Η ποσοτική και ποιοτική αύξηση των περιστατικών στο Αιγαίο από την Τουρκία το τελευταίο διάστημα προβληματίζει το Μαξίμου και την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ.
Πολλώ δε μάλλον όταν κατά την εξέλιξη της πλειονότητας των περιστατικών (π.χ. ελικόπτερο στη Ρω και εμβολισμός πλοίου στα Ιμια) απαιτήθηκε άμεση αντίδραση (διαχείριση δευτερολέπτων), κάτι που προϋποθέτει απόλυτη ψυχραιμία, επαγγελματισμό και υψηλή κατάρτιση του προσωπικού.
Η εντολή που έχει δοθεί από την πολιτική ηγεσία είναι να επιδειχθεί η απαραίτητη ψυχραιμία και κάθε συμβάν να αντιμετωπίζεται αυτοτελώς. Να γίνεται η σωστή εκτίμηση σχετικά με τη σοβαρότητα της περίστασης χωρίς υπερβολή, το οποίο μπορεί να φορτίσει το ανθρώπινο δυναμικό –κυρίως των ενόπλων δυνάμεων– που καλείται να ανταποκριθεί εντός δευτερολέπτων σε ακραίες μερικές φορές καταστάσεις.
Ανώτατη πηγή του ΥΠΕΘΑ σημειώνει στο Documento ότι τα δημοσιεύματα για κόπωση ανθρώπων και μηχανών στο Αιγαίο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά, «αν κάποιος πιλότος δηλώσει ότι δεν μπορεί να πετάξει αμέσως αντικαθίσταται χωρίς καν να ερωτηθεί για τον λόγο της απόφασής του» ενώ όσα αεροπλάνα πετούν «βρίσκονται σε τέλεια κατάσταση».
Από εκεί και μετά, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Documento, υπάρχουν και λειτουργούν δίαυλοι επικοινωνίας και μεταξύ των πολιτικών ηγεσιών και μεταξύ των στρατιωτικών στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Μάλιστα η εκτίμηση που υπάρχει στα ψηλά κλιμάκια του ΥΠΕΘΑ είναι ότι οι Τούρκοι επιδιώκουν να «ανοίξουν» περαιτέρω αυτούς τους διαύλους με τη χώρα μας.
Είναι χαρακτηριστικό το άμεσο τηλεφώνημα του Τούρκου πρωθυπουργού Μπεναγί Γιλντιρίμ στον Αλέξη Τσίπρα την Πέμπτη αλλά και το αίτημα την ίδια ημέρα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, του αρχηγού του τουρκικού στρατού Χουλούσι Ακάρ να συνομιλήσει με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη προκειμένου να τον συλλυπηθεί για την απώλεια του Ελληνα πιλότου του Mirage 2000-5. Τελικά δεν κατέστη εφικτό λόγω υποχρεώσεων και των δύο (ο πρώτος ήταν σε άσκηση στη Μαύρη Θάλασσα και ο δεύτερος στο κέντρο συντονισμού στην έρευνα για την ανεύρεση του πιλότου).
Αυτοί οι δίαυλοι, λέει ανώτατη πηγή στο ΥΠΕΘΑ, λειτούργησαν και στο επεισόδιο στη Ρω με το τουρκικό ελικόπτερο και στη Μαρμαρίδα με τη σύλληψη του φερόμενου ως γκιουλενιστή σε θαλαμηγό με ελληνική σημαία.
Στο επίκεντρο οι γκιουλενιστές
Ειδικά το θέμα της διαφυγής των γκιουλενιστών στην Ελλάδα φαίνεται να απασχολεί σφόδρα την ηγεσία της γειτονικής χώρας, με τον Τούρκο πρωθυπουργό να αναφέρεται σε στο τηλεφώνημα που έκανε στον Έλληνα πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Γιλντιρίμ εξέφρασε την άποψη ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να μετατραπεί σε χώρα υποδοχής γκιουλενιστών επαναφέροντας ένα παλαιότερο αίτημα για επαναπροωθήσεις. «Οποιος έρχεται θα τον κρατάτε;» αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρωθυπουργός.
Από την πλευρά του το Μαξίμου επιδιώκει να κρατήσει χαμηλούς τόνους στην παρούσα φάση και τη μοναδική φορά που πέταξε το γάντι ήταν όταν αποκάλεσε «σουλτάνο» τον Ρ. Τ. Ερντογάν. «Ηταν ένα άμεσο μήνυμα ότι δεν θα ανεχθούμε ψέματα που θα εμπλέκουν τον Ελληνα πρωθυπουργό» λέει στέλεχος του Μαξίμου για τα περί υπόσχεσης άμεσης απέλασης των οκτώ Τούρκων.
Το έτερο μήνυμα που φροντίζει να στέλνει με κάθε τρόπο το Μαξίμου στην ηγεσία της Τουρκίας είναι ότι η συνεχιζόμενη κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών «λειτουργεί ως καταλύτης» στις σχέσεις των δύο χωρών. Είναι κάτι που κατέστησε σαφές ο κ. Τσίπρας στον Μπ. Γιλντιρίμ στην τηλεφωνική τους επικοινωνία, με τον τελευταίο να υπόσχεται ότι θα ενημερώνει ο ίδιος τον Ελληνα πρωθυπουργό για το θέμα και ότι οι διαδικασίες θα κινηθούν και θα ολοκληρωθούν με γοργούς ρυθμούς.
Από εκεί και μετά οι σχέσεις μας με την Τουρκία περιπλέκονται και λόγω της αδυναμίας των ΗΠΑ να μιλήσουν με την ηγεσία της γειτονικής χώρας στο μέτρο που το έπρατταν στο παρελθόν.
Η Αθήνα πάντως δηλώνει… έτοιμη και για έναν επιπλέον λόγο: για την ετήσια προγραμματισμένη αποβατική άσκηση μεγάλης κλίμακας με την ονομασία «EFES 2018» που θα πραγματοποιήσουν οι Τούρκοι κοντά στις Οινούσσες. Συγκεκριμένα, η Τουρκία έχει δεσμεύσει ολόκληρη σχεδόν τη χερσόνησο του Τσεσμέ από τις 30 Απριλίου μέχρι και τις 10 Μαΐου.
Τι θέλει ο Ερντογάν
Κορυφαίο στέλεχος του ΥΠΕΘΑ σημειώνει ότι στην παρούσα φάση «ο Ερντογάν αισθάνεται πιεσμένος κυρίως λόγω Συρίας «επειδή δεν ξέρει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει». Το ίδιο στέλεχος εκτιμά ότι «δεν θα περάσει στη σφαίρα επιρροής των Ρώσων και δεν θα φύγει από αυτή των Αμερικανών».
Παράλληλα, το ίδιο στέλεχος τονίζει στο Documento ότι θα προχωρήσει «με συστηματική αποκλιμάκωση στα ελληνοτουρκικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα φτάσει στο μηδέν» με το βλέμμα πάντα στραμμένο στην κυπριακή ΑΟΖ που είναι και ο βασικός του στόχος στην παρούσα φάση.
Τέλος, για κάποιους εντός της ηγεσίας του στρατεύματος, η Τουρκία «είναι μια διαρκής αναθεωρητική δύναμη στο Αιγαίο» η οποία όμως «δεν θέλει γενικευμένη σύρραξη» αλλά δεν αποκλείεται «να επιθυμεί ένα θερμό επεισόδιο ή δυνατόν με ευθύνη της Ελλάδας για να μπει σε διαπραγμάτευση για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο».