Συνωστισμός επενδύσεων –ξένων και ελληνικών– καταγράφεται στον κλάδο της καλλιέργειας και μεταποίησης φαρμακευτικής κάνναβης μόλις λίγους μήνες μετά την εφαρμογή του νόμου για τη νομιμοποίηση και επεξεργασία του προϊόντος.
Ήδη δύο μονάδες, με επενδυτικό πλάνο συνολικού ύψους 22 εκατ. ευρώ, έλαβαν άδεια εγκατάστασης, ενώ εκτιμάται ότι τα πρώτα τελικά προϊόντα θα βγουν στην αγορά σε περίπου ενάμιση χρόνο.
Οι δυο πρώτες αδειοδοτήσεις μονάδων καλλιέργειας και επεξεργασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης αφορούν τις ανώνυμες εταιρείες Biomecann και Bioprocann.
Όπως λέει στο Documento η Μαρία Κουμαριανού, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Biomecann, πρόκειται για επένδυση ύψους 9,5 εκατ. ευρώ η οποία θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή της Λάρισας και θα παράγει αποξηραμένο ανθό σε συσκευασία. Η μονάδα θα έχει έκταση 10,73 στρεμμάτων και προβλέπονται 51 θέσεις εργασίας. Η εταιρεία καταχωρίστηκε στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) στις 26 Φεβρουαρίου 2018 και ως βασικός μέτοχος αυτής εμφανίζεται η Creative Properties and Investments Ltd που εδρεύει στο Λονδίνο. Σύμφωνα με τη Μ. Κουμαριανού, που προέρχεται από τον κλάδο των συμβούλων με εμπειρία σε projects αγροτικής παραγωγής, η Creative Properties and Investments Ltd είναι ιδίων συμφερόντων με την εταιρεία Creative Properties and Investments ΕΠΕ, που δραστηριοποιείται στον χώρο του χονδρικού εμπορίου τροφίμων και ποτών με έδρα τη Λάρισα. Από το 2014 η εταιρεία CPI ΕΠΕ έχει στην ιδιοκτησία της το φυσικό μεταλλικό νερό «Σαμαρίνα».
Η Biomecann εκτιμάται ότι θα λάβει την άδεια λειτουργίας της μονάδας στις αρχές του 2019 και σε πρώτη φάση η καλλιέργεια, που θα γίνεται εξ ολοκλήρου σε κλειστό χώρο, θα είναι περιορισμένη με στόχο το παραγόμενο προϊόν να εξάγεται.
Εκτός από τη φαρμακευτική κάνναβη η εταιρεία ετοιμάζεται να επενδύσει του χρόνου και στη βιομηχανική κάνναβη για την παραγωγή ελαίου με χρήση στη βιομηχανία τροφίμων, καλλυντικών κ.α., επίσης στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας. Θα καλλιεργηθούν περίπου 1.000 στρέμματα βιομηχανικής κάνναβης μέσω συμβολαιακής γεωργίας και ήδη έχουν υπογραφεί συμβάσεις με αγρότες της περιοχής. Το ύψος αυτής της επένδυσης ανέρχεται σε 11 εκατ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν 70 θέσεις εργασίας.
Ο Νίκος Μαριάνος είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Bioprocann και όπως λέει στο Documento πρόκειται για επένδυση ύψους 12,5 εκατ. ευρώ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη θέση Πύργος Κορίνθου και θα παράγει επίσης αποξηραμένο ανθό. Η μονάδα θα έχει έκταση 46,5 στρέμματα και προβλέπονται 66 θέσεις εργασίας. Η εταιρεία καταχωρίστηκε στο ΓΕΜΗ στις 21 Μαΐου 2018 και είναι ελληνικών συμφερόντων, λέει ο Ν. Μαριάνος, υποψήφιος δήμαρχος Αντιπάρου το 2010, αλλά βρίσκονται εν εξελίξει συζητήσεις με ξένες εταιρείες του κλάδου για συνεργασία.
Περιοχές δημιουργίας μονάδων
Εκτός από τις δύο πρώτες εταιρείες που έχουν λάβει την άδεια εγκατάστασης μονάδας καλλιέργειας και επεξεργασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης εκκρεμούν ακόμη 12 αιτήσεις. Οι επενδύσεις στις εν λόγω αιτήσεις ανέρχονται σε 163,2 εκατ. ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν 653 νέες θέσεις εργασίας. Η συνολική κινητήρια ισχύς μηχανολογικού εξοπλισμού των προς αδειοδότηση μονάδων φθάνει σε 5.487,5 kW, ενώ η έκταση που θα καλύψουν ξεπερνά τα 740.000 τ.μ.
Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής υπ. Οικονομίας Στέργιος Πιτσιόρλας, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται ότι θα έχουν εγκριθεί και αυτές οι αιτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι συνολικές επενδύσεις στη φαρμακευτική κάνναβη θα ανέλθουν σε 183,2 εκατ. ευρώ και θα δημιουργηθούν 770 νέες θέσεις εργασίας.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, τη διαφορά αναφορικά με το συνολικό ύψος των επενδύσεων και τον αριθμό των θέσεων εργασίας έκαναν οι επτά νέες αιτήσεις που κατατέθηκαν εντός των τελευταίων δύο μηνών.
