Κριτήρια-καρμανιόλα για τους μικρομεσαίους από τις τράπεζες και στήριξη αλά καρτ από τον υπουργό (υπ)Ανάπτυξης
Στο εκ νέου άνοιγμα της πλατφόρμας για το πρόγραμμα χορηγήσεως δανείων για κεφάλαιο κίνησης με διετή επιδότηση 100% των επιτοκίων μέσω του ΤΕΠΙΧ ΙΙ από τις 20 Μαΐου και μετά προχώρησε το υπουργείο Ανάπτυξης λίγες ώρες μετά το δημοσίευμα του documentonews.gr για τη σκανδαλώδη διαδικασία που είχε ακολουθηθεί. Σε πολλά θύμισε το σκάνδαλο του υπουργείου Εργασίας «σκόιλ ελικικού», καθώς και εδώ ο χρόνος για να υποβάλει κάποιος αίτηση ήταν σχεδόν μηδαμινός. Εγείρονται ερωτήματα για επιλεκτική στάση από πλευράς υπουργείου αλλά και για την επιλογή της ενίσχυσης μέσω δανειοδότησης, ανέξοδης από πλευράς κυβέρνησης μιας και επικοινωνιακά θα εμφανίζει πρόγραμμα –όταν ανοίξει– να τρέχει κι όχι πόσοι, ποιοι και πώς θα ενταχθούν. Οι τράπεζες που αναλαμβάνουν να εγκρίνουν τις χορηγήσεις απευθύνονται ουσιαστικά σε εύρωστες επιχειρήσεις και απαιτούν εγγυήσεις οι οποίες, όπως εκτιμούν πηγές της αγοράς, δεν είναι δυνατό να δοθούν από τη συντριπτική πλειονότητα των εταιρειών, που βγήκαν πολλαπλά τραυματισμένες από τη μνημονιακή εποχή και με πολλές υποχρεώσεις και οφειλές σε τράπεζες και ταμεία.
Το νέο επιχειρηματικό τοπίο που θα διαμορφωθεί και από την οικονομική κρίση λόγω της υγειονομικής μοιάζει να είναι για λίγους και εκλεκτούς. Στην αγορά συζητιέται ήδη ότι τα δάνεια είναι ο πήχης-κριτήριο για να κερδίσει μια επιχείρηση τη θέση της στη νέα εποχή. Ετσι όμως θα σαρωθούν οι μικροί για να επεκταθούν οι μεγάλοι. Κάθε τράπεζα κρίνει η ίδια πώς και ποιον θα δανειοδοτήσει, χωρίς να υπάρχει κεντρική κατεύθυνση σε κριτήρια και όρους. Μπορεί να είναι προσεκτικές τώρα για να μην «κοκκινίσουν», αλλά όπως έχει γίνει γνωστό από την προηγούμενη περίοδο δανειοδοτούσαν επιχειρήσεις, όπως ο ΔΟΛ, με «αέρα» και με πολιτικές πλάτες. Ετσι το φάντασμα του αφανισμού πλανάται στον κόσμο των μικρομεσαίων.
Εκτός από τους εκλεκτούς «γίγαντες», το νέο περιβάλλον έχει θέσεις και για «φίλους». Οπως κατήγγειλαν στο documentonews.gr επιχειρηματίες αλλά και άνθρωποι της αγοράς, το χρονικό διάστημα για την ένταξη στο πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ ΙΙ ήταν πάρα πολύ μικρό για να συγκεντρώσει κανείς τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να εγείρονται ερωτήματα αλλά και να δημιουργούνται υπόνοιες για πιθανή προνομιακή ενημέρωση κάποιων που έσπευσαν να αιτηθούν χρηματοδότηση, με αποτέλεσμα επιχειρηματίες που πιθανώς πληρούσαν τις προϋποθέσεις να αποκλειστούν.
Ερωτήματα διατυπώνονται και για το γεγονός ότι το πρόγραμμα δεν είχε προθεσμία. Συνήθως σε ανάλογα προγράμματα ή δράσεις του δημοσίου σε συγκεκριμένο χρονικό διάγραμμα οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν αίτηση, στη συνέχεια αξιολογούνται και όσοι δικαιούνται λαμβάνουν χρηματοδότηση. Αντίθετα, επιλέχθηκε η κατά σειρά προτεραιότητας αίτηση για χρηματοδότηση, κάτι που ίσως αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία.
Το πρόγραμμα ανακοινώθηκε από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα στις 28 Απριλίου. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, την ημέρα εκείνη ενεργοποιήθηκε το «δικαίωμα υποβολής αίτησης χορήγησης δανείου για κεφάλαιο κίνησης με επιτόκιο πλήρως επιδοτούμενο». Στόχος του προγράμματος ήταν η «άμεση, μακρόχρονη και ουσιαστική υποστήριξη της χρηματοδοτικής ρευστότητας των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία».
Αλλωστε ήταν δάνεια με ευνοϊκούς όρους για τις επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι το επιτόκιο των δανείων «επιδοτείται κατά 100% για τα δύο πρώτα χρόνια από τους πόρους του Ταμείου Επιχειρηματικότητας ΤΕΠΙΧ ΙΙ, ενώ βασικό κριτήριο για τη λήψη της επιδότησης επιτοκίου είναι η διατήρηση των θέσεων εργασίας κατά τα δύο αυτά έτη», σύμφωνα με την ανακοίνωση.
Το ύψος κάθε δανείου αφορούσε είτε το 50% του κύκλου εργασιών της κάθε επιχείρησης είτε το 50% των παραγγελιών του τρέχοντος έτους. Η διάρκεια κάθε δανείου ορίζεται από 24 έως 60 μήνες από την εκταμίευσή του, με δυνατότητα χορήγησης περιόδου χάριτος από έξι έως δώδεκα μήνες, χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα καταβάλλονται μόνο τόκοι.
