Ανέμελος, ψεύτης και αδαής. Αυτό το τρίπτυχο είναι η πολιτική παρακαταθήκη που θα αφήσει πίσω του ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ανήγαγε τα τριήμερα σε πρωθυπουργικό καθήκον, εισήγαγε τον όρο μετα-αλήθεια στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα εξαιτίας της επαναλαμβανόμενης και ενσυνείδητης εξαπάτησης της κοινής γνώμης μπροστά σε μεγάλα διακυβεύματα ή σκάνδαλα και εσχάτως κατέστησε σαφές ότι η πιο προσφιλής του φράση είναι: «Δεν γνωρίζω». Δεν γνώριζε τον Λιγνάδη, δεν γνώριζε για τη μελέτη Τσιόδρα – Λύτρα, δεν γνώριζε για τις υποκλοπές, δεν γνώριζε για την επικίνδυνη κατάσταση των σιδηροδρόμων που στοίχισε 57 ζωές. Βέβαια, ο πολιτικός του «καμικάζι», ο Γιάννης Οικονόμου, αντιλαμβανόμενος τον πολλαπλασιασμό της οργής που προκάλεσε η ομολογία της πρωθυπουργικής άγνοιας για την εικόνα διάλυσης του σιδηροδρομικού δικτύου, αποπειράθηκε να αυτοαναιρεθεί στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών. Αλλά ήταν πια αργά.
Το καλύτερο βιογραφικό της χώρας, ο σιμουλτανέ πρωθυπουργός που θα ορμούσε στα συλλογικά προβλήματα σαν τσιτάχ και θα τα έλυνε με τη μαεστρία του Τσόρτσιλ αποδείχτηκε ένας οκνηρός γόνος με έξη ωτακουστή και έφεση στην παραποίηση της αλήθειας και την αποποίηση των ευθυνών που του αναλογούν. Και μιας και αναφερθήκαμε στις παρακολουθήσεις, λίγες μέρες αφότου πέρασε το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου, και αφού ήδη είχε πάρει στο γραφείο του τον έλεγχο της ΕΥΠ, της ΕΡΤ και του ΑΠΕ, ανακοινώθηκε η ενεργοποίηση του προγράμματος «Μαζί». Επρόκειτο για «ριζική τομή», όπως έγραφαν τα φίλα προσκείμενα στη ΝΔ μέσα ενημέρωσης, για τον τρόπο άσκησης κυβερνητικής πολιτικής μέσω ενός «καινοτόμου πληροφοριακού συστήματος» που θα έδινε τη δυνατότητα στον πρωθυπουργό να παρακολουθεί οριζόντια τις δράσεις των υπουργείων και της κυβέρνησης συνολικά. Μάλιστα, σε μια «σκληρή» συνέντευξη που έδωσε στον Γιώργο Αυτιά τον Νοέμβριο του 2019, ο ίδιος είχε εξηγήσει με πάσα λεπτομέρεια τη στενή παρακολούθηση και ενημέρωσή του επί του κυβερνητικού έργου, περιγράφοντας μέχρι και τα χρώματα από τα λαμπάκια που θα άναβαν ανάλογα με τις επιδόσεις του κάθε υπουργού:
Αυτιάς: Εσείς στο κινητό μπορείτε να δείτε την απόδοση των υπουργών σας;
Μητσοτάκης: Καταρχάς, το σύστημα «Μαζί», το οποίο είναι ένα πληροφοριακό…
Αυτιάς: Πώς βλέπετε ότι πάει ένα καλά ο άλφα, ο βήτα;
Μητσοτάκης: Δεν είναι δύσκολο. Συμφωνούμε με τον υπουργό σε μια σειρά από στόχους. Οι στόχοι αυτοί καταγράφονται, έχουν μια σειρά από δράσεις, οι δράσεις έχουν χρονοδιαγράμματα.
Αυτιάς: Και;
Μητσοτάκης: Και όταν βλέπω στο σύστημα –το οποίο αυτήν τη στιγμή τώρα το δοκιμάζουμε αλλά έχω προφανώς όλη την πληροφόρηση την οποία θέλω– ότι υπάρχει καθυστέρηση σε κάποια δράση, από πράσινο γίνεται κίτρινο, κάποια στιγμή γίνεται κόκκινο.
