«Η ελευθερία του Τύπου καταρρέει σε όλη την ΕΕ», επισημαίνει έκθεση που συνέταξε η Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη, βασιζόμενη στα στοιχεία δεκάδων ομάδων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από 21 χώρες. «Ο πλουραλισμός των ΜΜΕ σε πολλά κράτη μέλη στραγγαλίζεται ακόμη και σε χώρες που παραδοσιακά έχουν ελεύθερη αγορά».
Στην έκθεση που φέρνει στο φως ο Guardian, τονίζεται επίσης ότι σοβαρά προβλήματα αποτελούν: «οι αδύναμοι κανόνες όσον αφορά τη διαφάνεια στην ιδιοκτησία ΜΜΕ, η αυξανόμενη κυβερνητική επιρροή στα ΜΜΕ και οι απειλές κατά δημοσιογράφων». Τα ΜΜΕ «δέχονται επίθεση σε ολόκληρη την ΕΕ, και σε ορισμένες περιπτώσεις δίνουν υπαρξιακή μάχη».
«Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη», δήλωσε ο Τζόναθαν Ντέι, επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης. «Οι προσπάθειες των κυβερνήσεων να αποδυναμώσουν το κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς θεσμούς ξεκινούν σχεδόν πάντα με την προσπάθεια να ελέγξουν το τοπίο των μέσων ενημέρωσης της χώρας τους».
Πέρα από την Ουγγαρία, οι κυβερνήσεις ασκούν επίσης επιρροή στα εθνικά μέσα ενημέρωσης μέσω της αδιαφανούς κατανομής κρατικών διαφημιστικών κονδυλίων ή ευνοώντας φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης στη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ελλάδα, τη Μάλτα, τη Σλοβενία και την Ισπανία, σύμφωνα με την έκθεση.
Είπε ότι οι καταχρηστικές αγωγές Slapp αποτελούν «δυνητικά υπαρξιακή απειλή» σε τουλάχιστον δώδεκα χώρες της ΕΕ, με τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, να υποκινεί μια υπόθεση Slapp εναντίον ενός δημοσιογράφου.
Δημόσιοι υπάλληλοι είχαν επίσης παρεμποδίσει το έργο των δημοσιογράφων αντιστεκόμενοι ή απορρίπτοντας ευθέως τα αιτήματα για την ελευθερία της πληροφόρησης σε αρκετές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες και η Ισπανία, αναφέρει η έκθεση.
Ο Τζόναθαν Ντέι δήλωσε ότι η προσπάθεια της ΕΕ να διασφαλίσει την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης (Emfa), «αντιμετωπίζει ήδη αντίσταση, ακόμη και πριν τεθεί πλήρως σε ισχύ. Η επιτυχία της εφαρμογής της μπορεί να είναι καθοριστικό για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε ορισμένα κράτη μέλη».
Η έκθεση ξεχώρισε την υπερβολική συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης ως ιδιαίτερο πρόβλημα στην Κροατία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Σουηδία, με την ιδιοκτησία να συγκεντρώνεται συχνά στα χέρια λίγων υπερπλούσιων ατόμων.
Η νομοθεσία έχει ως στόχο να εγγυηθεί την προστασία των δημοσιογράφων και των πηγών, την ανεξαρτησία των ρυθμιστικών φορέων και την πλήρη διαφάνεια της ιδιοκτησίας – αλλά πολλά κράτη μέλη «δεν φαίνονται έτοιμα, αν όχι απρόθυμα, να την εφαρμόσουν πλήρως», αναφέρει η έκθεση.
Η Γαλλία αντιμετώπιζε «σημαντικές προκλήσεις πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης», ανέφερε η έκθεση, υπογραμμίζοντας την εξαγορά του ομίλου Hachette από τον Βενσάν Μπολορέ και την εγκατάσταση, σε αρκετούς από τους εκδοτικούς οίκους του, στελεχών που πρόσκεινται στις απόψεις του συντηρητικού δισεκατομμυριούχου.
Στην Ιταλία, η έκθεση σημείωσε τη σχεδιαζόμενη εξαγορά της AGI, ενός κορυφαίου πρακτορείου ειδήσεων, από τον όμιλο Ανγκελούτσι, με επικεφαλής τον Αντόνιο Ανγκελούτσι, βουλευτή του ακροδεξιού κόμματος Lega, στον οποίο ανήκουν ήδη ιταλικές εφημερίδες όπως οι Il Giornale, Libero και Il Tempo.
Η Bonnier κατέχει το 43% όλων των συνδρομητικών πολυήμερων εφημερίδων στη Σουηδία, ενώ η Schibsted κατέχει άλλες 13, συμπεριλαμβανομένων των Aftonbladet και Svenska Dagbladet. Στις Κάτω Χώρες, η RTL Nederland και η Talpa Network κατέχουν πάνω από το 75% της τηλεοπτικής αγοράς.
