Αλματωδώς αυξάνεται ο τζίρος των τυχερών παιχνιδιών στην Ελλάδα από την περίοδο της πανδημίας κι έπειτα. «Καμπανάκι» για τον εθισμό στις νεότερες ηλικίες
Από το μπαρμπούτι που παιζόταν με τα δύο ζάρια μέχρι το χρηματιστήριο της δεκαετίας του 1990 έως και τη σημερινή αγορά δισεκατομμυρίων, ο τζόγος έχει αλλάξει πολλές μορφές στην Ελλάδα. Οι φορείς απεξάρτησης κάνουν λόγο για μια υφέρπουσα κρίση που ειδικά με την ανάπτυξη των εφαρμογών και την πανδημία εξελίσσεται σε τρομακτική μάστιγα. Από το «παραδοσιακό» δελτίο στοιχήματος έχουμε φτάσει στον εθισμό των νέων ανεξαρτήτως τάξης, καταγωγής και εισοδήματος στα φρουτάκια και στο online καζίνο. Εθισμός που οδηγεί στην απώλεια περιουσιών και σε αυτοκτονικές τάσεις.
Μόλις προχτές έγινε γνωστή υπόθεση ομάδας μαθητών γυμνασίου στον Βόλο οι οποίοι έχοντας μπλέξει με τον ηλεκτρονικό τζόγο έφτασαν στο σημείο να εκβιάσουν συμμαθητή τους. Ο τελευταίος αναγκάστηκε να κλέψει χρήματα από την οικογένειά του για να τα δώσει στους εθισμένους συμμαθητές του.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι φορείς της απεξάρτησης από το στοίχημα, όπως το ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ και το Κέντρο Υποστήριξης Εξαρτημένων Οασις. Πρόκειται για τους φορείς που η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιθυμεί να κλείσει, όταν σώζουν ζωές και αποτελούν το τελευταίο δίχτυ προστασίας για τους συνανθρώπους μας.
H «γκρίζα ζώνη»
Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται σήμερα 17 νόμιμες στοιχηματικές και χιλιάδες παράνομες εταιρείες. Η «white list» από πλατφόρμες στις οποίες οι Ελληνες παίκτες μπορούν να παίζουν νόμιμα και με ασφάλεια αναμένεται ακόμη από τον Ιούλιο του 2021, όπως είχε ανακοινωθεί από την Επιτροπή Εποπτείας & Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ).
Στο μεταξύ η «γκρίζα ζώνη», δηλαδή η δραστηριότητα σε μη ρυθμισμένο περιβάλλον επιχειρήσεων χωρίς άδεια της ΕΕΕΠ, εξυπηρετεί πάνω από το 30% της αγοράς, όπως είχε παραδεχτεί ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης στο συνέδριο του «Economist» το 2023.
Το 2022, σύμφωνα με έρευνα της Kappa Research, 800.000 Ελληνες έπαιξαν σε εταιρείες της «γκρίζας ζώνης». Ο ιλιγγιώδης τζίρος των παράνομων στοιχηματικών φτάνει τα 6 δισ. ευρώ ετησίως!
Σύμφωνα με το ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ, το 2018 ο μέσος όρος ηλικίας των ατόμων που εθίζονταν στα τυχερά παιχνίδια ήταν τα 38 έτη. Το 57% αυτών έπαιζε για «πάνω από δέκα χρόνια», ενώ το 42% ασχολούνταν με το στοίχημα από 2 έως 4 ώρες. Τον εθισμό του έκρυβε το 59% «κάποιες φορές», το 25% έπαιζε «μόνο κρυφά» και μόνο το 16% «φανερά».
«Ο τζόγος μετά την πανδημία έγινε διαδικτυακός και πολύ περισσότερος. Μέσω των bonus ενισχύεται ο εθισμός. Είναι σαν να κερνάνε οι πρεζέμποροι πρέζα τους χρήστες. Με άλλα 100, 200 ή 300 ευρώ θα γλυκαθούν και οι υπόλοιποι θα ζηλέψουν» αναφέρει χαρακτηριστικά στο
Documento ο Δαμιανός Δουίτσης, σύμβουλος απεξάρτησης και πρόεδρος στην Οασις.
