Oι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων στην εξωτερική πολιτική τα είχαν όλα. Οργισμένες πολεμικές δηλώσεις κατά Ρωσίας για αυστηρότατες κυρώσεις, ακόμη και για αντίδραση της Δύσης «αντίστοιχη της πρωτοφανούς ρωσικής προκλητικότητας». Αποφάσεις για αποστολή όπλων στην Ουκρανία, συνοδευόμενες από ρητορική που συναγωνίζεται αυτή των πιο επιθετικών Αμερικανών.
Δηλώσεις ΝΑΤΟφροσύνης, προαναγγελία στη Βουλή για ενδεχόμενη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας στην πολεμική σύγκρουση και αντιθεσμικές προσκλήσεις fast track ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ. Παντού πρωταγωνιστής προβάλλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, την ώρα που ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών λάμπει διά της απουσίας του.
Η επίσημη εκδοχή
Σήμερα ο Κυρ. Μητσοτάκης βρίσκεται στην Κωνσταντινούπουλη, προσκεκλημένος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε «γεύμα». Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ο πρωθυπουργός θα βρεθεί με τον Τούρκο πρόεδρο κατά μόνας, με την απουσία των ΥΠΕΞ να αιτιολογείται από τον προσωπικό χαρακτήρα της συνάντησης. Εξήγηση που θα μπορούσε να καλύπτει τα εύλογα ερωτήματα και τις αγωνίες για την εξωτερική πολιτική που αφήνεται στα χέρια του Κυρ. Μητσοτάκη, εάν δεν είχε προηγηθεί σειρά προβληματικών αποφάσεων και επεισοδίων μεταξύ του Μεγάρου Μαξίμου και του υπουργείου Εξωτερικών.
Από τις πρώτες εντάσεις για τον παραγκωνισμό του Νίκου Δένδια στις πρώτες επισκέψεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στη Γαλλία και τη Γερμανία τον Αύγουστο του 2019 και την απουσία του από τις κρίσιμες διασκέψεις για τη Λιβύη που οδήγησαν στο τουρκολιβυκό μνημόνιο μέχρι τις τελευταίες εβδομάδες και τις αποφάσεις για την Ουκρανία, με κατάληξη το προσωπικό ραντεβού με τον Ερντογάν. Τα επεισόδια που έχουν μεσολαβήσει είναι πολλά και παρά τις εξηγήσεις που δίνονται ευθέως ή εμμέσως, κάθε φορά δημιουργούν συνολικά ένα εκρηκτικό μείγμα εντός της κυβέρνησης Μητσοτάκη το οποίο απειλεί τα εθνικά θέματα.
Ενδεικτική της σημερινής κατάστασης η δριμεία επίθεση που δέχτηκε από το «Βήμα» στις απαρχές της ουκρανικής κρίσης, που διά της εκκωφαντικής σιωπής του Μεγάρου Μαξίμου επιβεβαιώθηκε πως απηχούσε τις απόψεις του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, ο ΥΠΕΞ βρέθηκε στο στόχαστρο του Βαγγέλη Βενιζέλου και άλλων υποστηρικτών του Κυρ. Μητσοτάκη, αποδεικνύοντας πως πλέον η στοχοποίησή του δεν αποτελεί παρασκηνιακό ζήτημα αλλά εξόχως προβεβλημένο.
Εκείνο που κατέστησε απολύτως ευκρινή την κρίση στη σχέση μεταξύ των δύο αντρών ήταν αναμφίβολα αυτό που διημείφθη μεταξύ του Ελληνα και του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών τον περσινό Απρίλιο. Τότε που ο Ν. Δένδιας ανέβαζε τους τόνους ενώπιον του Τσαβούσογλου, με το Μέγαρο Μαξίμου να σπεύδει ακολούθως να «εξηγήσει» πως η «αρχηγική» εμφάνιση του υπουργού του ήταν σε συντονισμό με τον πρωθυπουργό. Λίγους μήνες νωρίτερα ήταν ο ίδιος ο Ν. Δένδιας που επιβεβαίωνε τις σκιές «μυστικής διπλωματίας» του γραφείου του πρωθυπουργού και μάλιστα από βήματος Βουλής.
