Υπό τη σκιά της έντασης που προκαλεί η Αγκυρα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη εμφανίζεται αμφίσημη και ασαφής ασκώντας εξωτερική πολιτική από γερμανικού εδάφους
Αντικρουόμενα μηνύματα στέλνει η Αθήνα όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά και τη συνεχιζόμενη –με αποκλειστική ευθύνη της Αγκυρας– ένταση στη ΝΑ Μεσόγειο και στο Αιγαίο, την ίδια ώρα που η Τουρκία ζητά διάλογο με έντονα διεκδικητική ατζέντα εκβιάζοντας σε διαφορετική περίπτωση με «αντιπαράθεση στο πεδίο».
Πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, σχολιάζοντας στο Documento την πρόσφατη δήλωση του Τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ ότι «αναμένουμε να έχουμε μια συνάντηση με τους Ελληνες γείτονές μας στην Αγκυρα τις επόμενες μέρες», λένε ότι αναφερόταν στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και στην τέταρτη κατά σειρά συνάντηση μεταξύ των δύο υπουργείων. Η τελευταία έλαβε χώρα τον περασμένο Φεβρουάριο στην Αθήνα.
Την ίδια ώρα βέβαια ο Ελληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας με δήλωσή του έστελνε μήνυμα στη γειτονική χώρα ότι οι δύο πλευρές δεν είναι έτοιμες να επανεκκινήσουν τις μεταξύ των δύο πλευρών διερευνητικές επαφές που σταμάτησαν τον Φεβρουάριο του 2016 (μεταξύ των κ.κ Αποστολίδη και Σινιρλίογλου) ύστερα από εξήντα γύρους επαφών. Αφησε πάντως ένα παραθυράκι ανοιχτό λέγοντας ότι «είμαστε σήμερα σε επίπεδο επαφών που θα μπορούσαν, αν πετύχουν, να οδηγήσουν σε επανέναρξη των διερευνητικών».
Τις δύο παραπάνω δηλώσεις επισκιάζει ο τριμερής διάλογος Ελλάδας – Τουρκίας – Γερμανίας που έγινε γνωστός από τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, χωρίς ουδείς να γνωρίζει στην ημεδαπή κάτι σχετικό και φυσικά αν αυτήν τη στιγμή συνεχίζεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ενας διάλογος (και αυτό έχει τη σημασία του) μεταξύ των διπλωματικών συμβούλων του Ελληνα πρωθυπουργού και της τουρκικής προεδρίας.
Η Γερμανία και ο ξιφομάχος Ταγίπ
Τη σύγχυση ενίσχυσε το δημοσίευμα της γερμανικής «Süddeutsche Zeitung» στο οποίο αναγραφόταν επί λέξει: «Επειδή ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δεν φοβάται τους στρατιωτικούς κινδύνους, οι φρεγάτες των Τούρκων και των Ελλήνων ήρθαν επικίνδυνα κοντά. Η καγκελάριος κατάφερε να διαμεσολαβήσει μεταξύ των δύο εταίρων του ΝΑΤΟ αλλά προφανώς την τελευταία στιγμή. Η Αγκυρα ανέβαλε προς το παρόν τις προκλητικές γεωτρήσεις της. Τώρα θα πρέπει να μιλήσουν. Αυτό όμως σημαίνει ότι η Αθήνα θα πρέπει να απομακρυνθεί από τις σκληρές θέσεις της για τα κυριαρχικά δικαιώματα των 3.000 νησιών και νησίδων της. Κάτι που για τον ξιφομάχο Ερντογάν, ο οποίος προσβλέπει στον διαμοιρασμό των πρώτων υλών, είναι μια αναμφισβήτητη νίκη».
Η καχυποψία για τα τεκταινόμενα ακόμη και σε μετριοπαθείς κύκλους στην Αθήνα, που στο παρελθόν είχαν ταχθεί υπέρ του ελληνοτουρκικού διαλόγου και των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, ενισχύεται φυσικά από τη δήλωση Ερντογάν –μία εβδομάδα πριν– «ή βγείτε στο πεδίο ή αν δεν έχετε τέτοιο σκοπό, τότε αρχίστε το συντομότερο διαπραγματεύσεις».