Απίστευτα τα ποσά που συνολικά παίζουν οι Ελληνες ετησίως σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το κέντρο υποστήριξης εξαρτημένων. Μόνο τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023 τζόγαραν 22,7 δισ. ευρώ (αύξηση 28,2% σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2022). Το 2019 τζόγαραν 16 δισ., 23 δισ. το 2021, 29 δισ. το 2022, που αναλογεί στο 14% του ΑΕΠ, ενώ συνολικά το 2023 κατευθύνθηκαν 37 δισ. ευρώ για τυχερά παιχνίδια. Σχεδόν τα τρία τέταρτα προήλθαν από το διαδίκτυο.
Τα στοιχεία προέρχονται μόνο από τον επίσημο καταχωρημένο κύκλο εργασιών των καζίνων, των λοταριών, των στοιχηματικών (πολλές από τις οποίες είναι αναμφιβόλου αξιοπιστίας), των διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών, χωρίς τις παράνομες λέσχες που πηγαίνουν ανήλικοι.
«Στον κορονοϊό ξεκίνησα με τον τζόγο. Επαιζα πόκερ, αλλά αυτό που με γλύκανε ήταν κυρίως τα bonus των 100-150 ευρώ, στα οποία όμως πρέπει να παίξεις το δεκαπλάσιο της αξίας και ό,τι κερδίζεις το κρατάς. Ετσι σε ωθεί να παίζεις πολλές φορές ή λίγες, ανάλογα αν κερδίζεις ή όχι. Εβλεπα νεαρούς σερβιτόρους και μπάρμαν πάνω από ένα κινητό να παίζουν φρουτάκια και στοίχημα σε βαθμό παράνοιας» λέει στο Documento ο Πέτρος, που είναι πλέον 38 ετών. Η κοινωνική αποστασιοποίηση με την καραντίνα υπήρξε η ιδανική ευκαιρία για να βομβαρδιστούν οι χρήστες του διαδικτύου με διαφημίσεις εφαρμογών στοιχήματος, ελκυστικές προσφορές και πάσης φύσεως προωθητικά μηνύματα.
Οι «άκρες»
«Οι τζογαδόροι που έρχονται στην Οασις έχουν 4 ή 5 στοιχηματικές εφαρμογές στο κινητό. Τις λέμε “άκρες” τις εφαρμογές –είναι οι έμποροι–, όπως λένε οι ναρκομανείς» συμπληρώνει ο Δαμ. Δουίτσης. Εντός του 2021 η ΕΕΕΠ αδειοδότησε 15 διαδικτυακούς παρόχους τυχερών παιγνίων. Το κράτος έχει συμφέρον. Συνολικά δηλαδή η δραστηριότητα του τζόγου γέμισε τα κρατικά ταμεία με 743 εκατ. ευρώ το 2022 έναντι 549 εκατ. ευρώ το 2021.
«Τι κράτος είμαστε; Σιγκαπούρη; Χονγκ Κονγκ; Πώς το ΕΣΡ και άλλοι φορείς δεν επεμβαίνουν σε αυτό τον καταιγισμό διαφημίσεων και στο διαδίκτυο;» αναρωτιέται ο πρόεδρος της Οασις.
Τον επιβεβαιώνει ο Πέτρος, ο οποίος είναι «καθαρός» εδώ και πέντε μήνες από την κοκαΐνη και τον τζόγο: «Οταν γυρνάω στο σπίτι μου ακούω διαφημίσεις για στοιχηματικές και καζίνα. Ακούω εκφωνητές πληρωμένους να λένε για προσφορές ή αποδόσεις. Για να δω το replay ενός αγώνα πρέπει να υπάρχει υποχρεωτικά και μια διαφήμιση 15 δευτερολέπτων. Με κάθε ευκαιρία υπάρχει και μια διαφήμιση στοιχηματικής. Εχω ζήσει στο Αμστερνταμ όπου ο τζόγος, η πορνεία και τα ναρκωτικά είναι νόμιμα. Εγώ εκεί έκοψα το χόρτο. Πήγα σαν χασικλής από την Ελλάδα και είδα τον τρόπο που το πουλάνε και το εκμεταλλεύονται. Εχουν ξεκάθαρη στόχευση. Προστατεύω τον Ολλανδό, και το πρότυπο του Ολλανδού είναι ότι δεν πρέπει να καπνίζω. Δεν είμαι ναρκοτουρίστας, χωρίς υποτίμηση, με σεβασμό στους χρήστες. Στην Ελλάδα είναι σαν να θέλουν να γίνουμε Ταϊλάνδη».
