Το Euractiv δίνει «φως» στα όσα συνέβησαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες στην Ελλάδα, αναφορικά με τις σιδηροδρομικές μετακινήσεις, καταγράφοντας την πορεία των deals μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών, στον απόηχο της τραγωδίας των Τεμπών.
Επί σειρά ετών, η Κομισιόν πίεζε τις ελληνικές αρχές για να προχωρήσουν σε έργα που αφορούν τη σηματοδότηση και την επικοινωνία στις σιδηροδρομικές μεταφορές, όπως αποκαλύπτει το Euractiv επικαλούμενο έγγραφο της Κομισιόν. «Αθήνα και Βρυξέλλες προσπαθούν να εκσυγχρονίσουν το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας επί δύο δεκαετίες, αλλά μία σειρά από καθυστερήσεις, σκιές και μηδενική υπευθυνότητα ξεγύμνωσαν τόσο το ελλιπές πλάνο της ελληνικής κυβέρνησης, όσο και τη χαλαρότητα των ευρωπαϊκών μηχανισμών, με το δυστύχημα στα Τέμπη να ανοίγει και επίσημα το κουτί της Πανδώρας», σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Πηγή προσκείμενη στις Βρυξέλλες ανέφερε στο Euractiv ότι ανοίγει ο φάκελος της έρευνας σχετικά με την προβληματική εκτέλεση των εργασιών συντήρησης και αναβάθμισης του σιδηροδρομικού δικτύου μεταξύ 2000 – 2013, όταν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ βρίσκονταν στην εξουσία.
Σύμφωνα με το Euractiv, το πρώτο πρότζεκτ είχε σχέση με την εγκατάσταση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Σιδηροδρόμων (ETCS) για την περίοδο 2000-2006 και η δεύτερη την αναβάθμιση της σηματοδότησης η οποία -θεωρητικά- έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί την περίοδο 2007-13.
«Αμφότερα τα πρότζεκτ είχαν ως στόχο να ενισχυθεί τεχνολογικά το σύστημα ασφαλείας και να αποφευχθούν ανθρώπινα λάθη, καθώς ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα λειτουργεί χειροκίνητα», σημειώνεται.
Σε επιστολή που έφτασε στα χέρια της κυβέρνησης Μητσοτάκη τον Ιούνιο του 2021, η ΕΕ τονίζει ότι τα δύο αυτά πρότζεκτ τα οποία συγχρηματοδοτήθηκαν από τις Βρυξέλλες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Η Κομισιόν κάλεσε την κυβέρνηση να δώσει εξηγήσεις, προειδοποιώντας για την πιθανότητα «διόρθωσης του οικονομικού προγραμματισμού» για κεφάλαια ύψους 18 εκατ. ευρώ τα οποία έδωσαν οι Βρυξέλλες για τον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Το Euractiv αποκαλύπτει ότι η ελληνική κυβέρνηση διαφώνησε με την προοπτική των «οικονομικών διορθώσεων», χαρακτηρίζοντας την ως «άδικη» μπροστά στην προσπάθεια που καταβάλλει για να ολοκληρώσει τα έργα, επικαλούμενη τους πόρους που διετέθησαν για αυτά.
«Φαίνεται ότι η Κομισιόν δεν πείστηκε, ζητώντας ακρόαση για εξηγήσεις σχετικά με τις προφανείς καθυστερήσεις», υπογραμμίζει το δημοσίευμα.
Το συμβόλαιο «717»
Το δημοσίευμα υπενθυμίζει ότι το 2014 υπεγράφη νέα σύμβαση με την ΕΕ για την αναβάθμιση του δικτύου σηματοδότησης. Το «Συμβόλαιο 717» που έφερε την υπογραφή της τότε κυβέρνησης της ΝΔ, έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε δύο χρόνια, το 2016 και ανατέθηκε στην κοινοπραξία Alstom και Άκτωρα.
«Το συμβόλαιο είχε αρκετές τρύπες και τεχνικές ασάφειες. Τα ελληνικά ΜΜΕ σημείωναν ότι κατά το διάστημα υλοποίησης του έργου οι δύο εταιρείες διαφώνησαν, γεγονός που οδήγησε την υπόθεση σε αδιέξοδο. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το θέμα οδηγήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο, που απεφάνθη ότι θα έπρεπε να υπογραφεί συμπληρωματικό συμβόλαιο, ανεβάζοντας το συνολικό κόστος του πρότζεκτ στα 42 εκατ. ευρώ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωνε ότι έλαβε συμβόλαιο δίχως νομικούς σκοπέλους και πως οι εργασίες είχαν ολοκληρωθεί κατά 70%. Κι αν το συμπληρωματικό συμβόλαιο ήταν έτοιμο από το 2018, η ΝΔ το υπέγραψε το 2021, τρία χρόνια μετά την απόφαση των ελεγκτικών Αρχών.
Δεν έχουν διασαφηνιστεί οι λόγοι που χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια για να πέσουν οι υπογραφές. Το Euractiv επιχείρησε να επικοινωνήσει με εκπροσώπους της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δίχως αποτέλεσμα. Από την πλευρά της η Κομισιόν παραδέχεται ότι υπήρξαν καθυστερήσεις.
Πηγές από τις Βρυξέλλες δήλωσαν ότι το εν λόγω πρότζεκτ βρίσκεται ακόμη προς υλοποίηση με καταληκτική ημερομηνία το τέλος του 2023, δίχως να υπάρξει νεότερη ενημέρωση».
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ήδη θέσει το συμβόλαιο στο μικροσκόπιο, «εξετάζοντας κυρίως για πιθανές οικονομικές ζημιές στα συμφέροντα των Βρυξελλών», αλλά και έρευνα για το κατά πόσο λειτουργεί η σηματοδότηση στον ελληνικό σιδηρόδρομο.
«Η πίεση που προστέθηκε στην ελληνική κυβέρνηση για επίσπευση των διαδικασιών οδήγησε στο να εξαγγελθούν μεταρρυθμίσεις, μέσω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αγνόησε τις προειδοποιήσεις
Το Euractiv κλείνει το εκτενές αφιέρωμά του στον ελληνικό σιδηρόδρομο σημειώνοντας ότι ανήμερα της τραγωδίας στα Τέμπη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προγραμματίσει επίσκεψη σε Κέντρο Τηλεδιοίκησης στη Βόρεια Ελλάδα, το οποίο… δεν υπήρχε.
«Κανένα κέντρο τηλεδίοικησης δεν είχε συσταθεί για τη γραμμή Λάρισα – Θεσσαλονίκη. Ποτέ δεν καταλάβαμε τι ήθελε να κάνει εκεί ο πρωθυπουργός», δήλωσε στο Euractiv ο πρόεδρος των Μηχανοδηγών του ΟΣΕ, Κώστας Γενιδούνιας, υπενθυμίζοντας ότι μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 – Οκτωβρίου 2022 είχαν προχωρήσει σε πολλαπλές οχλήσεις προς την κυβέρνηση για την ασφάλεια των μετακινήσεων, δίχως αποτέλεσμα.
Προσπαθώντας να λάβει απαντήσεις σχετικά με τις προθέσεις Μητσοτάκη να επισκεφθεί ένα κέντρο τηλεδιοίκησης που ουσιαστικά… δεν υπήρχε, το Euractiv προσέκρουσε σε… τοίχο. «Θα υπάρξει συνέχεια στο ρεπορτάζ όταν λάβουμε απαντήσεις από την ελληνική κυβέρνηση», σημειώνεται χαρακτηριστικά.