Οι γιορτές προσφέρονται για ξεκούραση και διάβασμα.
Το μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Ντιοπ «Τη νύχτα, όλα τα αίματα είναι μαύρα» (Πόλις, μτφρ. Αλ. Κωσταράκου) αφορά την αγριότητα που αντιμετωπίζει ένας 20άχρονος Σενεγαλέζος που στρατολογείται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για λογαριασμό της Γαλλίας και βλέπει τους ομοεθνείς του να χάνονται στην τρέλα και στον θάνατο. Πρόκειται για ένα πικρό εύστοχο σχόλιο πάνω στην αποικιοκρατία και την ευρωπαϊκή πολιτική. Από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα κυκλοφόρησε πρόσφατα το πρώτο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια «Οι αδιάφοροι» (μτφρ. Ελ. Τουλούπη), το οποίο θεωρείται το σημαντικότερο έργο του. Γραμμένο το 1929, την εποχή δηλαδή του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι, το βιβλίο αφορά την ιστορία ενός 20άχρονου νέου ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με την κατάρρευση της οικογένειάς του αλλά και της ίδιας της χώρας του.
Στην «Πλατεία Χανγκόβερ» (Στερέωμα, μτφρ. Κ. Σχινά) ο Πάτρικ Χάμιλτον ανασυνθέτει τον εξαθλιωμένο, πνιγμένο στην ομίχλη κόσμο των μπαρ στο Λονδίνο του 1939, των φτηνών ξενοδοχείων και των μέθυσων φιλοσόφων, απαθανατίζοντας το ήθος μιας ολόκληρης γενιάς και συλλαμβάνοντας τα προμηνύματα της καταστροφής που βάραιναν πάνω στη λονδρέζικη ζωή λίγο προτού ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Πρώτη φορά εκδίδεται στα ελληνικά το φεμινιστικό, αντιφασιστικό μυθιστόρημα «Η νύχτα της σβάστικας» (Ars Nocturna, μτφρ. Μ. Πέτρου) που έγραψε η Αγγλίδα Κάθριν Μπέρντεκιν το 1936 και απεικονίζει μια μελλοντική δυστοπική κοινωνία στην οποία οι ναζί έχουν κυριαρχήσει και έχουν επιβάλει στον μισό πλανήτη ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, όπου οι γυναίκες βρίσκονται στην κατώτερη κοινωνική βαθμίδα και η ύπαρξή τους έχει μοναδικό σκοπό την αναπαραγωγή του είδους.
Το «Νυχτοδάσος» της Τζούνα Μπαρνς (Gutenberg, μτφρ. Αργ. Μαντόγλου), έργο-ορόσημο της φεμινιστικής και λεσβιακής λογοτεχνίας και ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, αφορά την ιστορία της Ρόμπιν, μιας Αμερικανίδας που ζει στο Παρίσι του μεσοπολέμου η οποία εγκαταλείπει τον ψευτοαριστοκράτη σύζυγό της και κάνει σχέση με δύο γυναίκες. Αφορμή για τη συγγραφή του είναι η ζωή της ίδιας της συγγραφέα και η ερωτική σχέση της με τη γλύπτρια Θέλμα Γουντ. Το εμβληματικό «Γράμμα στον πατέρα» του Φραντς Κάφκα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Βασίλη Τσαλή. Κομβικό σε ό,τι αφορά την κατανόηση και ερμηνεία του καφκικού λογοτεχνικού σύμπαντος, αποτελεί το χρονικό της εσωτερικής κατάβασης του συγγραφέα με στόχο να κατανοήσει τη σχέση με τον πατέρα του. Το νέο μυθιστόρημα του Αιγύπτιου Αλάα Αλ Ασουάνι, ο οποίος έγινε ευρέως γνωστός με το «Μέγαρο Γιακουμπιάν» (το πιο πολυδιαβασµένο αραβόφωνο βιβλίο του 21ου αιώνα), έχει τίτλο «Ανεκπλήρωτη δημοκρατία» (Πατάκη, μτφρ. Γ. Στρίγκος). Το βιβλίο, η έκδοση του οποίου έχει απαγορευτεί στην Αίγυπτο καθώς και στις περισσότερες χώρες του αραβικού κόσμου, αποτελεί μια τοιχογραφία της Αιγύπτου με επίκεντρο το Κάιρο του 2011, στο ξέσπασμα δηλαδή της Αραβικής Ανοιξης. Το βιβλίο του Ιρακινού Σινάν Αντούν «Η ροδιά μονάχα ξέρει» (Καστανιώτης, μτφρ. Ελένη Καπετανάκη) αφορά τη σύγχρονη ιστορία του Ιράκ (η δικτατορία του Σαντάμ Χουσεΐν, ο μακροχρόνιος πόλεμος με το Ιράν και οι οικονομικές κυρώσεις της δεκαετίας του 1990, η εισβολή των ΗΠΑ), μέσα από τη ζωή του νεαρού Τζαουάντ ο οποίος μεγαλώνει σε μια οικογένεια σιιτών μουσουλμάνων στη Βαγδάτη κυνηγώντας το όνειρό του να γίνει γλύπτης.
