Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά της Ελλάδας, για την υπόθεση της καταναγκαστικής εργασίας αλλοδαπών στις φυτείες φράουλας στη Μανωλάδα, το 2012 , συνιστά «απόφαση-σταθμό» για παρόμοιες συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας, που δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τα παραπάνω ανέφεραν σε συνέντευξη Τύπου, οι νομικοί των οργανώσεων «Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες» και «Open Society Justice Initiative» που εκπροσώπησαν τους εργάτες στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών. Η απόφαση του ΕΔΔΑ, συνιστά «την πιο σημαντική απόφαση που έχει εκδοθεί ποτέ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των εργατών, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη» εκτίμησαν.
Το δικαστήριο, καταδίκασε επίσης την Ελλάδα για «στενή ερμηνεία» της έννοιας της «εμπορίας ανθρώπων», καθώς δεν απέτρεψε την εμπορία τους, ούτε προστάτεψε τα θύματα, δεν πραγματοποιήθηκε αποτελεσματική διερεύνηση των διαπραχθέντων αδικημάτων και οι υπεύθυνοι δεν τιμωρήθηκαν. Ο δικηγόρος Βασίλης Κερασιώτης, εξήγησε ότι έγιναν πολλές παραλήψεις στο στάδιο της προδικασίας: «Είχαμε μια αποτυχημένη απόφαση, και ο Άρειος Πάγος, που θα μπορούσε να ασκήσει αναίρεση, δεν το έκανε» σημείωσε ο κ. Κερασιώτης. Οι συνήγοροι είχαν ζητήσει ψυχολόγους, δικονομικές εγγυήσεις, αλλά το δικαστήριο αρνήθηκε, κρίνοντας πως δεν μπορούσαν να εφαρμοσθούν σε αυτό το στάδιο της δίκης. Αξίζει δε, να σημειωθεί, πως ο διερμηνέας που είχε επιλεγεί, είχε καταθέσει παράλληλα ως μάρτυρας υπεράσπισης των κατηγορουμένων εργοδοτών.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που επικαλέστηκε ο κ. Κερασιώτης, οι ελληνικές αρχές γνώριζαν πως στα χωράφια απασχολούνταν παρατύπως διαμένοντες αλλοδαποί. Οι αστυνομικοί «καλούσαν τους τσιφλικάδες της περιοχής να καταβάλουν τα δεδουλευμένα» ανέφερε ο κ. Κερασιώτης, ενώ ακόμα και οι δικαστές παραδέχθηκαν πως «οι πάντες ήταν στο έλεος των αγροτών».
Αίτημα η χορήγηση άδειας εργασίας και άδειας παραμονής, για να προστατευτούν από εκβιασμούς
Το αίτημα που θέτουν τώρα προς την ελληνική κυβέρνηση, τόσο οι δικηγόροι Βασίλης Κερασιώτης και Σάιμον Φοξ, όσο και οι ίδιοι οι εργάτες γης, είναι η νομιμοποίησή τους με άδεια εργασίας – ώστε οι εργοδότες να μην μπορούν να τους εκβιάζουν και να τους εκμεταλλεύονται επειδή δεν έχουν χαρτιά και άδεια παραμονής – για να είναι σε θέση να ταξιδεύουν στην πατρίδα τους και να επιστρέφουν.
Εργάτες που είχαν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και συμμετείχαν στη συνέντευξη Τύπου, ανέφεραν πως επιθυμούν την νομιμοποίηση τους για να προστατευτούν από τις παρανομίες των εργοδοτών. «Η απόφαση για τη Μανωλάδα είναι μεγάλη νίκη. Αλλά η «Μανωλάδα» συνεχίζεται και στη Θήβα, στο ‘Αργος στην ‘Αρτα και σε διάφορα μέρη της Ελλάδας» ανέφεραν χαρακτηριστικά.
Σε όσους προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ επιδικάστηκε αποζημίωση συνολικά 588.000 ευρώ – από τα μεγαλύτερα ποσά που έχει αποφασίσει ποτέ το συγκεκριμένο δικαστήριο. Αντιστοιχεί σε 16.000 ευρώ για καθέναν που συμμετείχε στη διαδικασία ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου, και 12.000 ευρώ για τους υπόλοιπους προσφυγόντες για το σύνολο των βλαβών που τους προκλήθηκαν. Επίσης, το δικαστήριο τους αναγνώρισε 4.363,64 ευρώ συνολικά για τα δικαστικά έξοδα.
Σε τρεις μήνες από σήμερα, όταν η απόφαση καταστεί οριστική από την Επιτροπή Υπουργών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η χώρα θα μπει σε επιτήρηση, ώστε να εφαρμοστεί η απόφαση.
Σημειώνεται πως το 2013, ο Συνήγορος του Πολίτη είχε αποστείλει επιστολή στην κυβέρνηση, «με αφορμή δημοσιεύματα σχετικά με την εκτεταμένη εκμετάλλευση και κρούσματα ένοπλης βίας κατά οικονομικών μεταναστών σε καλλιέργειες φράουλας». Η ανεξάρτητη αρχή είχε ζητήσει την άμεση, συντονισμένη και αποτελεσματική παρέμβαση των αρμόδιων δημόσιων φορέων (αστυνομία, επιθεώρηση εργασίας, ΙΚΑ, ΟΓΑ) και της τοπικής κοινωνίας.
Η υπόθεση «ματωμένες φράουλες» του 2012
Η απόφαση του ΕΔΔΑ αφορά 42 προσφυγόντες που είναι υπήκοοι του Μπαγκλαντές και ζουν στην Ελλάδα, οι δε καταγγελίες τους είχαν γίνει το 2013. Σύμφωνα με τα στοιχεία του δικαστηρίου, οι προσφυγόντες που δεν είχαν άδεια εργασίας, είχαν προσληφθεί από τον Οκτώβριο του 2012 έως τον Φεβρουάριο του 2013 για να συλλέξουν φράουλες σε αγρόκτημα στη Μανωλάδα. Δούλευαν καθημερινά από τις εφτά το πρωί έως τις εφτά το βράδυ υπό την επίβλεψη ένοπλων φρουρών. Ζούσαν σε πρόχειρες παράγκες χωρίς τουαλέτες ή τρεχούμενο νερό.
Το πρώτο τρίμηνο του 2013, οι εργάτες προχώρησαν σε απεργία, απαιτώντας την καταβολή των απλήρωτων μισθών τους. Οι εργοδότες δεν τους έδωσαν τα χρήματα που τους χρωστούσαν και αντ’ αυτού προσέλαβαν άλλους εργάτες, επίσης από το Μπαγκλαντές. Ενώ οι απλήρωτοι εργάτες ζητούσαν για μια ακόμη φορά τα δεδουλευμένα τους, ένας από τους ένοπλους φρουρούς άρχισε να τους πυροβολεί, τραυματίζοντας σοβαρά 30 εργαζόμενους. Η υπόθεση έγινε γνωστή με την ονομασία «ματωμένες φράουλες».
Το Κακουργιοδικείο Πάτρας αθώωσε τους εργοδότες για την κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων, με το σκεπτικό πως, για να ευσταθεί η κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων (trafficking), οι εν λόγω άνθρωποι έπρεπε να ήταν αλυσοδεμένοι, ενώ καταδίκασε τον ένοπλο φρουρό και έναν από τους εργοδότες για πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης και παράνομη χρήση όπλων.