Σε λίγες ημέρες το κινεζικό ημερολόγιο περνάει από τη χρονιά του σκύλου στη χρονιά του χοίρου. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού θα γιορτάσει την Πρωτοχρονιά με κάθε λαμπρότητα.
Οι ουρανοί δηλαδή θα πλημμυρίσουν από βεγγαλικά ώστε να φοβηθούν τα κακά πνεύματα και να φύγουν, οι δρόμοι θα γεμίσουν δράκους και τα τραγούδια και οι χοροί θα κρατήσουν μέχρι πρωίας. Στην Κίνα τις ημέρες που γιορτάζεται η Πρωτοχρονιά σημειώνεται η μεγαλύτερη μαζική μετακίνηση (της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων) από τις πόλεις στα χωριά, ώστε οι οικογένειες να έχουν την ευκαιρία να γιορτάσουν μαζί.
Εκδηλώσεις για την κινεζική Πρωτοχρονιά, που φέτος γιορτάζεται στις 5 Φεβρουαρίου –είναι κινητή γιορτή επειδή το κινεζικό ημερολόγιο είναι σεληνιακό–, διοργανώνονται και στην Ελλάδα από την κινεζική πρεσβεία και την κινεζική κοινότητα.
«Η Πρωτοχρονιά μας είναι σαν τα δικά σας Χριστούγεννα» λέει ο Γκάι Μπότσεν (στην Κίνα το επώνυμο προηγείται του ονόματος), ο οποίος έχει μεγαλώσει στην Κίνα και ζει έντεκα χρόνια στην Αθήνα. «Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς μαζευόμαστε οικογενειακά στα σπίτια, στα οποία πρέπει να έχουμε κάνει γενική καθαριότητα πριν από τη μέρα αυτή για να διώξουμε την κακή ενέργεια. Όταν η ώρα σημάνει μεσάνυχτα τρώμε φαγητά με συμβολική σημασία, όπως ντάμπλινγκ και μανταρίνια, που για μας συμβολίζουν την ευημερία».
«Σε λίγες ημέρες θα ξεκινήσει το διήμερο φεστιβάλ για την κινεζική Πρωτοχρονιά στην Τεχνόπολη στο Γκάζι. Είστε όλοι ευπρόσδεκτοι στη γιορτή μας» λέει η Γου Τζιάλι, η οποία γνώρισε τον Μπότσεν πριν από εννιά χρόνια σε ένα ταξίδι που έκανε από τη χώρα της στην Κρήτη και αποφάσισαν να ζήσουν μαζί στην Αθήνα. Είναι δημοσιογράφος στη δίγλωσση εφημερίδα «China Greece Times» (www.cgw.gr) που λειτουργεί από το 2005 στην οδό Αγησιλάου και αποτελεί αξιόλογη προσπάθεια υπέρ της γεφύρωσης των δύο πολιτισμών.
Ρωτάω τον Μπότσεν τι σημαίνει ότι μπαίνουμε πια στη χρονιά του χοίρου. «Σε αρκετούς πολιτισμούς το γουρούνι είναι συνδεδεμένο με αρνητικούς συμβολισμούς. Στην Κίνα δεν είναι αρνητικό σύμβολο. Στη θετική του εκδοχή εκφράζει τις απολαύσεις της ζωής και την οικονομική ευημερία». Ο Μπότσεν σκοπεύει να γιορτάσει την κινεζική Πρωτοχρονιά στην Αθήνα με τους φίλους και τη σύντροφό του. «Μου αρέσει πολύ η Αθήνα» λέει και συνεχίζει: «Ήρθα εδώ για σπουδές το 2008 και τελικά έμεινα. Θεωρώ την πόλη αυτή δεύτερο σπίτι μου. Μου αρέσουν τα μουσεία, τα θέατρα, η ζωή στους δρόμους, οι καφετέριες. Και φυσικά μου αρέσει το ελληνικό φαγητό».
Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τη φωτιά
Για τα έθιμα της κινεζικής Πρωτοχρονιάς συζητάμε και με τη Σούε Σιαν-Χονγκ, διευθύντρια του κέντρου ξένων γλωσσών Hong Long στην πλατεία Κάνιγγος. «Στη νότια Κίνα, από όπου κατάγομαι, παραδοσιακά τρώμε ρύζι. Τα ντάμπλινγκ είναι το παραδοσιακό φαγητό των περιοχών της βόρειας Κίνας, εκείνων που έχουν σιτάρι. Όπως και στη δική σας βασιλόπιτα, βάζουμε ένα νόμισμα και πιστεύουμε ότι όποιος το κερδίσει θα έχει τύχη για έναν ολόκληρο χρόνο».
Το κόκκινο συμβολίζει τη φωτιά σύμφωνα με τη Σιαν-Χονγκ και θεωρείται το χρώμα της τύχης και της χαράς, γι’ αυτό θα το δεις παντού τέτοια εποχή στην Κίνα, όπου ο εορτασμός για την Πρωτοχρονιά κρατάει συνολικά δεκαπέντε ημέρες και ολοκληρώνεται με τη γιορτή των φαναριών. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Βούδας ζήτησε από όλα τα ζώα να τον συναντήσουν την κινεζική Πρωτοχρονιά. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν μόνο δώδεκα: το άλογο, η κατσίκα, ο πίθηκος, ο κόκορας, ο σκύλος, ο χοίρος, ο αρουραίος, το φίδι, ο δράκος, ο τράγος, το βουβάλι και η τίγρη. Για να τα ευχαριστήσει, ο Βούδας έδωσε το όνομα και τις ιδιότητες καθενός τους σε μια χρονιά, έτσι κάθε δώδεκα χρόνια καθένα από αυτά έχει την τιμητική του.