Το «Πρωτόλειο» (Δώμα, μτφρ. Β. Στεργίου) του Αντριου Μάρτιν είναι η ιστορία του Πίτερ, ο οποίος θέλει να γίνει συγγραφέας, και της παρέας του που όσο περιμένουν να γίνουν διάσημοι τρώνε, πίνουν, κάνουν σεξ και μιλάνε για βιβλία. Ενα μυθιστόρημα για τη γενιά του καθρέφτη και της σέλφι, το οποίο χαρακτηρίστηκε η «Συναισθηματική αγωγή» της εποχής μας. Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του Νταβίν Γκρόσμαν «Ενα άλογο μπαίνει σ’ ένα μπαρ» (μτφρ. Λ. Μιζάν). Η ιστορία αφορά έναν μεσήλικο stand up comedian ο οποίος στον μονόλογό του στη σκηνή περιγράφει τη ζωή του: όλα όσα τον τρομοκρατούσαν ως παιδί, τις μνήμες από τη μητέρα του που επέζησε από το Ολοκαύτωμα, τη σκληρή συμπεριφορά του πατέρα του και ένα γεγονός που τον σημάδεψε για πάντα.
Ο Νταγκ Σόλνταγκ στο μυθιστόρημά του «Αιδημοσύνη και αξιοπρέπεια» (Ποταμός, μτφρ. Σ. Σουλιώτης) περιγράφει το δράμα ενός καθηγητή που νιώθει ότι τον προσπερνάει η εποχή του και έρχεται αντιμέτωπος με έναν επώδυνο απολογισμό της ζωής του. Οι «Σύντομες συνεντεύξεις με απαίσιους άντρες» (Κριτική, μτφρ. Γ.-Ικ. Μπαμπασάκης) του Ντέβιντ Φόστερ Γουάλας είναι μια συλλογή ιστοριών, συζητήσεων και εξομολογήσεων αντρών για τις σχέσεις τους με το αντίθετο φύλο. Στο μυθιστόρημά της «Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον» (Αγρα, μτφρ. Μ. Ζαχαριάδου) η Αμερικανίδα Ελίζαμπεθ Στράουτ περιγράφει τη δύσκολη σχέση μάνας και κόρης όταν επανενώνονται με αφορμή τη νοσηλεία της δεύτερης.
Στην «Κατσαρίδα» ο Ιαν ΜακΓιούαν εμπνέεται από τη «Μεταμόρφωση» του Κάφκα για να μιλήσει για το Brexit και τον λαϊκισμό των πολιτικών. Ηρωάς του ένας άντρας ο οποίος, αν και στην προηγούμενη ζωή του ήταν ένα πλάσμα άλλοτε αγνοημένο και άλλοτε μισητό, στη νέα του ενσάρκωση είναι ο πιο ισχυρός άνδρας στη Βρετανία. Αποστολή του είναι να υλοποιήσει τη βούληση του λαού παρακάμπτοντας ακόμη και τους κανόνες της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Το «Πατάρι» (Μετρονόμος) του Δημήτρη Χριστοδούλου είναι η ιστορία ενός αριστερού μετά τον Εμφύλιο, ο οποίος τυχαία μια μέρα βρίσκεται στο «πατάρι» του Καφέ Εσπρέσο, όπου συχνάζουν λιγότερο ή περισσότερο φερέλπιδες νέοι λογοτέχνες. Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα των 50s, όπως τα έζησαν οι τότε «χαμένοι» του αγώνα για μια καλύτερη Ελλάδα οι οποίοι αγωνίζονταν πια για την προσωπική τους επιβίωση σε μια σκοτεινή, ζοφερή εποχή. Στο νέο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο μεγάλος υπηρέτης» (Κέδρος) ο Δημήτρης Σωτάκης αφηγείται την ιστορία ενός επιχειρηματία που προσλαμβάνει έναν βοηθό προκειμένου να βάλει τη χαοτική καθημερινότητά του σε τάξη. Η συγκατοίκησή τους θα είναι άκρως αποκαλυπτική και για τους δύο.