Οι περισσότερες μονάδες –πέντε από τις 14– εντοπίζονται στον Δήμο Θηβαίων, ακολουθούν η περιοχή της Κορίνθου και η περιοχή του Κιλκίς (Δήμοι Παιονίας και Βόλβης) με δύο μονάδες έκαστη, ενώ από μία μονάδα θα δημιουργηθεί στον Δήμο Σπάρτης, στον Δήμο Βισαλτίας (Σέρρες), στον Δήμο Ανδραβίδας (Ηλεία) και στον Δήμο Ωρωπού (Αυλώνας, Ανατολική Αττική).
Ακολουθεί η άδεια λειτουργίας
Η χορήγηση άδειας εγκατάστασης αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα αλλά δεν είναι το μόνο μέχρι την παραγωγή του τελικού προϊόντος. Ο επενδυτής θα πρέπει να ξεκινήσει την κατασκευή και την ολοκλήρωση της μονάδας εντός πέντε ετών. Η μονάδα παραγωγής πρέπει να είναι καθετοποιημένη, εντός ενιαίου χώρου (καλλιέργεια, μεταποίηση και βοηθητικοί χώροι), ενώ η έκταση θα πρέπει να έχει περίφραξη υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας, κάμερες και φύλαξη. Μόλις ολοκληρώσει τη βιομηχανική μονάδα του και αφού συγκεντρώσει όλα τα δικαιολογητικά, θα πρέπει να καταθέσει πλήρη φάκελο στη Διεύθυνση Αδειοδότησης της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας. Ο επενδυτής, για να μπορέσει να παραγάγει και να κυκλοφορήσει τα φάρμακα που κατασκευάζει στη μονάδα του, θα πρέπει επίσης να λάβει δύο εγκρίσεις από το υπουργείο Υγείας και δη την άδεια δυνατότητας παραγωγής φαρμάκων από κάνναβη και την ειδική έγκριση κυκλοφορίας αυτών στην Ελλάδα. Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι για τα παραπάνω έχει εκδοθεί η σχετική δευτερογενής νομοθεσία.
Εντονο ενδιαφέρον από ξένους
Η Ελλάδα, λόγω των σημαντικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει, όπως ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες, χαμηλό κόστος εργατικού δυναμικού, υψηλό μορφωτικό επίπεδο εργαζομένων κ.λπ., αποτελεί πλέον πόλο έλξης για διεθνείς επενδυτικά κεφάλαια από χώρες όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Νότια Αμερική, το Ισραήλ και το Καζακστάν που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά.
Ήδη η καναδική Aphria έχει παρουσιάσει στον υφυπουργό Ανάπτυξης και Οικονομίας Στ. Πιτσιόρλα τα σχέδιά της για μια μεγάλη επένδυση στην Ξάνθη, ενώ η επίσης καναδική International Cannabis Corp (ICC), εισηγμένη στο χρηματιστήριο, ανακοίνωσε ότι έλαβε την πρώτη άδεια για την καλλιέργειας φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στην Ημαθία. Πρόκειται ωστόσο για περιβαλλοντική άδεια και όχι άδεια εγκατάστασης. Να σημειωθεί ότι η ICC εκτιμά ότι η Ελλάδα θα γίνει «το επόμενο μεγάλο τουριστικό καταφύγιο κάνναβης» (the next great Cannabis holiday haven)!
Επιπλέον, μέσα στο 2019 πρόκειται να βρίσκεται σε λειτουργία το εργοστάσιο μεταποίησης κλωστικής και φαρμακευτικής κάνναβης της Cannatec Greece στο Κιλκίς, θυγατρικής του ομίλου Golden Greece Holdings. Η Golden Greece Holdings ιδρύθηκε το 2017 και σήμερα έχει υπό την ομπρέλα της 14 θυγατρικές στην καλλιέργεια, παραγωγή και διάθεση προϊόντων κάνναβης.
Οι δικλίδες ασφαλείας
Σύμφωνα με τα συναρμόδια υπουργεία, η δυνατότητα καταχρηστικής εφαρμογής των διατάξεων περί καλλιέργειας και παραγωγής φαρμάκων από φαρμακευτική κάνναβη αποφεύγεται με τους ακόλουθους κανόνες που θέτει ο νόμος:
α. Η έγκριση είναι αμεταβίβαστη.
β. Παρέχεται σε φυσικά ή σε νομικά πρόσωπα, στη διοίκηση και διαχείριση των οποίων δεν συντρέχουν κωλύματα, όπως να μην έχουν καταδικασθεί ή παραπεμφθεί με τελεσίδικο βούλευμα για συγκεκριμένα κακουργήματα (κλοπή, υπεξαίρεση κ.λπ.) και να μην έχουν τεθεί σε δικαστική συμπαράσταση.
γ. Η έκταση εντός της οποίας λαμβάνει χώρα το σύνολο των δραστηριοτήτων είναι ενιαία, κατ’ ελάχιστον 4 στρέμματα, είναι περίκλειστη και η καλλιεργούμενη περιοχή είναι κλειστή.
