Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα ο υπουργός Εθνικής Aμυνας Νίκος Δένδιας είχε πει σε δημοσιογράφους ότι τον Ιανουάριο θα φέρει στην Βουλή προς έγκριση τα 65 εξοπλιστικά προγράμματα που θα προχωρήσουν μετά την προτεραιοποίηση, από τον κατάλογο των 852 προγραμμάτων που είχε συντάξει η προηγούμενη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου, ύψους, σύμφωνα με τον ίδιο, €50 δισ.
Δεν είναι μόνο οι αιχμές για κατασπατάληση που αφήνει για τον προκάτοχό του υπουργό Νίκο Παναγιωτόπουλο, αλλά και για τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά τα προηγούμενα χρόνια τις αγορές των αεροσκαφών Rafale και των F-35. Το πρόβλημα είναι ότι, όπως όλα δείχνουν, δεν αναμένεται κάποια από αυτά τα προγράμματα να υλοποιηθούν στην Ελλάδα, ούτε να έχουν κάποιες βιομηχανικές επιστροφές.
Δηλαδή φαίνεται ότι έχει εγκαταλειφθεί πλέον η λογική που υπαγόρευε να κλείνονται συμφωνίες οι οποίες θα πρόσφεραν στην Ελλάδα κάποια οφέλη, όπως για παράδειγμα οι φρεγάτες ΜΕΚΟ και τα υποβρύχια τύπου 214. Η πρώτη φρεγάτα ΜΕΚΟ, η «Υδρα», ναυπηγήθηκε στη Γερμανία το 1991 και οι υπόλοιπες τρεις σε ελληνικά ναυπηγεία. Αντίστοιχα και το υποβρύχιο «Παπανικολής», που ναυπηγήθηκε στο Κίελο, και ακολούθησαν σε ελληνικά ναυπηγεία άλλα τρία υποβρύχια.
Οι φρεγάτες Belharra που αγοράστηκαν από την παρούσα κυβέρνηση θα ναυπηγηθούν εξ ολοκλήρου στη Γαλλία, ενώ θα υπάρξουν ελάχιστες συνεργασίες ήσσονος μάλλον σημασίας και οικονομικού εύρους με ελληνικές εταιρείες.
Τα κυριότερα προγράμματα που αναμένεται να προωθηθούν είναι:
- Η συγκρότηση αντιαεροπορικού θόλου που έχει εξαγγείλει ο υπουργός Αμυνας.
- Η αγορά 20 F-35 και επιπλέον έξι Rafale.
- Η απόκτηση και τέταρτης φρεγάτας Belharra.
- Ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποβρυχίων και πιθανή συμμετοχή σε πρόγραμμα ναυπήγησης των νέων υποβρυχίων.
- O εκσυγχρονισμός των πυραυλακάτων Ρουσσέν.
- Η ναυπήγηση νέων κορβετών.
- Η συμμετοχή στο πρόγραμμα των φρεγατών Constellation.
- Ο σχεδιασμός και η παραγωγή μη επανδρωμένων οχημάτων σε στεριά, θάλασσα, αέρα, αλλά και υποβρύχια.
- Η κατασκευή συστημάτων drones κι αντιdrones.
Ας ρίξουμε μια πιο αναλυτική ματιά στο Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο φαίνεται ότι βρίσκεται σε μια όχι και τόσο ευχάριστη θέση. Να θυμίσουμε ότι η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη για αγορά των αεροσκαφών Rafale, αντί να προχωρήσουν οι προτάσεις ανανέωσης του Στόλου, έχει φέρει σε δεινή θέση το Πολεμικό Ναυτικό, την ώρα μάλιστα που η Τουρκία αναδεικνύεται σε ισχυρή ναυτική δύναμη στην περιοχή, με δυνατότητες ναυπήγησης των δικών της πολεμικών πλοίων. Η Ελλάδα φαίνεται ότι προς το παρόν δεν προγραμματίζει να ναυπηγήσει κάτι σε ελληνικά ναυπηγεία, αν και υπάρχουν ιδέες για ναυπήγηση κανονιοφόρων στη χώρα μας, οι οποίες όμως είναι ακόμα σκέψεις και όχι προγραμματισμός.
