Άρθρο που αποτελεί κοινή πρωτοβουλία των υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων οι οποίοι είναι και μέλη σοσιαλιστικών και προοδευτικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη φιλοξενεί αποκλειστικά για την Ελλάδα το Documento*.
Πριν από 60 χρόνια οι λαοί της Ευρώπης έθεσαν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης –μια μεγάλη επιτυχία για την προώθηση της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της ευημερίας και της αλληλεγγύης. Η Ένωση έχει να επιδείξει μεγάλο κατάλογο επιτυχιών, πολλά επιτεύγματα τα οποία τιμούμε και πολλά για τα οποία μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Αλλά κανένα από αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο και κανένα δεν είναι τέλειο.
Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει με ιλιγγιώδη ρυθμό. Ο εθνικισμός αναβιώνει. Οι λαϊκιστικές τάσεις αναζωπυρώνονται. Εάν προσκολληθούμε στα στενά συμφέροντά μας, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χάσουμε τις κοινές προτεραιότητες και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών. Η εντύπωση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής εντείνεται. Η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων ψηφοφόρων διαβρώνεται και απειλούνται τα θεμέλια της πολιτικής μας κοινότητας.
Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Ο μόνος τρόπος για να επιτύχουμε είναι να στρέψουμε άμεσα το τιμόνι προς την κατεύθυνση μιας πιο δίκαιης, πιο κοινωνικής, πιο αξιακής Ένωσης. Ως υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων από προοδευτικά κόμματα, πάντα προασπιζόμαστε τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Αυτές οι αρχές βρίσκονται στην καρδιά της κοινής ευρωπαϊκής μας ταυτότητας και είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο πρέπει να χτίσουμε. Η εμπιστοσύνη θα αποκατασταθεί μόνο αν προωθήσουμε την εφαρμογή πραγματικής ισότητας, ισονομίας και κοινωνικής δικαιοσύνης για τους πολίτες ολόκληρης της Ευρώπης. Η κοινωνική πρόοδος πρέπει πάντα να σημαίνει σύγκλιση προς το καλύτερο.
Πρώτα απ’ όλα, έπειτα από χρόνια οικονομικής στασιμότητας πρέπει να αποκαταστήσουμε τις οικονομίες μας με περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη και τη μετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία. Ως προοδευτικοί στην Ευρώπη, παλεύουμε για περισσότερες επενδύσεις, αλλά και για μια προσέγγιση που να μην αποσκοπεί αποκλειστικά και μόνο στη δημοσιονομική εξυγίανση, αλλά και να θέτει ως κύρια προτεραιότητα την ανάπτυξη. Η αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ αυτών των πολιτικών όχι μόνο συμβαδίζει με την καλή διαχείριση των δημόσιων προϋπολογισμών, αλλά επιπλέον ενδυναμώνει τη βιωσιμότητά τους. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε κατά των ανισοτήτων, για να εξασφαλίσουμε την ανοδική κοινωνική και οικονομική σύγκλιση, τόσο μεταξύ των κρατών-μελών όσο και στο εσωτερικό τους, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Θα παλέψουμε για δικαιοσύνη, περιλαμβανομένης της δημοσιονομικής δικαιοσύνης, και θα πατάξουμε τη φορολογική απάτη και τη φοροδιαφυγή. Θα εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να μετατρέψουμε το ευρώ σε μοχλό ανάπτυξης και σύγκλισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της συμπλήρωσης και της μεταρρύθμισης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.
Έχει φτάσει πλέον η στιγμή να κάνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση κοινωνική ένωση, με δικαιώματα για όλους τους εργαζομένους, ισότητα των φύλων, ποιοτική και ασφαλή εργασία, παίρνοντας αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, την εισοδηματική ανισότητα και τις τεράστιες διαφορές στις συνθήκες διαβίωσης και στην κοινωνική ασφάλιση. Θέλουμε την εξασφάλιση κατώτατου μισθού σε όλα τα κράτη-μέλη, σε συνάρτηση με τις εθνικές πρακτικές και τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων σε κάθε χώρα. Πρέπει να συνεργαστούμε στενά με τους κοινωνικούς εταίρους για τη διαμόρφωση του κράτους πρόνοιας και της κοινωνικής προστασίας έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ταχύτατα μεταβαλλόμενων οικονομιών. Και δεν πρέπει να επιδεικνύουμε καμία ανοχή στο κοινωνικό ντάμπινγκ, όποτε και όπου συμβαίνει. Για όλους αυτούς τους λόγους θέλουμε να συμπεριληφθεί στην επερχόμενη διακήρυξη της Ρώμης ένας ισχυρός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων για την Ευρωπαϊκή Ενωση και προσβλέπουμε στην πραγματοποίηση βημάτων προόδου για δίκαιη εργασία και ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντηθούν στη μείζονος σημασίας Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής στη Σουηδία, στα τέλη του έτους.
Τα κοινωνικά δικαιώματα και η αντιμετώπιση του αποκλεισμού εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να είναι θεμελιώδη στοιχεία της ενιαίας αγοράς και όχι μόνο μια υποσημείωση στις διακηρύξεις της. Η κυρίαρχη δέσμευση της ΕΕ πρέπει να αφορά ένα μοντέλο που συνδυάζει οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ασφάλεια. Χρειαζόμαστε περισσότερη συνοχή στις πολιτικές μας για να κρατήσουμε ζωντανή αυτή την υπόσχεση. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς, μεταρρύθμιση των οικονομιών μας, εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών μας. Αλλά για να επιτύχουμε όλα τα παραπάνω πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη τις κοινωνικές επιπτώσεις των πολιτικών που εφαρμόζουμε και να διερωτόμαστε αν πράγματι ανταποκρίνονται στους στόχους που θέσαμε.
