μείωση του βάρους του οφειλέτη.
Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα διαγραφής κεφαλαίου μέχρι του ύψους της αξίας της περιουσίας του αγρότη-οφειλέτη μειωμένης κατά ποσοστό 10%. Για παράδειγμα, εάν αγρότης έχει χρέος προς την τράπεζα ύψους 200.000 ευρώ και η πραγματική εμπορική αξία της ρευστοποιήσιμης περιουσίας του αποτιμάται σε 100.000 ευρώ, τότε θα πληρώσει το 90% της αξίας της περιουσίας του, δηλαδή θα διαγραφούν 110.000 ευρώ χρέους.
Επίσης, γίνεται επανυπολογισμός και επαναπροσδιορισμός της οφειλής (για όσους υπάγονται βεβαίως) σύμφωνα με τα όσα ορίζει ο ν. 3259/2004 «περί πανωτοκίων», δεδομένου ότι θα δίδεται πλέον η δυνατότητα εκ νέου υπαγωγής στις ευεργετικές διατάξεις του συγκεκριμένου νόμου.
Πάντως, για το ευαίσθητο θέμα των αγροτικών χρεών πιθανόν να υπάρξει συνολική λύση το επόμενο διάστημα, καθώς η κυβέρνηση επιθυμεί σφόδρα να υπάρξει αντίστοιχη ρύθμιση και για τις οφειλές των παραγωγών προς τις υπόλοιπες συστημικές τράπεζες.
Η διάρκεια της ρύθμισης μπορεί να φτάσει μέχρι τα δέκα έτη, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία του οφειλέτη ή του εγγυητή, η οποία ωστόσο δεν πρέπει υπερβαίνει τα 75 έτη στη λήξη της ρύθμισης. Σχετικά με την αποπληρωμή, μπορεί να γίνει σε μηνιαίες, τριμηνιαίες ή ανισόποσες συμφωνούμενες με τον οφειλέτη δόσεις, ενώ απαραίτητη είναι η είσπραξη προκαταβολής, το ύψος της οποίας δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το διπλάσιο του ύψους της νέας δόσης ή τα 750 ευρώ.
Χαμηλό θα είναι και το επιτόκιο, καθώς, σύμφωνα με το σχέδιο που εκπονείται, διαμορφώνεται με euribor 6Μ + 4% (πλέον εισφορά ν. 128/75). Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή τιμή του euribor, το επιτόκιο υπολογίζεται στο 4%. Σχετικά με το ποσό διαγραφής, εάν η ρύθμιση τηρηθεί, το ποσό των εξωλογιστικών τόκων θα διαγραφεί με την εξόφληση του υπολοίπου. Σε αντίθετη περίπτωση το ποσό καθίσταται απαιτητό.
Διαγραφή οφειλών
Σε ό,τι αφορά το «κούρεμα» των οφειλών, ο παράλληλος εξωδικαστικός μηχανισμός που θα λανσάρει η PQH, με μετόχους την εταιρεία ορκωτών λογιστών PwC Business Solutions ΑΕ, τη σουηδική Hoist Kredit Aktiebolag που κατέχει ηγετικό ρόλο στις αναδιαρθρώσεις δανείων και την Qualco ΑΕ από τον κλάδο της πληροφορικής, προβλέπει ότι για συνολική οφειλή μέχρι 20.000 ευρώ το ποσοστό έκπτωσης διαμορφώνεται στο 50% του λογιστικού υπολοίπου.
Για συνολική οφειλή μεγαλύτερη ή ίση των 20.000 ευρώ, εφόσον:
α) είναι επαρκώς εξασφαλισμένη, δηλαδή ύψος οφειλής προς ποσό εξασφάλισης μικρότερο του 80%, η εξόφληση δύναται να περιοριστεί στο 90% της λογιστικής οφειλής.
β) είναι μερικώς εξασφαλισμένη, δηλαδή ύψος οφειλής προς ποσό εξασφάλισης μεγαλύτερο από 80%, η εξόφληση δύναται να περιοριστεί στη σημερινή πραγματική αξία από τη ρευστοποίηση της εμπράγματης εξασφάλισης, μειωμένη κατά 10% (βάσει πρόσφατης εκτίμησης).
γ) είναι ανεξασφάλιστη, η εξόφληση δύναται να περιοριστεί στο 50% του λογιστικού υπολοίπου, εφόσον έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια πρόσθετης εξασφάλισης και δεν τεκμαίρεται από τα οικονομικά στοιχεία του οφειλέτη (λαμβάνοντας υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης) βιώσιμη ρύθμιση.
