«Σήμερα είναι μια ξεχωριστή μέρα χαράς και συγκίνησης» είπε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου σχετικά με την ανάκτηση του πίνακα του Πάμπλο Πικάσο «Γυναικείο κεφάλι» που είχε κλαπεί το 2012 από την Εθνική Πινακοθήκη, κάτω από μύτη όλων.
Αυτή η ημέρα συγκίνησης όμως κατά έναν «περίεργο» τρόπο γνωρίζαμε ήδη εδώ και μήνες ότι θα ερχόταν οσονούπω. Σε σχετικό ρεπορτάζ που έκανε το Documento τον Μάρτιο ξεδίπλωσε μια σειρά καθόλου αθώων συμπτώσεων που οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι ο πίνακας θα εμφανιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Κατά περίεργη σύμπτωση (;) ο χαμένος Πικάσο επανήλθε εκείνη την περίοδο στην επικαιρότητα, με δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για επανεμφάνισή (!) του ενόψει των «θυρανοιξίων» της πινακοθήκης. Το τελευταίο διάστημα πλήθαιναν μάλιστα οι φήμες που έκαναν λόγο ότι η ΕΛΑΣ βρίσκεται στα ίχνη των δραστών και πιθανολογείται πως επίκεινται η σύλληψη του εγκέφαλου της ληστείας καθώς και η ανεύρεση του πίνακα.
Πολύ ενδιαφέρον σημείο τη σημερινής ανακοίνωσης είναι ότι ο ληστής ήταν…οικοδόμος! Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Εγκλημάτων κατά Ζωής και Ιδιοκτησίας Γρ. Ζαχαράκης «ο 49χρονος συλληφθείς για την κλοπή, που είναι οικοδόμος στο επάγγελμα, διέπραξε μόνος του την κλοπή, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι παρακολουθούσε επί έξι μήνες την Εθνική Πινακοθήκη και γνώριζε τα πάντα. Τονίζεται, τέλος, ότι ο δράστης -που έχει ομολογήσει- διατηρούσε τους δύο πίνακες τους τελευταίους δύο μήνες συσκευασμένους σε ρεματιά στην Κερατέα. Υπενθυμίζεται ότι η κλοπή είχε γίνει στις 9 Ιανουαρίου 2012». Ώστε βρισκόμαστε μπροστά στον Έλληνα Αρσέν Λουπέν!
Ενώ η ένορκη διοικητική εξέταση του υπουργείου Πολιτισμού, το 2012, επέρριψε τις ευθύνες στον τελευταίο τροχό της αμάξης, τον φύλακα της νύχτας εκείνης της κλοπής, από την άλλη το πόρισμα του, τότε γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή, απέδωσε ευθύνες στη διοίκηση της Εθνικής Πινακοθήκης και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ για το ότι δεν είχαν αξιολογήσει επαρκώς τον κίνδυνο πιθανής διάρρηξης ή κλοπής και κατ’ επέκταση δεν είχαν λάβει τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την αποτροπή του. Για την ιστορία, η νυν υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ήταν τότε γενική γραμματέας του υπουργείου.
Τη μεγάλη εικόνα ωστόσο ήρθε να συμπληρώσει μια τελευταία ψηφίδα: το νομοσχέδιο «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων» περιλαμβάνει δύο διατάξεις που σχετίζονται άμεσα με την επανεμφάνιση του πίνακα. Γνώριζε το υπουργείο Πολιτισμού μήνες πριν ότι τα κλοπιμαία κάπου κοντά μας βρίσκονται κι έτσι συμπεριέλαβε στο ν/σ «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων» δύο επίμαχες διατάξεις σχετικά με την ανάκτηση πολιτιστικών αγαθών; Συγκεκριμένα το άρθρο 54 αφορά τη χορήγηση χρηματικής αμοιβής σε όποιον συμβάλλει στην ανάκτηση μνημείων τα οποία κατέχονται παρανόμως. Oπως αναφέρεται, η διαδικασία χορήγησης χρηματικής αμοιβής θα είναι απόρρητη και θα εξαιρείται από κάθε υποχρέωση δημοσιότητας, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης. Η αμοιβή φυσικά είναι δημόσιο χρήμα, η διαχείριση του οποίου οφείλει να γίνεται σε πλήρως διαφανείς συνθήκες.
Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε ένα «νόμιμο» καθεστώς αδιαφάνειας που δημιουργεί το ΥΠΠΟΑ με πρόφαση το εθνικό συμφέρον. Μυστικά κονδύλια, απόρρητες συμβάσεις και εξαιρέσεις από τη δημοσιότητα θεσμοθετούνται αυθαίρετα, φέρνοντας μάλιστα προ εκπλήξεως ακόμη και αρχαιολόγους που υπηρετούν ως υπάλληλοι της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών.
Στο δε άρθρο 55 αναφέρεται ότι «οι συμβάσεις που αφορούν στην παροχή υπηρεσιών μεταφοράς, συσκευασίας και ασφάλισης ανακτηθέντων, ύστερα από παράνομη διακίνηση, πολιτιστικών αγαθών στο πλαίσιο δικαστικού ή εξωδικαστικού συμβιβασμού, στο οποίο τίθεται όρος εμπιστευτικότητας μεταξύ των πλευρών, είναι απόρρητες και εξαιρούνται όλων των προβλέψεων δημοσιότητας (Διαύγεια, ΚΗΜΔΗΣ, ΕΣΗΔΗΣ), ανεξαρτήτως της αξίας τους. Και ακόμη ότι «η διαδικασία που ακολουθείται για τη σύναψη των ως άνω συμβάσεων –εφόσον η αξία τους δεν ξεπερνάει το ποσό των 130.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ– είναι αυτή της διαπραγμάτευσης».
Στην διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη η κυρία Μενδώνη δήλωσε μεταξύ άλλων: «Γιορτάζουμε τα 200 χρόνια της Επανάστασης του 1821. Ο πίνακας του Πικάσο φέρει ιδιαίτερη βαρύτητα και αξία για τον ελληνικό λαό καθώς ο Πικάσο το αφιέρωσε στον αγώνα του ελληνικού λαού εναντίον του φασιστικού άξονα και φέρει την ιδιόχειρη υπογραφή του ζωγράφου. Γι’ αυτό και άλλωστε ο πίνακας είναι αδύνατο να πωληθεί αλλά και να εκτεθεί καθώς είναι απολύτως ταυτοποιημένος ως προϊόν κλοπής από την Εθνική Πινακοθήκη. Η Εθνική Πινακοθήκη έκλεισε για ανακαίνιση το 2012 λίγο μετά την κλοπή. Άνοιξε τον Μάρτιο του 2021 για λίγες μέρες, προκειμένου να τιμήσει τον αγώνα ανεξαρτησίας και αυτοδιάθεσης του ελληνικού λαού. Ο συσχετισμός είναι προφανής» είπε η κυρία Μενδώνη.
Ακριβώς αυτό λέγαμε κι εμείς, προ τριμήνου. Ο συσχετισμός είναι προφανής. Η ανεύρεση του πίνακα του Πικάσο μοιάζει να είναι ένας εύκολος τρόπος για να αποκατασταθεί η εικόνα της υπουργού Πολιτισμού –και συνολικά της κυβέρνησης– που έχει πληγεί πολλάκις από την αρχή της θητείας της.