Ιστορία, πολιτική, κοινωνία
Ο πρώτος τόμος του «Ζώντας τη ζωή μου» (Βιβλιοπέλαγος, μτφρ. Κατερίνα Καούκη) της Εμα Γκόλντμαν είναι αυτό που υπόσχεται ο τίτλος του: η πολυκύμαντη ζωή της αναρχικής επαναστάτριας η οποία από την τσαρική Ρωσία βρίσκεται στη «γη της επαγγελίας» (ΗΠΑ), όπου έρχεται σε επαφή με τις ελευθεριακές ιδέες και αφιερώνεται στον αγώνα της κοινωνικής χειραφέτησης και απελευθέρωσης. Ο Μπάμπης Μισαηλίδης καταγράφει τους όρους και τη διαδικασία της συγκρότησης της εργατικής τάξης και την εξέλιξη του ελληνικού καπιταλισμού στη διάρκεια του Μεσοπολέμου στο «Η εργατική αντίσταση στην Ελλάδα (1920-1940)» (Διεθνές Βήμα). Η βίαιη ενσωμάτωση των «νέων χωρών» στην «παλιά Ελλάδα» και η αντιμετώπιση του εβραϊκού προλεταριάτου και της εβραϊκής αστικής τάξης της Θεσσαλονίκης· οι αγώνες της περιόδου για τον σχηματισμό συνδικάτων ταξικά ανεξάρτητων από την αστική πολιτική επιρροή και το αστικό κράτος· η προσπάθεια για ένα ταξικά ανεξάρτητο εργατικό επαναστατικό κόμμα ικανό να καθοδηγήσει τον εργαζόμενο λαό στην κατάκτηση της εξουσίας.
Ο εκκεντρισμός αποτέλεσε καλλιτεχνική άποψη στη Σοβιετική Ενωση του 1920 με αβανγκάρντ λογική. Ο Παναγιώτης Μανιάτης στο βιβλίο του «Εκκεντρισμός» (ΚΨΜ) μεταφράζει και επιμελείται το μανιφέστο των εκκεντριστών, το οποίο συνθέτουν τέσσερα κείμενα των Κόζιντσεφ, Τράουμπεργκ, Κριζίτσκι και Γιούτκεβιτς: καταδίκη της παλιάς κουλτούρας και παράλληλη προώθηση της μοντέρνας καλλιτεχνικής αντίληψης. Ο νέος γενναίος κόσμος άφηνε πίσω του τις παλιές φόρμες. Οι «Ασπονδοι φίλοι. Εβραίοι, χριστιανοί, μουσουλμάνοι» (Πατάκης) του Σταύρου Ζουμπουλάκη αποτελείται από 23 κείμενα γραμμένα την περίοδο 2010-18 που έχουν θέμα τους το θρησκευτικό μίσος που κατασπαράζει τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες. Μια βαθιά ανθρώπινη προσπάθεια αφήγησης και ερμηνείας της ιστορίας των θρησκειών που ευαγγελίζονται την αγάπη αλλά σπέρνουν διχόνοια και μίσος.
Το «Πνεύμα της μεσαιωνικής φιλοσοφίας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) είναι η σημαντικότερη παρακαταθήκη του Γάλλου φιλόσοφου και ιστορικού της Φιλοσοφίας Ετιέν Ζιλσόν, ο οποίος παρουσιάζει και εξετάζει τις θέσεις των χριστιανών στοχαστών από τους απολογητές και τους πατέρες της εκκλησίας έως τις μορφές του μεσαιωνικού στοχασμού όπως ο Αυγουστίνος, ο Θωμάς ο Ακινάτης, ο Ιωάννης Σκώτος του Δουνς κ.ά.
Με τον τρόπο του Τζον λε Καρέ, χωρίς ωστόσο να είναι μυθιστόρημα, ο συντάκτης της «Washington Post» Ντέιβιντ Χόφμαν διηγείται την ιστορία του Αντόλφ Τολκατσόφ, ενός από τους πολυτιμότερους κατασκόπους που δούλεψαν στην υπηρεσία της CIA ενάντια στη χώρα τους, την ΕΣΣΔ. Ο «Κατάσκοπος του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων» (Λαβύρινθος, μτφρ. Νίκος Νικολούδης) καταγράφει την εποχή που, αν και ο Ψυχρός Πόλεμος πνέει τα λοίσθια, ο υπόγειος κόσμος της κατασκοπείας συνεχίζει το διαβρωτικό του έργο. Το βιβλίο «Το κράτος στην Κίνα. 1949-2019» (Τόπος) του καθηγητή Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Δημήτρη Καλτσώνη ρίχνει φως στην πολιτική ιστορία και την ιστορία θεσμών της Κίνας. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο στην ελληνική βιβλιογραφία που μελετά το πολιτικό σύστημα της Κίνας, τη σχέση του με την οικονομία της χώρας και την κοινωνία. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί το βιβλίο «Στης μεταπολίτευσης τα χρόνια» του Μωυσή Λίτση, ένα ιστορικό ρεπορτάζ μέσα από προκηρύξεις, μπροσούρες και φυλλάδια τα οποία αναδεικνύουν τον έντονο ριζοσπαστισμό των μεταπολιτευτικών χρόνων.