Σημειώνεται ότι ως συμβιβασμός νοείται η εντός τριμήνου από την ημερομηνία έγκρισης του αιτήματος καταβολή του τιμήματος προς οριστική διευθέτηση της απαίτησης, με διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης, συμπεριλαμβανομένου τμήματος του λογιστικού υπολοίπου.
Σε ομηρεία
Προς το παρόν οι περίπου 80.000 αγρότες που χρωστούν στην υπό εκκαθάριση Αγροτική Τράπεζα έχουν μπροστά τους τρεις επιλογές: α) την ένταξη στον αναθεωρημένο νόμο Κατσέλη, β) την ένταξη στον νέο κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών με την προϋπόθεση ότι θα κριθούν συνεργάσιμοι από τον εκκαθαριστή, γ) να ζητήσουν να υπαχθούν στον εξωδικαστικό συμβιβασμό του ν. 4469/2017, στον βαθμό που έχουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή αν είναι έμποροι ή διαθέτουν επιχειρηματική ιδιότητα κατά την έννοια του φορολογικού δικαίου.
Σε ό,τι αφορά πάντως τις ευνοϊκότερες ρυθμίσεις και βέλτιστες πρακτικές του κώδικα δεοντολογίας, πολλοί αγρότες με «κόκκινα» δάνεια καταγγέλλουν ότι τους προσφέρονται επιλεκτικά και όχι σε όλο τους το εύρος.
Την ίδια ώρα, εκατοντάδες εξώδικα έχουν σταλεί από τον εκκαθαριστή, που λειτουργεί με τη λογική εισπρακτικής εταιρείας σύμφωνα με τους αγρότες, με τα οποία ζητούνται όχι μόνο τα χρήματα των δανείων και οι τόκοι, αλλά και πανωτόκια, έξοδα τραπέζης κ.λπ., με αποτέλεσμα το αρχικό κεφάλαιο να έχει διπλασιαστεί έως και τριπλασιαστεί σε πολλές περιπτώσεις, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος αναγκαστικών πλειστηριασμών και κατασχέσεων.
Τα κριτήρια
Ως προς τις προϋποθέσεις υπαγωγής στον παράλληλο εξωδικαστικό, οι αγρότες – κτηνοτρόφοι – πτηνοτρόφοι θα πρέπει να εμφανίζουν καθυστερημένη οφειλή τουλάχιστον 90 ημερών στις 31/12/2016, κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε τουλάχιστον ένα οικονομικό έτος της τελευταίας τριετίας πριν από την υποβολή της αίτησης και σαφώς να υποβάλουν σχετική αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Αν και η προοπτική του «κουρέματος» θεωρείται θετικό βήμα από την πλευρά των παραγωγών και των κτηνοτρόφων, αρκετοί εκφράζουν ανησυχία για την ουσιαστική εφαρμογή των ρυθμίσεων.
Δεδομένου ότι η δυνατότητα διαγραφής κεφαλαίου συνδέεται με την «πραγματική εμπορική αξία της ρευστοποιήσιμης περιουσίας» του αγρότη-οφειλέτη, κάποιοι που έχουν βάλει υποθήκη ακίνητα μεγάλης αξίας ενδεχομένως να μην έχουν κανένα όφελος.
…και οι γκρίζες ζώνες
«Με την προϋπόθεση ότι ο εκκαθαριστής αποδεχθεί το αίτημα και καταρτίσει συμφωνία, εάν χρωστάς 300.000 ευρώ με τα πανωτόκια και η περιουσία σου αποτιμάται 100.000 ευρώ θα κληθείς να πληρώσεις 90.000, το 90% της εμπορικής αξίας της ρευστοποιήσιμης περιουσίας σου. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο εάν έχει υποθηκεύσει, για παράδειγμα, το σπίτι σου, το οποίο αποτιμάται 400.000 ευρώ, καθώς θα κληθείς να πληρώσεις ολόκληρη την οφειλή των 300.000 ευρώ, χωρίς να διαγράφονται τα πανωτόκια» λέει στο Documento αγρότης από τη Λάρισα.
Επίσης, δύσκολα επιτεύξιμη θεωρείται και η προϋπόθεση να έχει καταγράψει ο υπερχρεωμένος αγρότης κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε τουλάχιστον ένα οικονομικό έτος της τελευταίας τριετίας πριν από την υποβολή της αίτησης.
