«Ο όρος «εχθρική αρχιτεκτονική» συνδέεται συχνά με τα καρφιά κατά των αστέγων που ενσωματώνονται σε επίπεδες επιφάνειες, κάτω από γέφυρες ή στις εισόδους των πολυκατοικιών ή σε προστατευμένους χώρους κτιρίων, για να κάνουν τον ύπνο άβολο και απρόσιτο για τους ανθρώπους που κοιμούνται στο δρόμο. Αλλά αυτό επεκτείνεται και σε άλλα μέτρα, όπως παγκάκια με χειρολαβές που τοποθετούνται μεταξύ των μεμονωμένων καθισμάτων, αντιολισθητικές λεπίδες και πτερύγια που εισάγονται σε χαμηλούς τοίχους και προβολείς με ανίχνευση κίνησης…».(https://olafaq.gr/outlook/opinions/hostile-architecture/)
Ο χώρος, ο τόπος, τα κτήρια. Λέξεις που σημαδεύουν, μαζί με το χρόνο, τη ζωή μας. Όχι τη ζωή μας γενικώς και αορίστως, αλλά την καθημερινότητά μας, τις στιγμές μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, τη θέση μας μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο.
Ο χώρος. Τα σπίτια μας, οι πόλεις μας, οι γειτονιές, οι συνοικίες, το περιβάλλον, ο δημόσιος και κοινωνικός χώρος, αυτά είναι τα ζωτικά σημεία όπου περνάμε τις μέρες και τα χρόνια μας. Είναι ο χωρόχρονος που μας κυβερνά.
Είναι ο ιδιωτικός μας χώρος αλλά είναι και ο δημόσιος χώρος, χωρίς τον οποίον είμαστε μόνοι κι έρημοι μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον.
Εδώ και αρκετά χρόνια, έκανε την εμφάνισή της πρώτα στις ΗΠΑ κι έπειτα σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η λεγόμενη «εχθρική αρχιτεκτονική». Σιδερένιες μπάρες κάθετες ή καμπυλόγραμμες σε παγκάκια πάρκων, σειρές από σιδερένια καρφιά σε περβάζια έξω από βιτρίνες μεγάλων πολυκαταστημάτων, σιδερένιες κατασκευές με καρφιά κάτω από γέφυρες, σιδερένια πλαίσια με «κυματισμούς» πάνω από τις οροφές εξαερισμού του μετρό. Κι όλα αυτά, για να εμποδίζουν τους αστέγους να ξαπλώνουν και να κοιμούνται στους δρόμους και στους δημόσιους χώρους των μεγαλουπόλεων. Πολλές φορές χρησιμοποιείται ως πρόσχημα ο μοντέρνος, αστικός σχεδιασμός.
Στην Αθήνα, δεν έχει εφαρμοστεί εκτεταμένα αυτό το «μοντέλο». Όχι ακόμα, ευτυχώς. Αν και, με το πρόσχημα του μοντέρνου, αστικού σχεδιασμού, βλέπουμε «μινιμαλιστικά» καθίσματα για παράδειγμα στην πλατεία Συντάγματος, ή καθίσματα χωρισμένα με μπάρες στους σταθμούς του μετρό. Αλλά αλλού υπάρχουν και πολύ χειρότερα: Στη Ν. Υόρκη και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στους δημόσιους χώρους έχουν καταργηθεί εντελώς κάθε είδους καθίσματα. Στους σταθμούς του μετρό έχουν αφαιρεθεί οι πάγκοι με αποτέλεσμα οι επιβάτες να περιμένουν όρθιοι την άφιξη του τραίνου. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολλούς δημόσιους χώρους όπως σε Mall ή δρόμους με στοές και μεγάλα πολυκαταστήματα, σε χώρους αναμονής αεροδρομίων κ.α.
Όπως καταλαβαίνει κανείς, η «εχθρική αρχιτεκτονική» ξεφεύγει πλέον από την αποτροπή των αστέγων να χρησιμοποιούν σαν «σπίτι» τους τους δημόσιους χώρους, και επεκτείνεται στη ύπουλη κατάργηση των δημόσιων χώρων γενικώς… Δηλαδή, σε όλους τους πολίτες των μεγαλουπόλεων. Αυτή η πολιτική, οδηγεί στη διάλυση του κοινωνικού ιστού, στην αποξένωση και απομόνωση των πολιτών, οι οποίοι πλέον, με την κατάργηση του δημόσιου χώρου, λειτουργούν ως άτομα και όχι ως κοινωνικά σύνολα ή συλλογικότητες.
Είναι προφανές ότι η εγκαθίδρυση αυτού του αστικού μοντέλου, βολεύει θαυμάσια τις εξουσίες και τους κυβερνώντες γιατί καταργεί κάθε μορφή κοινωνικής λειτουργίας που θα μπορούσε να τους αμφισβητήσει …
Η Αθήνα έχει πολλές ομορφιές. Ζάππειο, Πεδίον Άρεως, Λόφος Φιλοπάππου, Μοναστηράκι, Θησείο, Λυκαβηττός, πλατεία Εξαρχείων, πλατεία Κολωνακίου (στις δύο τελευταίες συντελείται μια οιωνί καταστροφή λόγω των έργων του μετρό). Θα μπορούσε να είναι «της γης το δαχτυλίδι», αν οι εκάστοτε δήμαρχοι φρόντιζαν με αγάπη τους δημόσιους χώρους της πόλης, σε καθημερινή βάση και όχι «όποτε», «όταν» και «αν».
Υπάρχουν κάποια πρωταρχικά καθήκοντα και προτεραιότητες για τους τοπικούς άρχοντες, δηλαδή τους δημάρχους της πρωτεύουσάς μας: Πρώτον, καθαριότητα. Δεύτερον, φωταγώγηση των δρόμων τη νύχτα. Τρίτον, λακκούβες στους δρόμους και τα στενά. Τέταρτον, ασφάλεια. Πέμπτον , αποτροπαϊκές κινήσεις για τη μείωση της κυκλοφορίας των ΙΧ. στην πόλη. Έκτον, αύξηση του πρασίνου όπου υπάρχουν ακάλυπτοι χώροι και οικόπεδα.
Η Αθήνα μας, τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει μια από τις πιο αφιλόξενες και εχθρικές πόλεις της Ευρώπης, λόγω του ότι κανένας δήμαρχος μέχρι σήμερα δεν έχει ασχοληθεί με αγάπη και μεράκι για την ανάδειξη και την αξιοποίηση της ομορφιάς της. Οι δήμαρχοι περί άλλα ετύρβαζαν-μεγαλεπίβολα και ανεφάρμοστα σχέδια, οραματισμοί και μεγαλόπνοα κλισέ. Εμείς οι κάτοικοι αυτής της πόλης, που την αγαπάμε και την πονάμε γιατί είναι ο χώρος όπου ζούμε και θα ζούμε πάντα, θέλουμε μια πόλη με φιλικούς ανοιχτούς δημόσιους χώρους, χώρους όπου θα κάνουμε περίπατο και όπου θα παίζουν τα παιδιά μας, δημόσιους χώρους για όλους…