Στη δυναστεία των Τσανγκ οι απαρχές της
Η κινεζική Πρωτοχρονιά έχει τις απαρχές της στη δυναστεία των Τσανγκ (μεταξύ 1600 και 1100 π.Χ.), όταν οι άνθρωποι συνήθιζαν να προσφέρουν θυσίες στους θεούς και τους προγόνους τους για να σηματοδοτήσουν το τέλος της παλιάς εποχής και την αρχή της νέας. Για τον ίδιο λόγο λέγεται και γιορτή της άνοιξης, όχι γιατί έχει τελειώσει ο χειμώνας αλλά γιατί τα μεγάλα κρύα έχουν πια περάσει.
Η Σιαν-Χονγκ ζει στην Ελλάδα τα τελευταία δώδεκα χρόνια. «Στην αρχή εργαζόμουν ως καθηγήτρια κινεζικών, το 2012 άνοιξα το δικό μου σχολείο. Πολλοί Έλληνες μαθαίνουν κινεζικά, άλλοι γιατί ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την κουλτούρα κι άλλοι για επαγγελματικούς λόγους. Πάντως όσοι γνωρίζουν τη γλώσσα βρίσκουν εύκολα δουλειά». Συζητάμε για τα κινεζικά, τα οποία έχουν 2.000 διαλέκτους. «Επίσημη γλώσσα είναι η μανδαρινική. Αν δεν τη μελετήσουμε, δεν θα μπορούμε να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας» προσθέτει η Σιαν-Χονγκ. Αγαπημένη της περιοχή είναι η Ομόνοια. «Σε πολλούς Ελληνες δεν αρέσει η Ομόνοια, γιατί πράγματι υπάρχει πρόβλημα. Οπως όμως και στην Πατησίων, αν την περπατήσεις μπορείς ακόμη να διακρίνεις την ομορφιά που υπήρχε εδώ παλιότερα».
Σειρά εκδηλώσεων για τον εορτασμό
• Μια παράσταση για την πιο «Χαρούμενη κινεζική Πρωτοχρονιά 2019» θα δοθεί στο Βασιλικό Θέατρο της Θεσσαλονίκης από πολυμελή ομάδα Κινέζων καλλιτεχνών, με διοργανωτή τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης. Η παράσταση, που θα γίνει αύριο Δευτέρα στις 20.00, περιλαμβάνει χορό, ακροβατικά, παραδοσιακή κινεζική μουσική, θέατρο, όπερα και επίδειξη κουνγκ φου από μαχητές πολεμικών τεχνών.
• Στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος διοργανώνεται την Τετάρτη 30/1 στις 17.30 αφιέρωμα στην κινεζική Πρωτοχρονιά. Η εκδήλωση θα φιλοξενήσει μια ανοιχτή συζήτηση με το κοινό και εκπροσώπους του κινεζικού πολιτισμού στην Ελλάδα, με θέμα τις νοητές γέφυρες που συνδέουν την Κίνα με την Ελλάδα σε επίπεδο ιστορίας, νοοτροπίας και παραδόσεων, παρά τη φαινομενικά μεγάλη απόστασή τους. Επιπλέον, οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα παραδοσιακό εορταστικό πρόγραμμα που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει ζωντανή μουσική, επίδειξη πολεμικών τεχνών, χορό με τον δράκο, το κατεξοχήν εμβληματικό μυθολογικό ζώο της Κίνας, και πολλές ακόμη εκπλήξεις. Στην εκδήλωση θα συμμετάσχουν οι Zhang Qiyue (πρέσβης της Κίνας στην Ελλάδα), Ζu Lijun (διευθυντής του Ινστιτούτου Κομφούκιος Αθηνών), Αγγελος Χανιώτης (καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Institute for Advanced Study). Τη συζήτηση μεταξύ των ομιλητών και με το κοινό θα συντονίσει η δημοσιογράφος Αννα-Κύνθια Μπουσδούκου. Είσοδος ελεύθερη (απαιτείται προεγγραφή).
• Με ένα διήμερο εκδηλώσεων (Τρίτη 29 & Τετάρτη 30/1, 11.00-21.00) γιορτάζεται η κινεζική Πρωτοχρονιά στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της Κίνας μέσα από την παραδοσιακή κινεζική μουσική, τα ακροβατικά, την όπερα Kunqu, το κουνγκ φου και τον χορό. Τις εκδηλώσεις θα πλαισιώνουν διάφορα εργαστήρια χαρτοκοπτικής, καλλιγραφίας, ζαχαρωτών, κινεζικού φαγητού, κατασκευής χαρταετών κ.ά. Σε ειδικά διαμορφωμένα περίπτερα θα υπάρχει κινεζική κουζίνα και παρουσίαση κινεζικής τέχνης. Είσοδος ελεύθερη.