«Η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού είναι βεβαίως διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού. Είναι όμως διπλωμάτης. Και υπό τη διπλωματική της ιδιότητα είναι υφισταμένη του εκάστοτε υπουργού των Εξωτερικών. Και δεν νοείται να ασκεί πολιτική εν αγνοία του υπουργού των Εξωτερικών» δήλωνε ενώπιον του κοινοβουλίου ο υπουργός Εξωτερικών για τις απευθείας επαφές της διευθύντριας του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Ελένης Σουρανή με τον ειδικό απεσταλμένο του Τούρκου προέδρου Ιμπραχίμ Καλίν, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά και τον καπνό και τη φωτιά. Χαρακτήριζε δε «καταστροφικό» το ενδεχόμενο διάστασης απόψεων μεταξύ ΥΠΕΞ και πρωθυπουργού στα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Η απουσία του ελληνικού ΥΠΕΞ από τη συνάντηση δεν επικεντρώνεται μόνο στη φυσική παρουσία ή μη στην Κωνσταντινούπολη. Η δραματική επικοινωνιακή διαχείριση της ανακοίνωσης της συνάντησης από το Μέγαρο Μαξίμου συμπληρώθηκε από την αφωνία του ελληνικού ΥΠΕΞ. Δεν είναι τυχαίο πως μέχρι την Παρασκευή δεν υπήρξε σχετική ενημερωτική ανακοίνωση για τη σημερινή συνάντηση, την ώρα που από την πρώτη στιγμή η τουρκική πλευρά έσπευσε να βάλει και την ατζέντα της.
Ο Ρ.Τ. Ερντογάν προσέρχεται στη συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό έπειτα από μια μακρά και γεμάτη εβδομάδα που τον έφερε στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, με βασική αιτία τη διαμεσολάβησή του μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Από την άλλη, ο Κυρ. Μητσοτάκης θα βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη έπειτα από μια διήμερη έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι για την Ουκρανία και την ενέργεια. Με τον ίδιο να έχει απορρίψει ακόμη και τη συζήτηση με τους εκπροσώπους των κομμάτων για μια «εθνική γραμμή» και χωρίς να έχει γίνει γνωστή έστω μία προπαρασκευαστική συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών για να προετοιμαστεί για την επίσκεψη. Είναι εκείνος που προβάλλει απομονωμένος, παρά το αφήγημα των ελληνικών φιλοκυβερνητικών μέσων ενημέρωσης για τον Τούρκο πρόεδρο.
Και… έπεται συνέχεια
Με τη Νέα Δημοκρατία στη διακυβέρνηση για σχεδόν τρία χρόνια, η προσπάθεια του Κυρ. Μητσοτάκη να ψαλιδίζει συνεχώς τον υπουργό Εξωτερικών του είναι κάτι παραπάνω από προφανής και δεν αρκεί ως δικαιολογία το γεγονός πως αντίστοιχη συμπεριφορά έχει εμφανίσει απέναντι σε σειρά υπουργών του. Τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, όπως φαίνεται και από τον αντίκτυπο της εμπλοκής στην πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, είναι κατά πολύ σοβαρότερα και απειλητικότερα από τον συγκεντρωτισμό του Μεγάρου Μαξίμου για αποφάσεις επί δημόσιων συμβάσεων, απευθείας αναθέσεων και εμπορικών συμφωνιών με χορηγούς της κυβέρνησης. Τίποτε δεν διασφαλίζει πως τα σημερινά επεισόδια είναι και τα τελευταία.
Εάν δε συνδυαστεί αυτή η συμπεριφορά του Κυρ. Μητσοτάκη με τις πληροφορίες πως σκέφτεται να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Εξωτερικών σε περίπτωση που δεν προσφύγει το αμέσως επόμενο διάστημα σε εκλογές, η τακτική του πρωθυπουργού προκύπτει ακόμη πιο επικίνδυνη και τα αποτελέσματά της προμηνύονται δραματικά.