Το ζητούμενο για την ελληνική διπλωματία και το Μαξίμου (αν μιλώντας για διαπραγματεύσεις δεν εννοούν φυσικά τα ΜΟΕ, κάτι που θα ήταν μάλλον παράλογο) είναι η ατζέντα των διερευνητικών επαφών και φυσικά αν αυτές συνεχιστούν με τοποτηρητή το Βερολίνο, το οποίο ασκεί και την προεδρία στην ΕΕ.
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ, η δήλωση Τσίπρα
Γι’ αυτό προφανώς ο πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, αμέσως μετά την ενημέρωση που είχε στη Βουλή από τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την πορεία του θέματος, έσπευσε να ορίσει την ατζέντα από την πλευρά του κόμματός του λέγοντας ότι «η διαφορά μας με την Τουρκία είναι μία, μόνο μία. Είναι η υφαλοκρηπίδα που ταυτίζεται με την αποκλειστική οικονομική ζώνη. Δεν υφίστανται άλλες διαφορές. Η συνθήκη της Λωζάννης είναι αδιαπραγμάτευτη, γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο δεν υφίστανται, το τουρκολιβυκό σύμφωνο είναι ανυπόστατο και παράνομο. Ως εκ τούτου μία είναι η διαφορά μας. Αυτήν τη διαφορά οφείλουμε να τη λύσουμε μέσα από τον διάλογο με την Τουρκία στη βάση του διεθνούς δικαίου. Οχι όμως υπό καθεστώς απειλών και εκβιασμών».
Η αντίδραση του κ. Τσίπρα πρέπει να συνεκτιμηθεί από το Μαξίμου, από τη στιγμή που στην παρούσα φάση βρίσκονται σε εξέλιξη κρίσιμες συζητήσεις για τον καθορισμό της ατζέντας του διαλόγου των δύο πλευρών. Για ορισμένους βέβαια η ως άνω αναφορά του κ. Τσίπρα δείχνει σκλήρυνση της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η πραγματικότητα ποτέ δεν είναι αυτό που φαίνεται. Αρκεί να θυμίσουμε ότι το 2016, όταν και διακόπηκαν οι διερευνητικές επαφές των δύο χωρών, το ρεπορτάζ έλεγε ότι η Αθήνα περιόρισε το εύρος του σχετικού διαλόγου στον καθορισμό των χωρικών μας υδάτων αιφνιδιάζοντας την Τουρκία.
Οσο για την αναφορά Τσίπρα για «καθεστώς απειλών», είναι προφανές ότι η αξιωματική αντιπολίτευση ζητά πριν και κατά τη διάρκεια του διαλόγου η Τουρκία να σταματήσει να προκαλεί είτε στέλνοντας το «Μπαρμπαρός» εντός της κυπριακής ΑΟΖ είτε με αποφάσεις όπως αυτή της μετατροπής της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί είτε φυσικά με την πίεση που άσκησε στον Εβρο με τις προσφυγικές ροές.
Την ίδια ώρα που εξελίσσονται όλα τα παραπάνω, πηγές στην Αθήνα τροφοδοτούν δημοσιεύματα περί συμφωνίας με την Αίγυπτο για τη ρύθμιση της ΑΟΖ (μερική οριοθέτηση), ενώ μια δήλωση του Ν. Δένδια για το τουρκολυβικό μνημόνιο ότι «για εμάς είναι τελείως ανύπαρκτο, η αντίληψη ότι μπορείς να μοιράζεις θαλάσσιες ζώνες αγνοώντας την Κρήτη δεν αντέχει σε κριτική. Βεβαίως εμείς δεν το έχουμε τελείως αρνηθεί (;), από κει και πέρα όμως το θεωρούμε ανύπαρκτο» περισσότερο μπέρδεψε παρά ξεκαθάρισε τη στάση της Αθήνας.
Εντός αυτού του κλίματος οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες λένε ότι η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ – Τουρκίας προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί εντός του φθινοπώρου.