H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέτρεψε εκ νέου την ελληνική κυβέρνηση να ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία μια οδηγία για την προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν παραβιάσεις διαφθοράς. Αυτό αναφέρει με νέο ρεπορτάζ για την υπόθεση Novartis η διεθνής δημοσιογραφική ιστοσελίδα Εuractiv.
Η οδηγία αυτή που παρέχει προστασία στους καταγγέλλοντες σε όλη την ΕΕ περιοχή και αντικαθιστά μια «άνιση και κατακερματισμένη προσέγγιση» σε εθνικό επίπεδο. Εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία έως τον Δεκέμβριο του 2021 για να το μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο, κάτι που η Ελλάδα δεν κατάφερε να κάνει.
«Ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, η Επιτροπή θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την αποτελεσματική επιβολή της οδηγίας. Στις 28 Ιανουαρίου 2022, η Επιτροπή απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα για παράλειψη κοινοποίησης των μέτρων που ελήφθησαν για τη μεταφορά της οδηγίας εντός της προθεσμίας της 17ης Δεκεμβρίου 2021», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βέρα Γιούροβα, απαντώντας σε επίσημη ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιου Κούλογλου.
Ο κ. Κούλογλου ενημέρωσε την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ όχι μόνο είχε χαθεί η προθεσμία, αλλά και μεγάλο μέρος των προπαρασκευαστικών εργασιών ήταν επίσης ελλιπές.
«Η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή δεν έχει ολοκληρώσει το έργο της και η δημόσια διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν έχει προχωρήσει», είπε ο κ. Κούλογλου.
Ο ευρωβουλευτής πρόσθεσε ότι αν και η αντιπολίτευση και οι ΜΚΟ έχουν ζητήσει διαφάνεια, η συντηρητική κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (ΕΛΚ) έχει καθυστερήσει αδικαιολόγητα τη διαδικασία αναβάλλοντάς την συνεχώς.
Όταν τα περισσότερα άλλα κράτη μέλη απέτυχαν να τηρήσουν την προθεσμία για εφαρμογή τον Δεκέμβριο, η κα Γιούροβα ζήτησε να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση. Από τότε πολλοί είτε υιοθέτησαν τον νόμο είτε σημείωσαν πρόοδο, αλλά η Ελλάδα δεν είναι ανάμεσά τους.
Δημοσιογράφοι υπό επίθεση
Η απάντηση της επιτρόπου έρχεται εν μέσω δίωξης δύο δημοσιογράφων και ενός δικαστή, που αποκάλυψαν το πολυσυζητημένο σκάνδαλο Novartis. Το σκάνδαλο είχε ως αποτέλεσμα δέκα υψηλόβαθμοι πολιτικοί από κόμματα της αντιπολίτευσης να κατηγορούνται για φερόμενη δωροδοκία από τον ελβετικό φαρμακευτικό κολοσσό Novartis. Οι πολιτικοί αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς και είπαν ότι είχαν πολιτικά κίνητρα.
Τον Ιανουάριο, ο Κώστας Βαξεβάνης και η Γιάννα Παπαδάκου, που αποκάλυψαν το σκάνδαλο Novartis πριν από μερικά χρόνια, κατηγορήθηκαν για εμπλοκή και κλήθηκαν να εμφανιστούν ενώπιον του ειδικού ανακριτή.
Η δίωξη των δημοσιογράφων έχει προκαλέσει την αντίδραση αρκετών ενώσεων δημοσιογράφων της ΕΕ και του κόσμου. Ο συντηρητικός ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος επέκρινε επίσης την κυβέρνηση και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ότι δεν ζήτησε αποζημίωση από την εταιρεία, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ.
«Η Novartis έχει καταλήξει σε συμφωνία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να καταβάλει 345 εκατομμύρια δολάρια στις αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ για την επίλυση υποθέσεων νόμου περί πρακτικών διαφθοράς στο εξωτερικό». Μετά τις δηλώσεις του διαγράφηκε από το κόμμα.
Ο Κώστας Βαξεβάνης αντιμετωπίζει τέσσερις κατηγορίες, μεταξύ των οποίων συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, παράβαση καθήκοντος και δύο κατηγορίες για συνωμοσία για κατάχρηση εξουσίας.
«Όπως έδειξε το σκάνδαλο διαφθοράς Novartis, οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος όχι μόνο δεν προστατεύονται στην Ελλάδα αλλά έχουν δεχθεί δημόσια επίθεση», είπε ο Κούλογλου στην Κομισιόν.
Προστασία δημοσιογράφων από «καταχρηστικές αγωγές»
Αναφερόμενη στην υπόθεση Novartis, η κα Γιούροβα είπε ότι η Επιτροπή παρακολουθεί τις εξελίξεις αλλά τόνισε ότι η απονομή της δικαιοσύνης ανήκει στα κράτη μέλη.
Ωστόσο, το πολιτικό της μήνυμα ήταν σαφές, λέγοντας ότι οι ερευνητές δημοσιογράφοι διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς και του εξτρεμισμού.
«Το έργο τους ενέχει ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φυσικών απειλών και επιθέσεων, που μπορεί να καταλήξουν στις πιο τραγικές περιπτώσεις δολοφονιών, όπως παρατηρήθηκε στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια», είπε ο Τσέχος πολιτικός.
«Η Επιτροπή προετοιμάζει μια πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από καταχρηστικές αγωγές και θα προτείνει έναν ευρωπαϊκό νόμο για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης για τη διασφάλιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ», δήλωσε η Τσέχα επίτροπος.
Ο Κ. Βαξεβάνης, ο οποίος καταθέτει αυτήν την εβδομάδα, είπε ότι υπάρχει σαφές πολιτικό κίνητρο πίσω από τη δίωξή του. Ωστόσο, φαίνεται ότι η δίωξή του μπορεί να ανοίξει ξανά το «Κουτί της Πανδώρας» του σκανδάλου, καθώς φέρεται να υπέβαλε στους εισαγγελείς ηχογραφημένες συνομιλίες που αποδεικνύουν ότι τα άτομα που αρνήθηκαν οποιαδήποτε ανάμειξη και την ύπαρξη του σκανδάλου ήταν στην πραγματικότητα οι πηγές του στα πρώτα στάδια του.
Έγραψε επίσης στην εφημερίδα Documento ότι κάλεσε τους εισαγγελείς να παρακολουθούν στενά αυτούς τους ανθρώπους καθώς προέβλεπε ότι μπορεί να φύγουν στο εξωτερικό, υπενθυμίζοντας και την περίπτωση Χριστοφοράκου με το σκάνδαλο της Ζίμενς.
Ο Μιχάλης Χριστοφοράκος, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι εμπλέκεται στο σκάνδαλο, διέφυγε στη Γερμανία και σε βάρος του έχουν εκδοθεί συνολικά τρία ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης.
Ωστόσο, δεν εκδόθηκε ποτέ στην Ελλάδα, καθώς εμποδίστηκε από το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας.
Στην απάντησή της, η κα Γιούροβα αναφέρθηκε και στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα γενικότερα, λέγοντας ότι το στέλεχος παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, στο πλαίσιο της ετήσιας Έκθεσης για το Κράτος Δικαίου και τη συνέχεια που ακολουθεί.