«Ο τζόγος μου ήταν αποκλειστικά ηλεκτρονικός» λέει στο Documento ο Παναγιώτης και μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία του. Ξεκίνησε ως «κοινωνικός παίκτης» για τρία χρόνια. Το στοίχημα ήταν η εβδομαδιαία ασχολία του: ήταν μόλις 16 ετών και στα 19 του εξελίχθηκε σε εθισμό.
Γονείς και οικογένεια
«Το πρόβλημα του τζόγου είναι ίδιο με του αλκοόλ, των ναρκωτικών και της βίας. Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι οι νέοι έχουν πρόσβαση στο ίντερνετ πάρα πολύ εύκολα και χωρίς κανέναν έλεγχο. Εκεί εντάσσονται και το gaming, τα social media και η πορνογραφία» εξηγεί η ψυχολόγος Νικολέττα Μπεκιαροπούλου και σημειώνει: «Από τα 12 και πάνω τα παιδιά μπορούν να χειριστούν οποιαδήποτε συσκευή και να δημιουργήσουν ένα λογαριασμό, είτε με τη συγκατάθεση των γονιών τους (πολλοί γονείς δεν καταλαβαίνουν τον κίνδυνο) είτε χωρίς αυτή. Απλώς κλέβουν την κάρτα, την περνούν στο κινητό και παίζουν». Δυστυχώς το φαινόμενο οι γονείς να τους εμπιστεύονται μέχρι και την κάρτα δεν είναι σπάνιο. Ακολουθούν μια λογική «παίζω εγώ, ας παίξει και ο γιος μου».
Συνεχίζοντας η Νικ. Μπεκιαροπούλου επισημαίνει ότι «όταν κάποιος αρχίζει να παίζει στα 12-13 του έτη μπορεί να κερδίσει ένα μεγάλο ποσό 200-300 ευρώ. Για ένα παιδί αυτό είναι μια περιουσία. Τους δημιουργείται μια αίσθηση σαν να κάνουν πρώτη φορά χόρτο, και αυτό γίνεται στα 12, σε μια ηλικία που όλα είναι πιο έντονα και δεν υπάρχουν οι άμυνες της ενήλικης ζωής».
Ο λογικός γονικός έλεγχος είναι η λύση που μπορεί να σώσει ένα παιδί σύμφωνα με την ψυχολόγο. Οχι η πλήρης αφαίρεση χρημάτων, αλλά το να μην έχει το παιδί πρόσβαση σε κινητό από τόσο μικρό, διότι δεν έχει αντιστάσεις. Ούτε να του δίνονται μεγάλα ποσά τα οποία μπορεί να παίξει.
Η Οασις διοργανώνει σεμινάρια σε γυμνάσια και λύκεια της Θεσσαλονίκης και η Νικ. Μπεκιαροπούλου που συμμετέχει σε αυτά θέλησε να μοιραστεί ένα κωμικοτραγικό περιστατικό σε ένα σεμινάριο: «Τους μιλάμε για όλους τους εθισμούς και δίνουμε έμφαση στον τζόγο, διότι ξέρουμε ότι οι περισσότεροι παίζουν. Είχαμε πάει σε ΕΠΑΛ και όσο τους μιλάγαμε παίζανε στοίχημα με τα κινητά! Χρειάζεται συχνή επικοινωνία με ανθρώπους σαν εμάς, ενημέρωση στα παιδιά και κυρίως στους γονείς. Το ίδιο και για τους καθηγητές, διότι φοβούνται πλέον πως ό,τι πουν θα το ακυρώσουν τα παιδιά».