Αυτιάς: Και μετά δρόμο…
Μητσοτάκης: Ε όχι. Το ζήτημα δεν είναι ποιος παίρνει δρόμο, το ζήτημα είναι να μπορούμε να παρακολουθούμε όλες τις πτυχές του κυβερνητικού έργου.
Αυτιάς: Ωραία, και αν πει «το έκανα, πρόεδρε» και δεν το έχει κάνει και λέει υπερβολικά πράγματα, πώς το τσεκάρει ο Μητσοτάκης αυτό;
Μητσοτάκης: Η Γενική Γραμματεία Συντονισμού της Κυβέρνησης σε κάθε υπουργείο έχει «αντένες» και γνωρίζει πάρα πολύ καλά τι γίνεται.
Κάποια βλάβη φαίνεται πως υπέστη στο μεσοδιάστημα το πληροφοριακό πρόγραμμα παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου και επιστρατεύτηκαν Predator και ΕΥΠ για να καλύψουν το κενό. Εξού και η παρακολούθηση του μισού υπουργικού συμβουλίου, η οποία επεκτάθηκε… λίγο παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, είτε λόγω του «Μαζί» είτε λόγω ΕΥΠ – Predator ή λόγω όλων αυτών μαζί, δεν μπορεί και δεν δικαιούται να μη γνώριζε το έλλειμμα ασφάλειας στους σιδηρόδρομους. Εκτός κι αν θεωρεί ότι τον κολακεύει η κυβίστηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος στις 14 Μαρτίου δήλωσε ότι δεν γνώριζε για την κατάσταση αλλά δύο μέρες μετά έμαθε.
Για να ακριβολογούμε, ο Γ. Οικονόμου δεν δίστασε να μιλήσει –αφότου είχε καταστήσει τον πρωθυπουργό ανήξερο στον Σκάι– για «πολιτική σπέκουλα», καθότι ο Κυρ. Μητσοτάκης «γνώριζε και αναγνώρισε τη δική μας ευθύνη έμπρακτα, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις». Από την άλλη, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η άγνοια στο Μέγαρο Μαξίμου είναι μεταδοτική, καθώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στις 13 Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια του briefing, ισχυρίστηκε πως δεν γνώριζε ότι ο υιός Ντογιάκος εργαζόταν στο γραφείο του πρώην υπουργού Μεταφορών και Υποδομών Κώστα Καραμανλή.
Άγνοια για την ποδηλατάδα
Η διαχείριση της πρωθυπουργικής αμεριμνησίας συνοδευόταν πάντα από δύο αναγκαία βήματα. Το πρώτο ήταν η διάχυση της ευθύνης, ο συμψηφισμός και η προσπάθεια πρόκλησης σύγχυσης στον κοινωνικό παράγοντα. Το δεύτερο ήταν η κατασκευή αφηγήματος της επόμενης ημέρας, το οποίο θα επέφερε καίριο χτύπημα είτε στο κράτος δικαίου είτε στην ίδια τη δημοκρατία. Για παράδειγμα, η πρώτη περίπτωση που έγινε εμφανές με σοβαρούς όρους ότι κάτι δεν πάει καλά με τον πρωθυπουργό ήταν όταν έσπασε τους κανόνες της καραντίνας που είχε ανακοινώσει μέσω «διαγγέλματος» πηγαίνοντας για ποδηλατάδα και μοτοκρός στην Πάρνηθα.
Η πρώτη… απάντηση του κυβερνητικού μηχανισμού ήταν η προσπάθεια εξεύρεσης αντίστοιχων ατασθαλιών από στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οταν η προσπάθεια αποδείχτηκε μάταιη το Μέγαρο Μαξίμου χέρι χέρι με τη λίστα Πέτσα καλλιέργησαν την εντύπωση ότι οι πολίτες είχαν αντιληφθεί λάθος την ατομική τους ευθύνη, αφού οι μετακινήσεις για άσκηση επιτρεπόταν εντός του νομού κατοικίας και όχι «σε κοντινή απόσταση από το σπίτι». Ετσι κατέστη σαφές ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους εκτός από αυτόν που τους θεσπίζει.
