Στη «μαύρη ήπειρο» τώρα η παρουσία του, μετά την ήττα του στα πεδία των μαχών σε Ιράκ – Συρία.
Στην Αφρική φαίνεται ότι μεταφέρει το ISIS τη δράση του μετά την ήττα του στα πεδία των μαχών σε Ιράκ και Συρία και μάλιστα μέσω εργολαβιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιθέσεις του ISIS είναι πέντε φορές πιο φονικές απ’ ό,τι στη Μέση Ανατολή.
Η νέα δομή του ISIS είναι ευέλικτη, αποκεντρωμένη και ανεξέλεγκτη, κατ’ επέκταση πιο προσαρμοστική και πιο επικίνδυνη. Η ηγεσία του δεν ελέγχει απευθείας τις εκάστοτε οργανώσεις-εργολάβους στην Αφρική, οι οποίες είναι αυτόνομες και χρησιμοποιούν το «λογότυπο» ISIS ώστε να προσελκύσουν οπαδούς και υλική υποστήριξη.
Στη συντριπτική τους πλειονότητα αυτές οι οργανώσεις ήταν ανεξάρτητες προτού αποφασίσουν να συστρατευτούν με το ISIS. Ρόλος τους είναι η μεταφορά του μηνύματος των φονταμενταλιστών στα πέρατα της Αφρικής. Οι Αφρικανοί τζιχαντιστές δρουν σε συνθήκες ευνοϊκές και η ύπαρξή τους οφείλεται εν πολλοίς στη φτώχεια, τη διαφθορά, την εθνοτική καταπίεση και την παντελή έλλειψη ευκαιριών.
Δύο οι κεντρικές οργανώσεις
Το ISIS στο Σαχέλ χαρτογραφείται σε δύο κεντρικές οργανώσεις στην περιοχή. Η μία δρα στην ευρύτερη Σαχάρα (Islamic State in the Greater Sahara – ISGS). Η άλλη στη δυτική Αφρική (Islamic State West Africa Province – ISWAP). Και οι δύο οργανώσεις είναι ιδιαίτερα σκληρές και έχουν προκαλέσει μεγάλες ανησυχίες στους δυτικούς, ειδικά στους Γάλλους. Κεντρικό πεδίο της δράσης του είναι η λίμνη Τσαντ, όπου συνορεύουν τέσσερις χώρες (Τσαντ, Νίγηρας, Νιγηρία και Καμερούν).
Στη Νιγηρία παρακλάδι του ISIS μέχρι πρότινος ήταν η Μπόκο Χαράμ. Το 2016 διασπάστηκε και δημιουργήθηκε το ISWAP, διότι ο αρχηγός της Μπόκο Χαράμ θεωρήθηκε ακραίος από το ISIS. Οι ΗΠΑ υπολογίζουν ότι περίπου 5.000 μαχητές συμμετέχουν στο ISWAP. Μπόκο Χαράμ και ISWAP συγκρούονται έντονα τα τελευταία χρόνια για την ηγεμονία στην περιοχή.
Υποστηρίζεται ότι εξαιτίας της παρουσίας του ISIS στη Νιγηρία έχουν εκτοπιστεί πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι και δεκάδες χιλιάδες έχουν χάσει τη ζωή τους.
Παράλληλα, η δράση του ISIS δεν περιορίζεται στη Νιγηρία αλλά επεκτείνεται στον Νίγηρα, στο Τσαντ, στην Μπουρκίνα Φάσο και στο Καμερούν. Μόνο στον Νίγηρα 300 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από την αρχή του έτους, ενώ οι επιδρομές σε στρατιωτικές βάσεις στο Τσαντ ώστε να εξασφαλιστεί εξοπλισμός είναι συχνές. Στην Μπουρκίνα Φάσο δε το ISIS Σαχάρας πραγματοποίησε πρόσφατα επίθεση και δολοφόνησε πάνω από 160 πολίτες. Το ISIS Σαχάρας συγκροτήθηκε από την «εργολαβική» φονταμενταλιστική οργάνωση Ansarul Islam.
