Η απόπειρα να ξαναγραφτεί η ιστορία του ΟΑΣΘ από τη ΝΔ και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, που «κλείνουν τα μάτια» στο πάρτι δεκαετιών του Οργανισμού με τα χρήματα του Δημοσίου, προσκρούει σε έναν αδιαπέραστο τείχος: στα ίδια τα γεγονότα.
Ο ΟΑΣΘ υπήρξε επί δεκαετίες πηγή σκανδάλων, ενώ οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Μεταφορών επέλεγαν να κλείνουν τα μάτια. Άφηναν έτσι τον Οργανισμό επί δεκαετίες να αιμορραγεί, ενώ η κρατική επιχορήγηση να ρέει άφθονη. Η τελευταία έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών του υπουργείου Μεταφορών αποκάλυπτε μεταξύ άλλων περίεργες διαδρομές δημόσιου χρήματος, ελλιπή στοιχεία στις μισθοδοσίες και απευθείας αναθέσεις.
Ο ΟΑΣΘ ιδρύθηκε το 1957 ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και η συμμετοχή του κράτους γινόταν μέσω αντισταθμιστικής καταβολής, όπου εντάσσονταν οι σταθερές δαπάνες του οργανισμού, στις οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνονταν και τα μισθώματα αμαξοστασίων και γραφείων της διοίκησης. Ενδιαφέρον είναι ότι τα τελευταία χρόνια το επιχειρηματικό κέρδος του Οργανισμού ανερχόταν σε 16,5 εκατομμύρια ευρώ κατ’ έτος, ανεξάρτητα από το αν εξυπηρετούνταν σωστά οι επιβάτες. Τις δε ζημιές που παρουσιάζονταν τις πλήρωναν οι πολίτες συνήθως μέσω των αντισταθμιστικών καταβολών, δηλαδή των επιχορηγήσεων που μοίραζε το κράτος για την κάλυψη της διαφοράς εσόδων – εξόδων. Σκεφτείτε πως σύμφωνα με τον έλεγχο των επιθεωρητών του υπουργείου Μεταφορών, μόνο για το έτος 2010 η συμμετοχή του κράτους ήταν 128.571.215 ευρώ. Τι ακριβώς συνέβαινε όμως με τον ΟΑΣΘ και κόστιζε τόσο;
Γιάννης κερνούσε, Γιάννη έπινε
Σύμφωνα με την έρευνα των επιθεωρητών, για το 2010 η δαπάνη των μισθωμάτων ανερχόταν στο ποσό των 2.206.028. Το μεγαλύτερο ύψος των ενοικίων έχει καταβληθεί στον προμηθευτικό συνεταιρισμό ΗΡΑΚΛΗΣ, ο οποίος είχε στην ιδιοκτησία του όλους τους χώρους στέγασης των γραφείων του οργανισμού και των αμαξοστασίων Φοίνικα και Σταυρούπολης. Ο συνεταιρισμός αυτός δεν είναι τυχαίος, καθώς η μετοχική του σύνθεση κατά ποσοστό 65% ήταν ίδια με τη μετοχική σύνθεση του ΟΑΣΘ. Έτσι, η δαπάνη των μισθωμάτων του ΟΑΣΘ εισπραττόταν ως έσοδο από το συνεταιρισμό, δηλαδή από τους μετόχους του ΟΑΣΘ, και δεύτερον, τα μισθώματα υπολογίζονταν στις σταθερές δαπάνες του οργανισμού, γεγονός που επηρέαζε τον υπολογισμό της συμμετοχής του κράτους.
Άγνωστος ήταν εν τω μεταξύ και ο αριθμός των εργαζομένων του ΟΑΣΘ. Οι ελεγκτές του υπουργείου Μεταφορών δεν μπορούσαν να εντοπίσουν πόσοι εργάζονται και πόσοι έχουν αποχωρήσει. Φαίνεται μάλιστα πως τα αριθμητικά δεδομένα των προσλήψεων διαφοροποιούνταν ανάλογα με την πηγή από την οποία αντλήθηκαν τα στοιχεία. Ταυτόχρονα, δεκάδες επιδόματα, ανθυγιεινή εργασία για όλους και «λανθασμένοι» υπολογισμοί των μηνιαίων αποδοχών, είχαν μετατρέψει τον ΟΑΣΘ σε έναν εργασιακό παράδεισο. Την ώρα δηλαδή που οι μισθωτοί σε όλη τη χώρα μετράνε και το ευρώ, στον ΟΑΣΘ η μισθολογική κατάσταση θύμιζε άλλες εποχές. Η πλειονότητα των καταβαλλόμενων επιδομάτων υπολογιζόταν για παράδειγμα επί του αθροίσματος βασικού μισθού και ορισμένων επιδομάτων και όχι επί του βασικού μισθού. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να πολλαπλασιάζονται οι μηνιαίες αποδοχές.