Άγνοια για τον Λιγνάδη
Η μιντιακή γυάλα προστασίας που τον περιέβαλλε σε συνδυασμό με τη δουλοπρέπεια αυλικών και «γαλάζιων» βουλευτών έκαναν τον πρωθυπουργό να πορεύεται με την πλάνη πως είτε η «θυσία» ενός στελέχους είτε το φτιασίδωμα από κάποιον πανελίστα θα τον θωράκιζαν μπροστά σε όλους τους κινδύνους αποκάλυψης των ευθυνών του. Λόγου χάρη η αυταπάρνηση της Λίνας Μενδώνη, η οποία δήλωσε θύμα ενός καλού ηθοποιού που αποδείχτηκε πρωτόδικα καταδικασμένος για δύο παιδοβιασμούς. Αγνοια, δηλαδή, από την υπουργό που κατάργησε διαγωνισμό για να διορίσει τον εκλεκτό του Μεγάρου Μαξίμου, που για να παρακολουθήσει παράστασή του στην Επίδαυρο ο πρωθυπουργός σήκωσε στρατιωτικό ελικόπτερο.
Ρόλο ανέλαβε και το πάντα πρόθυμο (για ειδικές αποστολές) θύμα του Predator Γιώργος Γεραπετρίτης. «Ο πρωθυπουργός δεν γνώριζε τον κ. Λιγνάδη ούτε κατ’ όψη» είχε δηλώσει στον ραδιοσταθμό Θέμα 104,6. Το αφήγημα έμοιαζε αποδοτικό για τον Κυρ. Μητσοτάκη, ο οποίος στις 25 Φεβρουαρίου 2021 παρουσιάστηκε στη Βουλή λέγοντας για τον «γνωστό σκηνοθέτη»: «Δεν τον ήξερα προσωπικά. Τοποθετήθηκε από την υπουργό Πολιτισμού και όταν τοποθετήθηκε ουδείς ανέφερε οτιδήποτε εναντίον του».
Άγνοια για τη μελέτη
Την 1η Δεκεμβρίου 2021, στις αρχές του τέταρτου κύματος της πανδημίας, με τη μετάλλαξη Δέλτα να υποχωρεί για να πάρει τη φονική σκυτάλη η Ομικρον, τη στιγμή που ο ΕΟΔΥ είχε ήδη καταγράψει 18.234 νεκρούς, ο πρωθυπουργός παραπλανά την εθνική αντιπροσωπεία αναφορικά με τη θνησιμότητα εκτός ΜΕΘ. «Υπάρχουν σήμερα ασθενείς διασωληνωμένοι εκτός ΜΕΘ; Ναι, υπάρχουν. Είναι σε κρεβάτι με κανονική φροντίδα; Είναι. Εχουμε ενδείξεις ότι έχουμε μεγαλύτερη θνησιμότητα σε αυτούς τους ασθενείς σε σχέση με αυτούς οι οποίοι είναι στις μονάδες εντατικής θεραπείας; Δεν έχω τέτοια ένδειξη» είπε επί λέξει στην ολομέλεια της Βουλής.
Δύο εβδομάδες αργότερα αποκαλύφθηκε πόσο εγκληματικά ψευδή ήταν τα λόγια του. Ο επίκουρος καθηγητής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, επιδημιολόγος Θεόδωρος Λύτρας αναρτά στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter την πολυσυζητημένη μελέτη που εκπόνησε από κοινού με τον στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού, καθηγητή Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ Σωτήρη Τσιόδρα. Η έρευνα καταδεικνύει ότι η νοσηλεία εκτός ΜΕΘ αυξάνει τη θνησιμότητα κατά 87%. Στο thread του Θεόδ. Λύτρα υπάρχει ένα tweet που τοποθετεί με αναντίρρητους όρους τον πρωθυπουργό στο κάδρο των ευθυνών, καθόσον ο καθηγητής γνωστοποίησε ότι η μελέτη ήταν εν γνώσει του Μαξίμου για τουλάχιστον τρεις μήνες. Συγκεκριμένα, σημείωσε: «Η ανάλυση αυτή έγινε τέλος Μαΐου, κι ως οφείλαμε σαν λειτουργοί της Δημόσιας Υγείας τη γνωστοποιήσαμε άμεσα κ επανειλημμένα σε όλους όσους λαμβάνουν τις αποφάσεις στο **ανώτατο** επίπεδο».
