Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τo πάθος των καλλιτεχνών. Ποιες όμως ερωτικές λέξεις χρησιμοποίησαν οι μουσικοί, οι διανοούμενοι, οι ζωγράφοι, οι συγγραφείς για να το εκφράσουν? Ιδού πέντε επιστολές που φανερώνουν την δύναμη των λέξεων και τα ερωτικά πάθη πέντε μεγάλων καλλιτεχνών.
1. Ζέλντα προς Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ: «Το στόμα μου είναι δικό σου»
Εδώ πρόκειται για μία πραγματική «ερωτική σκηνή» μέσω αλληλογραφίας, της δεκαετίας του ’30, μεταξύ των ζευγαριού-συμβόλου της Τζαζ Εποχής. Για την Ζέλντα, πρώτη σύζυγο του διάσημου συγγραφέα Σκοτ Φιτζέραλντ, τα κύρια προβλήματα δεν έγκειτο μόνο στις δυσκολίες στη σχέση του ζευγαριού, αλλά κυρίως στην ασθένειά της, στο κόστος του εγκλεισμού της σε ψυχιατρική κλινική, όπου και πέθανε εξαιτίας μίας πυρκαγιάς, οκτώ χρόνια μετά το θάνατο του συζύγου της από καρδιακή προσβολή.
“Σκοτ, είσαι πράγματι πολύ ανόητος – Πρώτον, δεν έχω δώσει σε κανένα το φιλί του αποχαιρετισμού και δεύτερον, κανείς δεν έφυγε, το ξέρεις, αγάπη μου, ότι σε αγαπώ πάρα πολύ για να θέλω κάτι τέτοιο. Εάν είχα μία έντιμη ή ανέντιμη επιθυμία να φιλήσω κάποιον άλλον θα το είχα κάνει. Δεν θα μπορούσα όμως ποτέ να θέλω κάτι τέτοιο-το στόμα μου είναι δικό σου.
Ας υποθέσουμε ότι το κάνω – να ξέρεις όμως ότι δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Δεν καταλαβαίνεις ότι εκτός από εσένα και την αγάπη σου, τίποτα άλλο δεν έχει σημασία για μένα; Θα ήθελα να βιαστείς να έρθεις να με κάνεις δική σου, έτσι θα καταλάβεις-μερικές φορές σχεδόν με απελπισία- πόσο θέλω να σε κάνω να νοιώθεις ασφαλής. Τόσο ασφαλής ώστε κανείς δεν θα μπορεί ποτέ να σε κάνει να αμφιβάλεις, όπως εγώ».
2. Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ στη “νεαρή κοπέλα”: “Η μόνη αλήθεια της ζωής»
Τον Μάϊο του 1943 ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, συγγραφέας του Μικρού Πρίγκηπα, πήγε στο Αλγέρι για να επανενωθεί με τις δυνάμεις της γαλλικής αεροπορίας. ( Ο Σαιντ -Εξυπερύ ώς γνωστόν ήταν ικανότατος αεροπόρος). Εκεί, σε ένα τρένο γνώρισε μια κοπέλα 23 χρόνων, υπάλληλο του Ερυθρού Σταυρού. Παρά το γεγονός ότι ήταν παντρεμένη, ο συγγραφέας την ερωτεύτηκε, μίλησε μαζί της και αλληλογραφούσε για περίπου ένα χρόνο (την αποκαλούσε «νεαρή μου κοπέλα»). Ηταν η τελευταία του αγάπη και ιδού μία οδυνηρή μαρτυρία του έρωτά του:
« Με μελαγχολία έχω ανακαλύψει οτι ο εγωϊσμός μου δεν είναι τόσο μεγάλος, δεδομένου ότι έχω παραχωρήσει σε άλλους τη δύναμη να με κάνουν να υποφέρω. Νεαρή μου κοπέλα, το να δίνεις αυτήν την εξουσία είναι μία γλυκειά αίσθηση. Είναι όμως πολύ μελαγχολικό να βλέπεις να την χρησιμοποιούν. Ετσι φτιάχνονται τα παραμύθια. Ενα πρωί ξυπνάς και λες: « Ηταν απλά ένα παραμύθι». Χαμογελάς με τον εαυτό σου. Κατά βάθος όμως δεν χαμογελάς καθόλου. Γνωρίζεις καλά οτι τα παραμύθια είναι η μόνη αλήθεια της ζωής»
3. Φρίντα Κάλο στον Ντιέγκο Ριβέρα: «Αγάπησε με λίγο, εγώ σε λατρεύω»
Αυτή μαθήτρια του, αυτός διάσημος ζωγράφος: γνωρίστηκαν, παντρεύτηκαν, μετά αυτός άρχισε να την απατά, αλλά και αυτή στροβιλίστηκε σε παράλληλες σχέσεις. Χώρισαν, ξαναπαντρεύtηκαν, για να ξαναβρεθούν στο τέλος, στο θάνατό της, το 1954. Μία θυελλώδης σχέση! Ιδού ένα δείγμα της τρομερής της ζήλειας:
«Γιατί πρέπει να είμαι τόσο ανόητη και ευαίσθητη και να μην καταλαβαίνω ;oτι τα γράμματα, οι ίντριγκες, οι δασκάλες των … αγγλικών, οι τσιγγάνες-μοντέλα, οι ενδιαφερόμενες της «καλής θέλησης», αυτές που ψάχνουν την «τέχνη της ζωγραφικής» και οι πληρεξούσιες μεγάλων αποστάσεων, όλα αυτά είναι μόνο περιπέτειες και ότι βασικά εγώ και εσύ παρά τις αμέτρητες περιπέτειες, τις κλειστές πόρτες, τις ύβρεις και τους θρήνους, συνεχίζουμε να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. (…)
«Αγάπησε με λίγο, εγώ σε λατρεύω»
4. Έλσα Μοράντε στον Αλμπέρτο Μοράβια: «Συγχώρεσε την ασθένειά μου»
Ιταλία, δεκαετία του ’50. Το σαλόνι της Ελσας και του Αλμπέρτο αποτελεί την όαση της ιταλικής διανόησης. Οι δυό τους γνωρίσθηκαν στη Ρώμη το 1936 και παντρεύτηκαν πέντε χρόνια μετά. Μία δύσκολη αγάπη, η οποία παρά τα ψυχικά προβλήματα της Ελσας τα οποία «διέβρωσαν» την σχέση του ζευγαριού, διατηρήθηκε πάντα έντονη έως τον χωρισμό τους το 1961.