Να ζήσουν τα επιδόματα!
Παράλληλα, στον ΟΑΣΘ, είτε ήταν κάποιος οδηγός είτε εργαζόταν μέσα στα γραφεία της διοίκησης, έπαιρνε επίδομα ανθυγιεινής εργασίας. Έτσι οι μηνιαίες αποδοχές όλων των εργαζομένων αυξάνονταν κατά πολύ. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Μόνο το 2010 το μισθολογικό κόστος, σύμφωνα με τα στοιχεία της διεύθυνσης μισθοδοσίας, άγγιξε τα 110 εκατ. ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο μισθολογικό κόστος ανά εργαζόμενο ανήλθε στις 37.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο προσωπικό κίνησης καταβάλλονταν 26 επιδόματα, στο προσωπικό συντήρησης 11 επιδόματα και στο διοικητικό προσωπικό 21 επιδόματα. Από την επεξεργασία των στοιχείων προέκυπτε ότι το ύψος του βασικού μισθού αποτελούσε μόλις το 36% του συνόλου των βασικών αποδοχών, ενώ στο σύνολο των αποδοχών το 64% αποτελούσαν επιδόματα!
Παράλληλα οι επιθεωρητές είχαν διαπιστώσει ότι ένας αριθμός εργαζομένων στα δεδομένα της μισθοδοσίας του οργανισμού βρισκόταν σε στήλη με την κατηγορία «σε σύνταξη», δηλαδή ήταν άτομα που είχαν αποχωρήσει από τον οργανισμό και είχαν πάρει τη μισθολογική εκκαθάριση. Ωστόσο οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι αυτά τα άτομα συνέχισαν να δουλεύουν και τα επόμενα χρόνια με πλήρη απασχόληση.
Το Δημόσιο αδιαφορούσε για την περιουσία
Τα καλά όμως δεν τελείωναν εδώ αφού φαίνεται πως και οι απευθείας αναθέσεις ήταν στις βασικές δραστηριότητες του χιλιοταλαιπωρημένου οργανισμού. Όπως αναφέρει το ημερολόγιο συμβάσεων, το 2010 έγιναν 16 συμβάσεις με αυτό τον τρόπο, συνολικού κόστους 270.540 ευρώ. Την ίδια ώρα το Δημόσιο αρνούταν να παραλάβει περιουσιακά στοιχεία του ΟΑΣΘ. Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώθηκε από τους ελεγκτές, σύμφωνα με την οικονομική συμφωνία του οργανισμού με το Δημόσιο η κινητή και ακίνητη περιουσία περιερχόταν στο ελληνικό Δημόσιο εφόσον η αξία έχει αποσβεστεί την 31/12/2009. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του οργανισμού, υπήρχαν περιουσιακά στοιχεία τα οποία είχαν αποσβεστεί πλήρως αλλά το Δημόσιο δεν έχει παραλάβει την περιουσία.
Δώρα, σε βάρος φορολογούμενων και ασφαλιστικών ταμείων
Τα περίεργα θέματα του ΟΑΣΘ, δεν σταματούν όμως ούτε εδώ. Με την τροπολογία 2188 παρ. 5 που κατατέθηκε το 2014 για παράδειγμα, δόθηκε στον Οργανισμό ένα δώρο. Προσέξτε. Οι καθυστερημένες οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία για το διάστημα 01.01.2012 έως 30.04.2013 ανέρχονταν στο ποσό των 10.938.251,98 ευρώ. Κι ενώ μέχρι το τέλος του 2014 είχε καταβληθεί το σύνολο των αντισταθμιστικών καταβολών από πλευράς του ελληνικού κράτους προς τον ΟΑΣΘ για το 2012, κι ενώ ο Οργανισμός δεν είχε πληρώσει ούτε τις εισφορές του στα ασφαλιστικά ταμεία, το ελληνικό κράτος επί κυβέρνησης Σαμαρά χορήγησε στον Οργανισμό αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας κατά παρέκκλιση, ενώ για το διάστημα από 01.08.2014 ως 31.12.2017 ανέστειλε κατά της επιχείρησης πάσης φύσεως πράξεις διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης για τις οφειλές τους στους ασφαλιστικούς φορείς. Έτσι, τακτοποιήθηκαν άτοκα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Οργανισμού, διεγράφησαν οι προσαυξήσεις και άρθηκαν οι ποινικές διώξεις κατά της διοίκησης. Ενδιαφέρον είναι φυσικά ότι οι μέτοχοι του ΟΑΣΘ είχαν λάβει κανονικότατα το μέρισμά τους. Με απλά λόγια ο ΟΑΣΘ επέλεξε να πληρώσει τα μερίσματα στους μετόχους του και να αφήσει τις ασφαλιστικές εισφορές απλήρωτες.