Το Πολεμικό Ναυτικό, σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, υπολογίζει να παροπλίσει εντός του 2025 τη φρεγάτα «Θεμιστοκλής» τύπου S, ενώ αναμένεται να ακολουθήσουν οι φρεγάτες «Κανάρης» και «Νικηφόρος Φωκάς» το 2026 και το 2027. Πάντως οι πληροφορίες λένε πως ο σχεδιασμός είναι να υπάρχουν 12 φρεγάτες σε ενέργεια έως το 2029, συμπεριλαμβανομένων των γαλλικών Belharra.
Εντός του 2025 αναμένεται να παροπλιστούν και οι κανονιοφόροι «Βότσης» και «Ναυμάχος», τα υποβρύχια «Ποσειδών» και «Τρίτων», καθώς και άλλα μικρότερα πλοία και ελικόπτερα.
Σε μεγάλο αγκάθι (ή μήπως σε μύθο;) εξελίσσεται η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ, η οποία το 2024 είχε δρομολογηθεί για επίλυση, ωστόσο κάπου το καλοκαίρι σταμάτησε η διαπραγμάτευση με τους Ολλανδούς, καθώς –όπως λένε οι πληροφορίες– η ελληνική πλευρά έθεσε θέμα έλλειψης πόρων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι τιμές για την προσφορά που έδωσαν οι Ολλανδοί αυξήθηκαν λόγω βελτιώσεων που είχε ζητήσει η ελληνική πλευρά αλλά και λόγω αυξήσεων των τιμών σε παγκόσμιο επίπεδο. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι το θέμα είχε προχωρήσει τόσο ώστε θα περνούσε για έγκριση από τη Βουλή στο τέλος του 2024.
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις έχουν διακοπεί και η ελληνική πλευρά εξετάζει το ενδεχόμενο να μην κάνει πλήρη αναβάθμιση, αλλά «αναβάθμιση στο μέτρο του δυνατού των αισθητήρων και των οπλικών συστημάτων», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά στελέχη του ΠΝ. Από εκεί και πέρα, «ποντάρουν» σε δωρεές εφοπλιστών για να κάνουν κάποιες παραπάνω εργασίες.
Για έλλειψη διαφάνειας κάνει λόγο το ΠΑΣΟΚ
Ανησυχίες για την έλλειψη διαφάνειας, τις καθυστερήσεις και την απουσία ουσιαστικού στρατηγικού σχεδιασμού εκφράζει ο τομεάρχης Εθνικής Αμυνας του ΠΑΣΟΚ και βουλευτής Ηλείας Μιχάλης Κατρίνης, ο οποίος δηλώνει:
«Οι απαντήσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας στον κοινοβουλευτικό έλεγχο αναδεικνύουν τις σοβαρές αδυναμίες στη διαχείριση των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Το ΥΠΕΘΑ παραδέχεται ότι ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) βρίσκεται ακόμη σε φάση κατάρτισης, χωρίς σαφή χρονοδιαγράμματα, ενώ κρίσιμες πληροφορίες για τα ενεργοποιημένα προγράμματα χαρακτηρίζονται απόρρητες, στερώντας τη δυνατότητα διαφάνειας και δημόσιου ελέγχου.
Στο πλαίσιο της “Ατζέντας 2030”, η οποία περιλαμβάνει δραστικές αλλαγές στις δομές των Ενόπλων Δυνάμεων, το υπουργείο αναφέρεται στην ανάγκη εξοικονόμησης πόρων και ενίσχυσης της ευελιξίας, χωρίς ωστόσο να έχει προηγηθεί διαβούλευση με το στρατιωτικό προσωπικό. Η έλλειψη αυτή πλήττει την εμπιστοσύνη των στελεχών και δημιουργεί ανησυχίες για τη διατήρηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και της ασφάλειας της χώρας.
Οι καθυστερήσεις, η έλλειψη διαφάνειας και οι αποσπασματικές επιλογές δεν μπορούν να αποτελέσουν στρατηγική για την εθνική άμυνα. Η Ελλάδα χρειάζεται έναν σύγχρονο και ισχυρό στρατό, με αξιοποίηση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας και ουσιαστική συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα που ενισχύουν την ασφάλεια και τη γεωπολιτική μας θέση».
Διαβάστε επίσης:
Καιρός: Πού χιόνισε, πού υπάρχουν προβλήματα – Πώς θα εξελιχθεί η κακοκαιρία