δ. Η αίτηση για τη χορήγηση της έγκρισης συνοδεύεται από βεβαίωση της οικείας υποδιεύθυνσης ασφαλείας ότι τηρήθηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις ασφαλούς φύλαξης σχετικά με τις περιοχές καλλιέργειας, τις εγκαταστάσεις της μεταποιητικής μονάδας, τα σημεία αποθήκευσης των πρώτων υλών, των ουσιών και των τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης και της μεταφοράς τους.
ε. Τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της άδειας επικαιροποιούνται ετησίως και ελέγχεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο η συνέχιση της πλήρωσης των όρων και προϋποθέσεων παροχής της έγκρισης. Σε περίπτωση παραβίασης των όρων και προϋποθέσεων έγκρισης, αυτή ανακαλείται.
Τα τελικά προϊόντα
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό, με τη δημιουργία τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης θα δοθεί το δικαίωμα στους ασθενείς να έχουν ευχερή πρόσβαση και σε προσιτή τιμή σε φάρμακα που έχουν ανάγκη, ενώ προανήγγειλε ότι θα δημιουργηθεί ειδικό μητρώο ασθενών.
Ωστόσο, όπως ανέφερε ο Αν. Ξανθός, τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης δεν θα καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, κάτι το οποίο σημαίνει ότι πρακτικά για άτομα με χαμηλά εισοδήματα η πρόσβαση θα είναι δύσκολη έως ανέφικτη, ειδικά στην αρχή που δεν θα έχει αναπτυχθεί έντονος ανταγωνισμός.
Τετραπλάσιος ο τζίρος το 2024
Η παγκόσμια αγορά φαρμακευτικής κάνναβης αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Σύμφωνα με έρευνες ξένων οργανισμών εκτιμάται ότι η αξία της ανήλθε το 2017 σε περίπου 11,7 δισ. δολάρια και προβλέπεται να φτάσει σε 40,9 δισ. δολάρια τα 2024. Μόνο στην Ευρώπη η αξία της αγοράς της φαρμακευτικής κάνναβης μπορεί να αγγίξει τα 55 δισ. ευρώ έως το 2028, υποστηρίζεται στο τελευταίο European Cannabis Report.
Κι αυτό γιατί τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης ενδείκνυνται για μια σειρά από νόσους καθώς έχουν αποδεδειγμένο κλινικό όφελος. Συγκεκριμένα, η φαρμακευτική κάνναβη θεωρείται ότι βοηθά στη θεραπεία και την καταπολέμηση των συμπτωμάτων σε διάφορες σοβαρές ασθένειες, όπως αλτσχάιμερ, πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Huntigton, ψύχωση, άγχος, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, ρευματική αρθρίτιδα, φλεγμονή του εντέρου, νόσος του Crohn, ενώ καταπραΰνει τον χρόνιο πόνο και περιορίζει τις παρενέργειες από τη χημειοθεραπεία στην οποία υποβάλλονται οι καρκινοπαθείς.
Σημειωτέον πως σήμερα η φαρμακευτική κάνναβη είναι νόμιμη σε περισσότερες από 30 χώρες και συγκεκριμένα στις: Ελλάδα, Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Φινλανδία, Γερμανία, Ισραήλ, Ιταλία, Τζαμάικα, Λουξεμβούργο, Μάλτα, πΓΔΜ, Ολλανδία, Περού, Πολωνία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουρουγουάη, Βραζιλία, Γαλλία, Ισπανία, Μεξικό, Ελβετία, καθώς και σε 33 πολιτείες των ΗΠΑ.
Κάνναβη, η νέα super food
Πέραν της φαρμακευτικής κάνναβης, εξελίξεις αναμένονται και στη βιομηχανική κάνναβη καθώς μέσα σε έναν μήνα το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο θα αλλάξει προκειμένου τα συγκεκριμένα προϊόντα να αποκτήσουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
Προς αυτή την κατεύθυνση, όπως ανέφερε στο Documento o υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βασίλης Κόκκαλης, μέσω της αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου επιδιώκεται και η δημιουργία συγκεκριμένων βρώσιμων προϊόντων. Σύμφωνα με τον Β. Κόκκαλη, τα συμπληρώματα διατροφής και ενδεχομένως τα προϊόντα αλεύρων να είναι αυτά που θα δημιουργηθούν σε πρώτη φάση. Ηδη συμπληρώματα διατροφής αυτού του είδους παράγονται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Βέβαια απαιτείται η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεδομένου ότι αφορά την παραγωγή τροφίμου.
Να σημειωθεί ότι βιομηχανική κάνναβη εκτός του ότι αποτελεί πρώτη ύλη κυρίως για την παραγωγή διάφορων βιομηχανικών προϊόντων, λειτουργεί και σαν διατροφικό υλικό: περιέχοντας ω3 και ω6 σε καλή αναλογία, θεωρείται super food που βοηθάει στην οστεοπόρωση και στις αρθρίτιδες.