«Αγαπητέ Αλμπέρτο, δεν μπορώ να κοιμηθώ, και σου γράφω αυτό που θα έπρεπε εδώ και μήνες να σου έχω πεί. Σε ικετεύω να συγχωρέσεις την συμπεριφορά μου τον τελευταίο καιρό, και, κυρίως, μην νομίσεις ποτέ οτι αυτό σημαίνει το τέλος της μεγάλης μου αγάπης για σένα. Εάν γνώριζες τη διαταραχή του μυαλού μου, την οποία παρ’ όλα αυτά μπόρεσα να κρύψω και την αβεβαιότητα που νοιώθω ανά πάσα στιγμή, την αίσθηση του κενού μαζί με το πραγματικά ξένο πάθος, σχεδόν ανήκουστο, που με έχει κυριεύσει, θα γνωρίζεις πιό πολλά για εμένα, από ό,τι εγώ για σένα.
Μην νομίσεις ότι δεν σου είμαι ευγνώμων για τον τρόπο που μου συμπεριφέρθηκες, τον οποίο θα θυμάμαι πάντα. Είμαι πολύ άρρωστη, δεν ξέρω εάν μπορώ να βρώ ισορροπία σε κάτι. Μακάρι να μπορούσα να εργαστώ πραγματικά ή να αγαπήσω πραγματικά. Τότε θα ήμουν ευτυχισμένη να προσφέρω σε κάποιον ό,τι μπορώ, υπό την προϋπόθεση ότι η ζωή μου θα ολοκληρωθεί τελικά και ότι η καρδιά μου θα βρεί την αιώνια γαλήνη.
Σε θέλω τόσο πολύ, μία ημέρα θα καταλάβεις ότι εσύ ήσουν πάντα αυτός που αγαπώ περισσότερο στον κόσμο. Τώρα όμως συγχώρεσε την ασθένειά μου.
Καλή νύχτα-σε φιλώ
[γραμμένα χιαστί στο περιθώριο] επί 4 χρόνια δούλεψα τόσο πολύ, τόσο που μου φαίνεται αδύνατον, και για ποιό λόγο άλλωστε;»
5. Ο Μπετόβεν στην Αθάνατη Αγαπημένη: «Ο πιό ευτυχισμένος και ο πιό δυστυχισμένος μεταξύ των ανθρώπων»
Ονομάζονται “Γράμματα προς την αθάνατη αγαπημένη”, είναι τρία και γράφτηκαν μεταξύ 7 και 9 Ιουλίου του 1812. Οι επιστολές αυτές βρέθηκαν μετά το θάνατό του σ’ ένα μυστικό συρτάρι μαζί με την αποκαλούμενη « Διαθήκη του Χάιλιγκενσταντ» (πρόκειται για μία επιστολή προς τα δύο αδέρφια του). Δεν είναι σαφής η ταυτότητα της γυναίκας προς την οποία γράφτηκαν αυτές οι επιστολές, είναι βέβαιο όμως οτι δεν στάλθηκαν ποτέ. Στην ταινία του Μπερναρντ Ρος «Αθάνατη Αγαπημένη» (1994) αφήνει να εννοηθεί οτι η «Αγαπημένη» ουσιαστικά δεν είναι τίποτε άλλο από την μουσική.
“Καλημέρα 7 Ιουλίου,
Ηδη από το κρεβάτι οι σκέψεις μου τρέχουν προς εσένα, αθάνατη αγαπημένη μου, κάποτε χαρούμενες, κι έπειτα πάλι λυπημένες, προσδοκώντας από τη μοίρα να μάθουμε αν θα μας ακούσει – μόνο μαζί σου μπορώ να ζήσω πλήρως, αλλιώς καθόλου. Αποφάσισα να περιπλανηθώ μακριά μέχρι να μπορέσω να πετάξω στην αγκαλιά σου και να πω ότι δίπλα σου είμαι στο σπίτι μου, μέχρι να μπορέσω να στείλω τη ψυχή μου στεφανωμένη από σένα στη Βασιλεία των πνευμάτων – ναι δυστυχώς αυτό πρέπει να γίνει – θα το καταλάβεις καλύτερα γνωρίζοντας πόσο πιστός σου είμαι, ποτέ καμία άλλη δεν θα μπορέσει να κατακτήσει την καρδιά μου, ποτέ – ποτέ – Ω Θεέ γιατί πρέπει να αποχωριζόμαστε αυτούς που αγαπάμε τόσο πολύ, και πράγματι η ζωή μου στο V. όπως τώρα είναι μία άθλια ζωή – Ο ερωτάς σου με κάνει τον πιό ευτυχισμένο και πιό δυστυχισμένο μεταξύ των ανθρώπων- Συνέχισε να με αγαπάς-μην περιφρονήσεις ποτέ την πιστή καρδιά του αγαπημένου σου
για πάντα για σένα
για πάντα για μένα
για πάντα για μας »