Τα… φρουτάκια του πάθους
Η μαρτυρία δύο απεξαρτημένων νέων
Σύμφωνα με την Οασις, το 50% των τζογαδόρων που βρίσκονται σε πρόγραμμα απεξάρτησης έχει αυτοκτονικές τάσεις, με το 17% αυτών να έχει προχωρήσει σε κάποια απόπειρα. Αποκαλυπτικά είναι όσα λέει ο Πέτρος για τον εθισμό του: «Καθόμουν στο δωμάτιό μου με σκέψεις αυτοκτονικές, κλειστά κινητά, παράθυρα, τα πάντα… Εκεί άρχισα να καταλαβαίνω ότι έχω ξεφύγει. Ημουν επιχειρηματίας με μαγαζιά εστίασης, κοινωνική ζωή, σύντροφο, ζούσα στο εξωτερικό. Εχασα όλη μου τη θέληση για ζωή και την ελπίδα να βγω από αυτή την κατάσταση. Ξεκίνησα στον κορονοϊό να τζογάρω στις ελληνικές στοιχηματικές. Σταμάτησα να κάνω χρήση κοκαΐνης που την είχα συνδυάσει με την κοινωνική μου ζωή και ξεκίνησα τον τζόγο». Οταν άνοιξε ξανά η εστίαση επέστρεψε στο ναρκωτικό της επιλογής του, το οποίο είναι ακριβό. Το στοίχημα άνευ ορίων και η τακτική των bonus τον βύθιζαν ακόμη πιο βαθιά και έχανε ακόμη μεγαλύτερα ποσά.
Το ίδιο ακριβώς βίωμα είχε και ο Παναγιώτης που άρχισε να παίζει στα 19 του, στον στρατό: «Από το ποδόσφαιρο πήγα στα φρουτάκια και στο online καζίνο. Με τον εθισμό έβρισκα δικαιολογίες να μη βγω, να μην πάω ταξίδια ούτως ώστε να κρατώ λεφτά για τον τζόγο. Σήμερα συμπληρώνω πάνω από 780 μέρες καθαρός».
Ο Παναγιώτης, ως εργαζόμενος στην οικογενειακή επιχείρηση των γονιών του, καταχράστηκε πάνω από 15.000 ευρώ! «Μου είχαν τυφλή εμπιστοσύνη. Τους κρατούσα τα βιβλία». Οι γονείς του τον βοήθησαν να πάει στο ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ. Εκεί ένιωσε ότι δεν ήταν μόνος. «Μπορεί να είχα παρέες, οικογένεια, αλλά ένιωθα απολύτως μόνος. Στο ΚΕΘΕΑ έμαθα να αντιμετωπίζω τον εαυτό μου, τους φόβους και τους δαίμονές μου. Αρκετές φορές πέρασε από το μυαλό μου να ξαναπαίξω. Το θέμα είναι ότι όταν είσαι καθαρός δεν θες να χάσεις την προσπάθεια που έχεις κάνει τόσο καιρό για μια στιγμή. Για να φτάσω μέχρι εκεί, να πω θα παίξω, κάτι άλλο μέσα μου με έχει πιέσει και προβληματίσει».
Ο εκάστοτε εθισμένος τζογαδόρος για να ξεπεράσει τον ψυχολογικό γολγοθά ξεκινάει από πολύ χαμηλά, με το αίσθημα της ντροπής να είναι αυτό που υπερτερεί αρχικά. «Είχα δανειστεί, είχα κλέψει, τα πάντα… Χρωστούσα σε πάνω 30 άτομα. Θα βρεις τρόπο να βρεις λεφτά… μέχρι να σε ανακαλύψει κάποιος. Γίνεσαι χειριστικός και καταφέρνεις να τα πάρεις. Είμαι σε ένα ανοιχτό χειρουργείο και προσπαθώ να βοηθήσω τον εαυτό μου» εξηγεί ο Πέτρος.
«Δεν παίζονται πλέον μόνο ελληνικοί αγώνες, αλλά και από τη Βενεζουέλα και από όλο τον κόσμο. Σκέτη τρέλα! Μας τρομάζει η ευρύτητα των επιλογών. Στα 22 χρόνια με τους τζογαδόρους που έχω έρθει σε επαφή έχω ζήσει πέντε αυτοκτονίες συνανθρώπων μας» καταλήγει ο Δαμ. Δουίτσης. Θεωρώντας πως τα έχασαν όλα, έβαλαν τέλος στη ζωή τους.
Δείτε επίσης:
Ο Τριαντόπουλος «δίνει» την Πυροσβεστική για το μπάζωμα του τόπου της τραγωδίας των Τεμπών
Τέμπη: Ο Τριαντόπουλος ομολογεί το μπάζωμα λίγες ημέρες μετά το έγκλημα – Δύο βίντεο
Τέμπη: Ποιον καλύπτετε κύριε Αγοραστέ για το μπάζωμα; Εσάς ή κάποιον άλλον;
