Δέσμιοι της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης σε Ελλάδα και Τουρκία συνεχίζουν να είναι ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος. Συνεπώς, λένε οι πληροφορίες, η ως άνω συνθήκη καθορίζει την ατζέντα της συνάντησής τους στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Ο Ελληνας πρωθυπουργός, λένε οι ίδιες πληροφορίες, κινείται εντός των περιορισμών που του έθεσαν μέσα στο 2021 οι Αντώνης Σαμαράς, Κώστας Καραμανλής και Νίκος Δένδιας. Εντός δηλαδή του περίφημου δόγματος του Ελληνα ΥΠΕΞ ότι δεν υπάρχει κάτι να συζητήσουμε με την Τουρκία γιατί οι διαφορές μας είναι ανυπέρβλητες, συνεπώς το μόνο που μένει είναι να κινηθούμε σε μια γραμμή διαλόγου χαμηλής πολιτικής (π.χ. τουριστικά ρεύματα).
Μόνο που αυτή η πολιτική δίνει χρόνο στην Τουρκία να συνεχίσει να δοκιμάζει στο πεδίο τις όποιες επιδιώξεις της, αμφισβητώντας ακόμη και διεθνείς συνθήκες και παράγοντας αποτέλεσμα, με κυριότερο παράδειγμα το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Την ίδια ώρα στο ελληνικό καρδιογράφημα υπάρχει μόνο το χτίσιμο των λεγόμενων (αντι)τουρκικών συμμαχιών. Ωστόσο προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι από την Αθήνα διαρρέεται στον φιλικό της Τύπο ότι είναι απολύτως βέβαιη πως η Αγκυρα δεν προτίθεται να υποχωρήσει από τις βασικές θέσεις της (Αιγαίο, Θράκη, ΝΑ Μεσόγειος) και ότι θα σφίξει περαιτέρω τον κλοιό στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι ίδιες πληροφορίες ήθελαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επιθυμεί να ανοίξει ένα παράθυρο ουσιαστικών συνομιλιών με τον Τούρκο πρόεδρο, ωστόσο κάτι τέτοιο θα τον έφερνε απέναντι στο ίδιο του το κόμμα. Συνεπώς, λένε οι γνωρίζοντες, πλην συγκλονιστικού απροόπτου το σύντομο τετ α τετ των δύο αντρών τη Δευτέρα θα ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί με εκατέρωθεν ευχές για καλό καλοκαίρι.
Αυξάνεται η πίεση
Στην άλλη πλευρά του Αιγαίου τα πράγματα για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ακόμη πιο δύσκολα. Οι πιέσεις που δέχεται από την αντιπολίτευση σε όλα τα θέματα είναι ασφυκτικές. Ειδικά για την συνάντηση της Δευτέρας με τον Τζο Μπάιντεν η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Τούρκο πρόεδρο ότι τα έχει συμφωνήσει όλα παρασκηνιακά με τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου απεμπολώντας εθνικό χώρο. Με όλα τα μέτωπα ανοιχτά (Συρία, Ιράκ, S400) το μόνο που επιθυμεί ο Τούρκος πρόεδρος είναι αφενός να μην ανοίξει ένα ακόμη μέτωπο, ειδικά με την ΕΕ, και αφετέρου να κερδίσει χρόνο. Ειδικά από τη στιγμή που στο πεδίο, όπως αρέσκεται να λέει, τα πράγματα πάνε καλά γι’ αυτόν. Στη Συρία έχει κατορθώσει να πατήσει πόδι, στο Ιράκ βομβαρδίζει ακόμη και σε βάθος 180 χιλιομέτρων, στη Λιβύη η άμεση παρέμβασή του έχει κατορθώσει να γίνει σχεδόν αποδεκτή ενώ στο Αιγαίο και στη Θράκη εγγράφει υποθήκες ανενόχλητος.
Οι ΗΠΑ εμφανίζονται εσχάτως πιο διαλλακτικές απέναντι στην Τουρκία. Η «Χουριέτ» έγραψε ότι η Ουάσινγκτον ζητά από την Τουρκία γραπτή διαβεβαίωση ότι δεν θα ενεργοποιήσει το σύστημα S400, ωστόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε την Τουρκία να εγκαταλείψει τις όποιες βλέψεις της στο θέμα αυτό.
Χωρίς ατζέντα
Υπό τις παρούσες συνθήκες ουδείς μπορεί να περιμένει πολλά πράγματα από το τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν τη Δευτέρα. Για τα διαδικαστικά, η συνάντηση θα γίνει μετά τη συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν και είναι χαρακτηριστικό της έλλειψης ουσιαστικής ατζέντας ότι ο χρόνος της καθορίστηκε την τελευταία στιγμή. Το σχήμα θα είναι ένα άτυπο 1+1, δηλαδή οι δύο ηγέτες και δύο συνεργάτες τους, ενώ η Αγκυρα επιθυμούσε μεγαλύτερη συμμετοχή. Για την ιστορία και μόνο θα πρόκειται για την τρίτη συνάντηση των δύο αντρών. Οι άλλες δύο είχαν λάβει χώρα στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2019, όχι σε καλό κλίμα. Μάλιστα η δεύτερη έγινε λίγο μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η επόμενη ημερομηνία-σταθμός για την Αθήνα είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Ιουνίου, το οποίο περιλαμβάνει θέματα που αφορούν άμεσα την Τουρκία και τη διαμόρφωση της μελλοντικής σχέσης της με την ΕΕ και είναι πολλοί εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν προσφέρει στον τελευταίο το άτυπο «διαβατήριο» που επιθυμεί ώστε να φτάσει στη Σύνοδο Κορυφής χωρίς να βρέξει τα πόδια του.
Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, το σύντομο τετ α τετ των δύο αντρών θα ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί με εκατέρωθεν ευχές για… καλό καλοκαίρι
«Η συνάντηση θα ήταν χρήσιμη αν…»
Ο ΣΥΡΙΖΑ διά του τομεάρχη του εξωτερικών Γιώργου Κατρούγκαλου σημείωσε ότι η συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη «θα είναι χρήσιμη αν έχει συγκεκριμένη στοχοθεσία και καλή προετοιμασία», αλλά «δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν φαίνεται».
«Οχι μόνον στερείται συγκεκριμένης στρατηγικής η κυβέρνηση, όπως προανέφερα, αλλά και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης διαχειρίζεται την εξωτερική πολιτική με επικοινωνιακά κυρίως κριτήρια. Δείτε το παράδειγμα της Λιβύης: μετά τις τυμπανοκρουσίες κατά την επίσκεψή του στην Τρίπολη ότι τάχα επέστρεψε η Ελλάδα στην περιοχή, ήρθε η ψυχρολουσία του αποκλεισμού της χώρας μας από τη διαδικασία του Βερολίνου. Η “αποκλεισμένη”, κατά την κυβερνητική ρητορική, Τουρκία θα είναι, αντιθέτως, παρούσα» κατέληξε ο κ. Κατρούγκαλος.