Πάντως στους μεγαλύτερους πληγέντες της δράσης του ISIS συγκαταλέγεται ο πληθυσμός του Μάλι. Από τότε που η οργάνωση MUJAO προσχώρησε στο ISIS, το 2015, κλιμακώνει συνεχώς τις επιθέσεις της προς τους αμάχους και τις δυνάμεις ασφαλείας, ντόπιες και ξένες. Για την αντιμετώπιση του ISIS και την κατοχύρωση των πλουτοπαραγωγικών πηγών έχει αποστείλει στρατεύματα η ΕΕ, με πρωταγωνίστρια τη Γαλλία. Προσφάτως πραγματοποιήθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα έναντι της αναγνωρισμένης κυβέρνησης και το μέλλον της αποστολής κρέμεται από μια κλωστή.
Ενας ακόμη «άγνωστος» τόπος όπου δρα η φονταμενταλιστική οργάνωση είναι η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Οι πρώτες επιθέσεις της ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2019 και έως τώρα έχει σκοτώσει πάνω από 1.000 άτομα. Ο αρχηγός της οργάνωσης Μούσα Μπαλουκού δήλωνε τότε ότι «είμαστε επαρχία, η επαρχία της Κεντρικής Αφρικής, που είναι μία από τις πολλές που συνιστούν το Ισλαμικό Κράτος».
Το ίδιος το ISIS χρηματοδοτεί την οργάνωση στο Κονγκό και φαίνεται να επενδύει πολλά σε αυτή. Μάλιστα οι επιθέσεις του κονγκολέζικου ISIS είναι υπεύθυνες για την εξώθηση 1,6 εκατ. ανθρώπων στην προσφυγιά μόνο από την επαρχία Ιτούρι (συνολικού πληθυσμού 5,7 εκατ.), ενώ η UNICEF ανέφερε ότι 2,8 εκατ. άνθρωποι χρειάζονται αμέσως ανθρωπιστική ενίσχυση.
Δοκιμασία για Αίγυπτο – Λιβύη
Αίγυπτος και Λιβύη δοκιμάζονται από τη δραστηριοποίηση πυρήνων του Ισλαμικού Κράτους στις περιφέρειές τους.
Η Αίγυπτος ήδη από το 2013 αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στη Χερσόνησο του Σινά. Η έρημος εκεί αποτελεί φιλόξενο μέρος για τους τζιχαντιστές αντάρτες, οι οποίοι στοχοποιούν αδιακρίτως κόπτες χριστιανούς, μουσουλμάνους και δυνάμεις ασφαλείας.
Βέβαια, το επίκεντρο του ISIS στη βόρεια Αφρική ήταν η Λιβύη. Πιο συγκεκριμένα, η πόλη της Σύρτης βρέθηκε στην κατοχή της τρομοκρατικής οργάνωσης από το 2015 έως το 2017. Εκτοτε οι μαχητές της οργάνωσης έχουν αποσυρθεί στα νότια της χώρας, κοντά στα σύνορα με το Τσαντ, όπου προσπαθούν να ανασυγκροτηθούν.
Η ανάφλεξη στην ανατολική Αφρική
Πρόσφατα η Μοζαμβίκη και η πόλη Πάλμα της επαρχίας Κάμπο Ντελγκάντο βρέθηκαν στο επίκεντρο των εξελίξεων. Ομάδες ένοπλων τζιχαντιστών της οργάνωσης Αλ Σαμπάμπ ενορχήστρωσαν πολύνεκρες επιθέσεις σε μια σειρά από στόχους.
Η Αλ Σαμπάμπ αποτελεί παρακλάδι του ISIS και μάλιστα έχει καταφέρει να καταλάβει μια παραλιακή πόλη ήδη από το 2020. Συνολικά 2.700 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, 670.000 έχουν εκτοπιστεί, ενώ σχεδόν 1.000.000 απειλούνται με λιμό.
Η Αλ Σαμπάμπ βέβαια δεν σταματάει εκεί τη δράση της αλλά την επεκτείνει σταθερά και στη βόρεια Κένυα. Ο κυβερνήτης της πληττόμενης επαρχίας έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι η Αλ Σαμπάμπ ελέγχει πάνω από τη μισή βορειοανατολική Κένυα. Ταυτόχρονα επιχειρείται διείσδυση και στη γειτονική Σομαλία, όπου πρόσφατα κατελήφθη μια πόλη στην επαρχία Μουντούγκ.