Για παράδειγμα, εξακολουθούμε να μην έχουμε επιτύχει τον στόχο του 75% στην απασχόληση, να μην έχουμε φτάσει τον επιδιωκόμενο στόχο στις επενδύσεις σε έρευνα και παιδεία και να μην έχουμε μειώσει τις διακρίσεις των φύλων και τα επίπεδα φτώχειας στα επίπεδα που είχαμε συμφωνήσει. Συνεπώς, όλες οι προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης θα πρέπει να ασκήσουμε περαιτέρω πίεση ώστε να εξισορροπήσουμε τις ευρωπαϊκές πολιτικές, θέτοντας ως προτεραιότητες την κοινωνική πρόνοια και τα κοινωνικά δικαιώματα.
Η Ευρώπη πρέπει να είναι ανένδοτη στη στήριξη και την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, τόσο στην ήπειρό μας όσο και έξω από αυτήν. Αν υφίστανται παραβιάσεις, θα πρέπει να υπάρχουν συνέπειες. Επιπλέον, θα πρέπει να γίνουμε πρωτοπόροι σε αυτά τα ζητήματα – ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η διεθνής δράση για την κλιματική αλλαγή, τη βιωσιμότητα και την ασφάλεια υπονομεύεται από τάσεις απομονωτισμού. Μια προοδευτική Ευρώπη θα πρέπει να θέσει τα δικά της πρότυπα και να ζητήσει εξίσου υψηλά πρότυπα από τους εταίρους της.
Πρέπει να δράσουμε άμεσα για να αντιμετωπίσουμε την προσφυγική κρίση. Η Ευρώπη ήταν πάντα ήπειρος μετανάστευσης. Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τις αρχές μας, όπως πράτταμε πάντα, με μια ανθρωπιστική, ισχυρή και αποτελεσματική ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου, που να περιλαμβάνει δίκαιους μηχανισμούς καταμερισμού υποχρεώσεων και ευθυνών. Πρέπει επίσης να εργαστούμε από κοινού με τις γειτονικές μας χώρες και άλλους εταίρους για να αντιμετωπίσουμε τα γενεσιουργά αίτια της μετανάστευσης και όχι μόνο να διαχειριζόμαστε τα αποτελέσματά της. Παράλληλα, είναι ζωτικής σημασίας να ενισχύσουμε τον έλεγχο των κοινών εξωτερικών συνόρων μας με τη νέα Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή.
Η ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών είναι ύψιστη προτεραιότητα, αλλά μπορεί να διασφαλιστεί μόνο μέσω της συνεργασίας και της διαφάνειας. Η κοινή προσέγγιση αποτελεί την καλύτερη προσέγγιση, ειδικά στη μάχη κατά της διακρατικά δρώσας τρομοκρατίας. Αλλά πρέπει παράλληλα να προστατέψουμε όλα όσα εκτιμούμε ως ύψιστες αξίες στις κοινωνίες μας –την ανοχή, την εξωστρέφεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα– από αυτούς που προσπαθούν να τα υποσκάψουν.
Ένα είναι σίγουρο: η Ευρώπη του αύριο δεν θα είναι ίδια με την Ευρώπη του χθες. Νέες, κοινές προκλήσεις –γεωπολιτικές μεταβολές, η ευρεία ψηφιοποίηση και η πράσινη μετάβαση– απαιτούν νέες, κοινές λύσεις. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τις νέες προκλήσεις αν μείνουμε ενωμένοι.
Ωστόσο μεταξύ των κρατών-μελών βλέπουμε διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξίας για την περαιτέρω ανάπτυξη της ΕΕ προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, και αυτό όχι μόνο ως αποτέλεσμα του Brexit. Ισχύουν όμως ισότιμοι όροι συμμετοχής στις πολιτικές της Ένωσης, που είναι απολύτως ξεκάθαροι: έχουμε μια Συνθήκη που εφαρμόζεται σε όλους και αφήνει χώρο σε κάποια κράτη-μέλη να συνεργαστούν στενότερα αν ένα συγκεκριμένο ζήτημα μπορεί να αντιμετωπιστεί καλύτερα από κοινού. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι κοινές λύσεις και τα απτά αποτελέσματα είναι ο καλύτερος τρόπος για να χειριστούμε τη σημερινή κρίση εμπιστοσύνης.
Οι εθνικιστικές τάσεις της συγκυρίας δεν θα αντιμετωπίσουν καμία από τις μεγάλες σημερινές προκλήσεις. Η ΕΕ είναι η απάντησή μας στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο και θα την υπερασπιστούμε ενάντια σε όλες τις απειλές, τρέχουσες και μελλοντικές.
Οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων
Γιώργος Κατρούγκαλος (αν. ΥΠΕΞ Ελλάδας)
Harlem Désir (Γαλλία)
Sandro Gozi (Ιταλία)
Carmelo Abela (Μάλτα)
Margarida Marques (Πορτογαλία)
Tomáš Prouza (Τσεχία)
Michael Roth (Γερμανία)
*To άρθρο εντάσσεται στο πλαίσιο στήριξης της οικοδόμησης της κοινωνικής Ευρώπης καθώς και της προετοιμασίας ενόψει της συνόδου της Ρώμης για τον εορτασμό των 60 χρόνων από την υπογραφή των συνθηκών. Μέχρι στιγμής έχει δημοσιευθεί στην «Corriere della Sera» (Ιταλία), στην «Pubblico» (Ιταλία) και στη «Huffington Post» (Γαλλία). Στις υπόλοιπες χώρες δημοσιεύεται στη γλώσσα τους χθες και σήμερα.