Εν συνεχεία σύσσωμη η καλοκουρδισμένη επικοινωνιακή μηχανή της Ηρώδου Αττικού ανέλαβε δράση για να καταστήσει τον πρωθυπουργό ανήξερο. Το στίγμα έδωσε με πολιτική αυτοθυσία στις 16 Δεκεμβρίου ο Γ. Οικονόμου, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών ισχυρίστηκε: «Πρώτον, η επιστημονική μελέτη των Τσιόδρα – Λύτρα δεν ήταν σε γνώση του πρωθυπουργού, δεν είχε παραδοθεί ούτε στον πρωθυπουργό ούτε σε κανέναν συνεργάτη του στο Μέγαρο Μαξίμου πριν την επίσημη δημοσίευσή της. Δεύτερον, η συγκεκριμένη μελέτη επαναλαμβάνει γνωστές διαπιστώσεις για αυξημένη θνητότητα όταν το σύστημα υγείας δέχεται πίεση αλλά και αδυναμίες σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας». Δηλαδή ο πρωθυπουργός δεν ήξερε για τη μελέτη του στενού του συνεργάτη αλλά γνώριζε για την ευρύτερη κατάσταση, την οποία μόλις δύο μέρες πριν είχε παρουσιάσει περίπου ως ειδυλλιακή, αφού δεν είχε ενδείξεις για αύξηση της θνησιμότητας εκτός ΜΕΘ.
Η αυλαία της πρωθυπουργικής παράστασης έπεσε με τον ίδιο τον πρωταγωνιστή επί σκηνής. Στις 18 Δεκεμβρίου, κλείνοντας τη συζήτηση για την κύρωση του κρατικού προϋπολογισμού του 2022 στην ολομέλεια της Βουλής, δεν ντράπηκε να πει ότι «τη μελέτη αυτή ουδέποτε την πήραμε εμείς στα χέρια μας», αλλά την «είχαμε συζητήσει». «Δεν περίμενα καμία μελέτη κανενός καθηγητή για να ενισχύσω το σύστημα υγείας και να αυξήσω τον αριθμό των ΜΕΘ» είπε ο άνθρωπος που 17 μέρες πριν έλεγε ότι δεν έχει ενδείξεις για μεγαλύτερη θνησιμότητα εκτός ΜΕΘ.
Για την ιστορία, ακόμη αναζητείται το κυβερνητικό στέλεχος που παρέλαβε τη μελέτη.
Άγνοια για τις υποκλοπές
Πριν από την τραγωδία στα Τέμπη ο πρωθυπουργός αγνοούσε την παρακρατική δράση του ενιαίου κέντρου ΕΥΠ – Predator, το οποίο κατοικοέδρευε στο Μαξίμου. Στις 5 Αυγούστου 2022 ανακοινώνεται η αιφνιδιαστική παραίτηση των Δημητριάδη – Κοντολέων, με την κοινωνία να πληροφορείται τη διαδοχική παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη από Predator και ΕΥΠ. Τρεις μέρες αργότερα ο Κυρ. Μητσοτάκης σταυρώνει τα χέρια του μπροστά στην κάμερα για ακόμη ένα διάγγελμα. «Και επειδή η λέξη ευθύνη προέρχεται από το επίθετο ευθύς, επαναλαμβάνω ευθέως: αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνο με το γράμμα του νόμου, ήταν όμως λάθος. Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ!» ανέφερε.
Το σόου συνεχίστηκε από το βήμα της ολομέλειας στις 26 Αυγούστου. Στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για το πολύκροτο σκάνδαλο ο πρωθυπουργός είπε με αυστηρό ύφος: «Εγώ κοίταξα τον ελληνικό λαό στα μάτια και τον διαβεβαίωσα ότι δεν γνώριζα απολύτως τίποτα για την παρακολούθηση, όχι του Νίκου Ανδρουλάκη, κανενός πολιτικού προσώπου και κανενός δημοσιογράφου». Μετά την πρώτη λίστα Predator που έφερε στο φως το Documento o Κυρ. Μητσοτάκης αποφάσισε να δώσει συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, ο οποίος –προς τιμήν του– φαίνεται να αρνήθηκε να ξαναγυριστεί το πρώτο σκέλος της συνέντευξης που αφορούσε τις υποκλοπές.
