Τις στάσεις που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία αναφορικά με την πανδημία και τις αλλαγές που έφερε στην οικονομία, την άποψη για τα κρατικά μέτρα στήριξης και τις προσδοκίες για το μέλλον επιχείρησε να καταγράψει μεγάλη διαδικτυακή έρευνα γνώμης του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ.
Η έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, έγινε σε δείγμα 4.122 ατόμων στο Facebook και παρά την ασυνήθιστη μεθοδολογία της, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί αναδεικνύει δύο ισχυρές τάσεις στις στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας σχετικά με την κρίση του κορονοϊού:
- Η πρώτη αφορά τον άνισο τρόπο με τον οποίο έχει πλήξει η πανδημία τα διάφορα εισοδηματικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.
- Η δεύτερη αφορά την ευρεία συναίνεση των συμμετεχόντων στην άποψη ότι τα κρατικά μέτρα στήριξης της οικονομίας που έλαβε η κυβέρνηση υπήρξαν ανεπαρκή.
Η έρευνα γνώμης του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ περιλάμβανε πολλές θεματικές σε ότι αφορά τις στάσεις και τις αλλαγές που έφερε στη ζωή των Ελλήνων η πανδημία, τέσσερις όμως από αυτές ήταν οι πιο σημαντικές.
Τα ευάλωτα στρώματα φοβούνται περισσότερο την οικονομική κρίση παρά την πανδημία
Η πανδημία πλήττει περισσότερο τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα που έχουν χαμηλότερο εκπαιδευτικό και οικονομικό υπόβαθρο – όπως έχει προκύψει από την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών του έτους 2020, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιανουάριο. Η έρευνα αυτή είχε δείξει σημαντική πτώση κατά 12% του εισοδήματος των νοικοκυριών και κατά 27% του εισοδήματος των νοικοκυριών που ζουν από επιχειρηματική δραστηριότητα κατά το 2020 καθώς και σημαντική αύξηση των ανισοτήτων. Το γεγονός μάλιστα ότι τα στρώματα αυτά λόγω της προηγούμενης οικονομικής κρίσης, βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, επηρεάζει τις απόψεις τους τόσο για το υγειονομικό όσο και για το οικονομικό σκέλος της πανδημίας, αναφέρει η έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.
Έτσι, είναι χαρακτηριστικό ότι αν και 6 στους 10 ερωτώμενους (62.5%) δήλωσαν ότι θεωρούν την ανησυχία για την πανδημία δικαιολογημένη ή μάλλον δικαιολογημένη, 4 στους 10 (36.9%) τη θεωρούν υπερβολική ή μάλλον υπερβολική και αντίστοιχα είναι τα νούμερα για εκείνους που δήλωσαν ότι θα εμβολιαστούν σε σχέση με εκείνους που δήλωσαν ότι δεν θα εμβολιαστούν. Εκείνοι όμως που θεωρούν υπερβολική την ανησυχία για την πανδημία και δήλωσαν ότι δεν θα εμβολιαστούν προέρχονται από τις βαθμίδες εκείνων που έχουν λιγότερα χρόνια εκπαίδευσης, που ζουν σε χωριά, που έχουν χαμηλότερο εισόδημα και που, κυρίως, είναι άνεργοι.
Από τα στοιχεία αυτά λοιπόν, σημειώνει η έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΒΕ, φαίνεται ότι οι εκτεταμένοι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα που έχουν οδηγήσει σε ύφεση και πάγωμα των προσλήψεων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην διαμόρφωση των απόψεων σχετικά με τον κίνδυνο που ενέχει η πανδημία για την δημόσια υγεία. Οι άνεργοι αποτελούν μια από τις κοινωνικές ομάδες που έχει επηρεαστεί πιο αρνητικά από τους περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητα καθώς τους έχει καθήλωσε στην κατάσταση της ανεργίας. Με βάση αυτά φαίνεται πως ο φόβος που προκαλεί η ανεργία και η οικονομική δυσπραγία, που εκθέτουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, είναι μεγαλύτερος από τον φόβο που προκαλεί η πανδημία για την δημόσια υγεία.
Αυτό επιβεβαιώνεται συγκρίνοντας τις απόψεις ως προς την ανησυχία για την πανδημία με την κατηγορία μισθού ή σύνταξης. Όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα κάποιου, τόσο μεγαλύτερη ανησυχία τείνει να δηλώνει για την πανδημία, και αντίστροφα, όσο μικρότερο είναι, τόσο η ανησυχία για την πανδημία τείνει να περιορίζεται.
Όλοι συμφωνούν ότι τα μέτρα είναι ανεπαρκή, ανεξάρτητα από μόρφωση και οικονομική κατάσταση
Ένα δεύτερο σημαντικό εύρημα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ αφορούσε την επάρκεια ή μη των μέτρων στήριξης που έχει λάβει η κυβέρνηση. Στο σχετικό ερώτημα, το 76.1% των συμμετεχόντων, δηλαδή σχεδόν 8 στους 10, δήλωσε ότι τα μέτρα στήριξης της οικονομίας που έχει λάβει η κυβέρνηση, είναι ανεπαρκή ή μάλλον ανεπαρκή.
Χαρακτηριστικό μάλιστα ήταν ότι στις επιμέρους κατηγορίες υπήρξαν μικρές αποκλίσεις καθώς περισσότερο αρνητικοί ως προς την επάρκεια των μέτρων ήταν οι απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ποσοστό 79,59%, έναντι του 71,06% των κατόχων μεταπτυχιακού/διδακτορικού που ωστόσο παραμένει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό, ενώ ιδιαίτερα οι άνεργοι, με ποσοστό 83,9% δήλωσαν ότι θεωρούν τα μέτρα ανεπαρκή.
Ισχυρή απαισιοδοξία για το μέλλον
Από τα υπόλοιπα θέματα, οι συμμετέχοντες στην έρευνα, με πολύ μεγάλη πλειοψηφία, αξιολόγησαν αρνητικά τον τρόπο με την οποία η κυβέρνηση άνοιξε τον τουρισμό το προηγούμενο καλοκαίρι (76.5%) καθώς και τη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων με τη μέθοδο του click away (71.1%).
Μια πολύ ισχυρή τάση, τέλος, που αναδείχτηκε αφορούσε τη διάχυτη απαισιοδοξία που καταγράφηκε σχετικά με τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που έφερε η πανδημία καθώς περίπου 8 στους 10 (79,9%) ερωτώμενους δήλωσαν ότι πιστεύουν πως η κρίση θα διαρκέσει για τουλάχιστον δύο χρόνια.