Όταν οι κυβερνήσεις και τα καθεστώτα βρίσκονται μπροστά σε δύσκολες επιλογές καταφεύγουν συνήθως σε μια θεσμική, νομικού τύπου αντίδραση, η οποία ελπίζουν ότι θα διώξει μακριά το κακό που τις βρήκε.
Η Ρωσία, όταν αποκαλύφτηκε η στρατιωτική της αδυναμία –τουλάχιστον στο επίπεδο που επέλεξε το καθεστώς Πούτιν για να επιλύσει το ουκρανικό, εκείνο της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης»–, προχώρησε σε μια δραματική κίνηση η οποία περιέπλεξε μάλλον παρά επέλυσε το πρόβλημα: οργάνωσε δημοψήφισμα και προσάρτησε τις τέσσερις επαρχίες των οποίων μέρος κατέχουν οι αυτονομιστές και ο ρωσικός στρατός. Η νομική διέξοδος δεν ανέτρεψε, προς το παρόν τουλάχιστον, τα δεδομένα της αναμέτρησης, ενώ έθεσε τη Μόσχα μπροστά σε εκρηκτικές ως προς τις πολιτικές τους συνέπειες εξελίξεις: μέχρι χθες οι ουκρανικές αντεπιθέσεις κέρδιζαν συμμαχικό ή –από νομικής άποψης– ουκρανικό έδαφος. Σήμερα όμως κάθε ουκρανική προέλαση αποσπά μέρος της ρωσικής επικράτειας… Το καθεστώς της Μόσχας βρίσκεται έτσι πολλαπλά εκτεθειμένο και εξορκίζει το κακό είτε με την απειλή της επιστράτευσης είτε με λογοπαίγνια γύρω από την πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων.
Σε μια διαφορετική κλίμακα, κάτι ανάλογο συμβαίνει τον ίδιο καιρό με τη στάση της Ελλάδας απέναντι σε ένα είδος τουρκικής «προέλασης». ‘Εχοντας εναποθέσει τις ελπίδες της για αναχαίτιση της επεκτατικής φρενίτιδας της γειτονικής χώρας σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων (προς το παρόν) ή και της ίδιας της εθνικής επικράτειας (αύριο) στον «συμμαχικό» παράγοντα, η ελληνική κυβέρνηση ψελλίζει λόγια εξορκισμού του κακού κάθε φορά που κάτι κακό της συμβαίνει. Αυτήν τη φορά η νέα συμφωνία της τουρκικής ηγεσίας με την κυβέρνηση της Λιβύης έδωσε νέα πνοή σε ένα τουρκολιβυκό σύμφωνο που κυριολεκτικά συνθλίβει κάθε έννοια ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων πέρα από τα έξι ναυτικά μίλια των χωρικών υδάτων.
Μη θέλοντας και ίσως αισθανόμενη ανίκανη να δώσει –παρά τα 20 δισ. ευρώ των τελευταίων εξοπλιστικών προγραμμάτων– μια αποφασιστική απάντηση στην πρόκληση-χειροπιαστή απειλή, η ελληνική κυβέρνηση στράφηκε στο προσφιλές πεδίο των εξορκισμών. Με ενθουσιασμό ανέφερε ότι η πλευρά του Χαφτάρ, η Βουλή της Λιβύης, απέρριψε τη συμφωνία. Λες και η Τουρκία θα δώσει την παραμικρή σημασία στο εάν η νέα συμφωνία που απέσπασε κινείται εντός των ορίων της λιβυκής κυβερνητικής νομιμότητας! Δεύτερο, το συνηθισμένο: θα «το πει στους Αμερικανούς» και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Βεβαίως, άμα το πει, τότε ο Τούρκος δαίμονας θα εκπνεύσει από τον φόβο του μην τυχόν του επιβάλουν «κυρώσεις». Τρίτο δε επίπεδο εξορκισμού το επίσης συνηθισμένο. Ο Δένδιας θα πάει στο Κάιρο. Το Κάιρο έχει όντως προβλήματα και με την Τουρκία και με τη Λιβύη. Πλην, όμως, έχει τα δικά του προβλήματα με τις χώρες αυτές. Θα ήταν απίθανο να προσθέσει στα δικά του και τα προβλήματα άλλων. Εξάλλου η μειωμένη επήρεια των ελληνικών νησιών σε ζώνες αποκλειστικής εκμετάλλευσης συμφέρει και το ίδιο. Δεν θα χαλάσει τον κόσμο γι’ αυτό, ειδικά αν η πρόκληση συμβεί στα δυτικά του.
Έτσι λοιπόν η επίλυση του κατεξοχήν ελληνικού προβλήματος μετατίθεται στις πλάτες τρίτων. Ακριβώς όπως στον εξορκισμό. Δεν θα τα βάλει ο εξορκιστής με το δαιμόνιο. Θα καλέσει τον θεό ή τον άγιο να «καθαρίσει» για λογαριασμό του. Επειδή όμως συνήθως θεός και άγιοι δεν ανακατεύονται σε ταπεινές υποθέσεις τρίτων, μπορεί στο προσεχές διάστημα να δούμε τουρκικό γεωτρύπανο στα εξίμισι μίλια από τις ακτές της Κρήτης. Φυσικά θα το διώξουμε διά κάποιου νέου εξορκισμού.
Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
Διαβάστε επίσης
Σολτς – Μπάιντεν: Σοβαρές συνέπειες θα έχουν για τη Ρωσία οι πυρηνικές απειλές της
Η Ρωσία επιβεβαιώνει ότι υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας με τις ΗΠΑ για τα πυρηνικά όπλα
Χλιαρή η αντίδραση της Κομισιόν στο νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Κοτζιάς για νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο: Πρέπει να τεθούν φραγμοί στις υποχωρήσεις της κυβέρνησης