Πέρα από τις συκοφαντίες κατά του Κώστα Βαξεβάνη, για τις οποίες θα λογοδοτήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης, ο πρωθυπουργός επιστράτευσε πάλι τη μανιέρα της άγνοιας. Παραδέχτηκε ότι υπάρχει «κέντρο το οποίο χειρίζεται το λογισμικό Predator», αλλά –ως εκ θαύματος– δεν το γνωρίζει. Στις 8 Δεκεμβρίου ο Κυρ. Μητσοτάκης αρνήθηκε μετ’ επιτάσεως την παρακολούθηση του Κωστή Χατζηδάκη από την ΕΥΠ και αναγκάστηκε να δραπετεύσει –στην κυριολεξία– για να μην πει κουβέντα για τον Φλώρο μεν, στρατηγό δε. Και πάλι για την ιστορία, ο Αλέξης Τσίπρας αποκάλυψε στις 25 Ιανουαρίου 2023 στη Βουλή τα ονόματα των έξι προσώπων –ανάμεσά τους οι Φλώρος και Χατζηδάκης– που παρακολουθούσε η υπηρεσία που υπάγεται στον πρωθυπουργό.
Δεν ήξερε ούτε τον Πάτση
Το ίδιο μοτίβο της άγνοιας επαναλήφθηκε και με τον πρώην «γαλάζιο» βουλευτή Ανδρέα Πάτση. Τα νέα στοιχεία που ανέδειξαν ο Παύλος Πολάκης και ο τομέας Διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία «κούμπωσαν» με τα δημοσιεύματα του Documento από το 2020 για το σκανδαλώδες πόθεν έσχες, τη χρηματοδότηση από τη λίστα –του κουμπάρου του– Πέτσα και τις συμβάσεις με τα ΕΛΤΑ, οδήγησαν το «κοράκι» στη διαγραφή από την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ. Παρ’ όλα αυτά, ο Γ. Οικονόμου προσπάθησε πάλι να προστατέψει τον Κυρ. Μητσοτάκη δηλώνοντας στις 26 Οκτωβρίου 2022 στο Open: «Δηλαδή τι, κάποιος να πει στον Μητσοτάκη ότι φταίει; Για ποιο λόγο; Που ένας βουλευτής δεν είχε καταλάβει ότι ως βουλευτής δεν πρέπει να πηγαίνει και να χτυπάει πόρτες του δημοσίου για να παίρνει δουλειές; Τι να λέμε τώρα». Ο πρωθυπουργικός φίκος δεν είχε προβλέψει το ενδεχόμενο ο ίδιος ο Πάτσης να αποκαλύψει την πλήρη γνώση του Μαξίμου για τις παράνομες –με βάση τη βουλευτική ιδιότητα– επιχειρηματικές του δραστηριότητες στην αλλοδαπή.
Την ίδια μέρα που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος βρισκόταν στο Open ο Ανδρ. Πάτσης εμφανίστηκε στον Ant1. «Η δραστηριότητά μου είναι γνωστή, δεν ήρθα ξαφνικά σε αυτό τον κόσμο. Νομίζετε ότι ένα πολιτικό κόμμα δεν ξέρει ποιον έχει στα ψηφοδέλτιά του; Μόνο το κόμμα μου το ήξερε; Ολη η Ελλάδα ήξερε τη δράση μου».
Μάλιστα οι κακές γλώσσες λένε ότι πριν από τη διαγραφή του «γαλάζιο» κοινοβουλευτικό στέλεχος μεσαίου βεληνεκούς κάλεσε το «κοράκι» στο γραφείο του ζητώντας του να παραιτηθεί, να… μείνει λίγο πίσω μέχρι να καταλαγιάσει το θέμα και στη συνέχεια όλα θα έπαιρναν τον δρόμο τους. Ωστόσο η προσπάθεια δεν καρποφόρησε και γι’ αυτό επήλθε η καρατόμηση.
