Σύµφωνα µε τον Αριστοτέλη («Πολιτικά») ο εξοστρακισµός καθιερώθηκε από τον Κλεισθένη το 510 π.Χ. µε τη δηµοκρατική µεταρρύθµιση, στην προσπάθειά του να ενισχύσει τη λαϊκή εξουσία απέναντι στην ενδεχόµενη εγκαθίδρυση τυραννίας.
Ο εξοστρακισµός έδινε στους Αθηναίους πολίτες τη δυνατότητα να απαλλάσσονται από όποιους είχαν συσσωρεύσει υπερβολικά µεγάλη πολιτική δύναµη φτάνοντας σε σηµείο να απειλούν την ίδια τη δηµοκρατία.
Η διαδικασία όπως περιγράφεται από τον Πλούταρχο ήταν απλή.
Κάθε Αθηναίος πολίτης έπαιρνε ένα όστρακο, έγραφε σε αυτό το όνοµα του συµπολίτη του τον οποίο ήθελε να εξορίσει (κάποιες φορές και κάποιο σχόλιο πέρα από το όνοµα. Η επιλογή ήταν ελεύθερη χωρίς λίστα) και το έριχνε σε ένα µέρος της αγοράς το οποίο ήταν περιφραγµένο κυκλικά. Οι άρχοντες µετρούσαν πρώτα τον συνολικό αριθµό των οστράκων. Αν ήταν λιγότερα από 6.000, η διαδικασία του εξοστρακισµού κηρυσσόταν άκυρη. Επειτα τοποθετούσαν αυτά που έφεραν διαφορετικό όνοµα χωριστά µεταξύ τους και ο άντρας που γράφτηκε από τον µεγαλύτερο αριθµό πολιτών εξοριζόταν για δέκα χρόνια, αλλά συνέχιζε να εκµεταλλεύεται την περιουσία του (ακόµη και να λαµβάνει αποζηµιώσεις για τις ελιές του, τυχαίο παράδειγµα, αφού οι offshore δεν είχαν ανακαλυφθεί ακόµα και ο Βολταίρος δεν είχε γεννηθεί) και χωρίς να χάνει τα πολιτικά του δικαιώµατα.
Παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για απολύτως δηµοκρατικό µέτρο και µολονότι δεν υπήρχαν τα ΜΜΕ της λίστας Πέτσα και οι Ελληνες δηµοσιογράφοι, η λειτουργία του θεσµού οδήγησε στην εξορία σπουδαίες προσωπικότητες (όχι του µεγέθους του Κυριάκου Μητσοτάκη βέβαια), όπως ο ήρωας της ναυµαχίας της Σαλαµίνας Θεµιστοκλής (ο Αρταξέρξης είχε πει γι’ αυτόν: «Μακάρι οι Ελληνες να διώχνουν πάντα έτσι τους καλύτερους ανθρώπους τους»), ο Αριστείδης ο ∆ίκαιος, ο Κίµων (ο «και νεκρός ενίκα») κ.ά.
∆ιαβάζοντας την ιστορία αυτού του τόπου µπορούµε νοµίζω βάσιµα να υποθέσουµε ότι σε µια ενδεχόµενη (φανταστική) επαναφορά του µέτρου (και µε δεδοµένη την τιµητική θέση 108 όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου) θα ήµασταν ικανοί να εξοστρακίσουµε όχι τον εθνικό ωτακουστή, αλλά τον άνθρωπο που τον ξεσκέπασε.
Και αυτό εξηγεί εν ολίγοις και τα δεινά αυτού του τόπου.