Απαιτούνται 23 δικαιολογητικά
Οσοι επιθυμούσαν να λάβουν τη σχετική δανειακή διευκόλυνση υπέβαλλαν αίτημα χρηματοδότησης ηλεκτρονικά στο Πληροφορικό Σύστημα των Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) στο www.ependyseis.gr. Εκεί επέλεγαν την τράπεζα – όλες οι τράπεζες «έτρεχαν» το σχετικό πρόγραμμα.
Στη συνέχεια υπέβαλλαν σε αυτήν πλήρη φάκελο με όλα τα δικαιολογητικά, τα οποία όμως δεν ήταν και λίγα. Σύμφωνα με επιχειρηματίες που έλαβαν μέρος, τα απαιτούμενα ήταν 20 με 23. Μεταξύ αυτών φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, στοιχεία πωλήσεων, στοιχεία απαιτήσεων, περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ του τρέχοντος έτους, αντίγραφο Ε3 των τριών τελευταίων κλεισμένων χρήσεων, αντίγραφο Ε1 της τελευταίας φορολογικής δήλωσης. Ηταν πολύ δύσκολο για έναν επιχειρηματία να τα συγκεντρώσει σε λίγες μόλις μέρες, δεδομένου ότι τα πάντα υπολειτουργούσαν: λογιστικά γραφεία, δημόσιες υπηρεσίες κ.ά.
Επειτα, η τράπεζα έλεγχε κατά πόσο η επιχείρηση πληρούσε τις προϋποθέσεις για να χρηματοδοτηθεί μέσω δανείου. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να «διατηρήσει για όλη τη διάρκεια των δύο ετών που λαμβάνει επιδότηση επιτοκίου τον ίδιο τουλάχιστον αριθμό εργαζομένων που απασχολούσε στις 19.03.2020 βάσει των στοιχείων του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ», καθώς επίσης να μην έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Οργή επιχειρηματιών
Ξαφνικά την Τετάρτη 6 Μαΐου το πρόγραμμα έκλεισε, μόλις πέντε μέρες μετά την ενεργοποίησή του, «λόγω υπερκάλυψης του προϋπολογισμού». Σύμφωνα με τον Αδωνη Γεωργιάδη, «οι αιτήσεις που είχαν υποβληθεί ξεπερνούσαν σε συνολικό ποσό τα 3,5 δισ. ευρώ, όταν ο προϋπολογισμός του προγράμματος ήταν 1,3 δισ. ευρώ». «Νέες αιτήσεις θα μπορούν να υποβάλλονται μετά την αρχική αξιολόγηση των υπαρχουσών αιτήσεων, ώστε να επαναπροσδιοριστούν οι διαθέσιμοι πόροι. Θα ακολουθήσει νεότερη ανακοίνωση» αναφερόταν σε ανακοίνωση του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Η είδηση προκάλεσε την μήνιν πολλών επιχειρηματιών και ανθρώπων της αγοράς. Πολλών δε από τον χώρο της ΝΔ, όπως και με τα vouchers και «σκόιλ ελικικού». «Γαλάζιος» επιχειρηματίας που επικοινώνησε με το documentonews.gr κατήγγειλε ότι το χρονικό διάστημα ήταν πολύ μικρό για να μπορέσει κάποιος υγιής επιχειρηματίας να συγκεντρώσει όλα τα δικαιολογητικά και να υποβάλει άρτιο φάκελο. «Είμαι ένας υγιής επιχειρηματίας και προσπάθησα να στήσω έναν όσο το δυνατόν πιο άρτιο φάκελο. Δυστυχώς όμως το χρονικό διάστημα ήταν πολύ μικρό, με αποτέλεσμα να μην προλάβω» σημείωσε.
Ο ίδιος, όπως και αρκετοί άλλοι επιχειρηματίες, άφησε μάλιστα και υπόνοιες περί προνομιακής πληροφόρησης κάποιων. «Κάποιοι που πιθανότατα γνώριζαν για το πρόγραμμα πρόλαβαν και συμπλήρωσαν τις θέσεις. Πιθανώς χωρίς να πληρούν τα κριτήρια που απαιτούνταν» σημείωσε.
Δεν είχε χρονοδιάγραμμα
Ερωτήματα όμως διατυπώθηκαν από επιχειρηματίες και για την τακτική που μοιάζει με παζάρι, όπου όποιος προλάβει αγοράζει το προϊόν και κάποιοι μένουν απέξω. «Ηταν ένα πρόγραμμα το οποίο βγήκε χωρίς να υπάρχει χρονοδιάγραμμα. Δεν είχε δηλαδή συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στο οποίο οι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να υποβάλουν αιτήσεις και στη συνέχεια να αξιολογηθούν» τονίζει στο Documento ο ίδιος «γαλάζιος» επιχειρηματίας. Μάλιστα, όπως ανέφεραν στο documentonews.gr πηγές από τον επιχειρηματικό κόσμο, η όλη διαδικασία εγείρει πιθανότατα και ζητήματα ισονομίας και δεν αποκλείεται πολλοί να στραφούν στα δικαστήρια.
Τελικά λίγες ώρες μετά το δημοσίευμα το υπουργείο ανέκρουσε πρύμναν. Από τις 20 Μαΐου οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλλουν και νέες αιτήσεις. Αυτό όμως δεν αλλάζει την περίεργη αν όχι σκανδαλώδη διαδικασία που ακολούθησαν μέχρι τώρα.
