Οι νέες εισπρακτικές επιδόσεις κάποιων παλαιών ταινιών τεστάρουν την αξία και τις αντοχές τους στον χρόνο.
Χίτσκοκ, Γκοντάρ, Κοέν: σταθερές αξίες όλα αυτά τα χρόνια, είναι μόνο μερικοί από τους δημιουργούς που συνεχίζουν να τροφοδοτούν τα θερινά σινεμά. Δίπλα τους γίνονται οι αναγκαίες προσθαφαιρέσεις ταινιών από λιγότερο διάσημους σκηνοθέτες (η περίπτωση των «Σκοτεινών δολοφόνων» του Αλεξάντερ ΜακKέντρικ), οι οποίες όμως καταφέρνουν να κάνουν την έκπληξη και να διεκδικήσουν ικανοποιητικό μερίδιο από την εισπρακτική πίτα. Φέτος το μενού των επανεκδόσεων έχει και Αγκαθα Κρίστι και κλασικά φιλμ τρόμου και αγαπημένες ρομαντικές κομεντί. Η αρχή έγινε από τις αρχές του Ιουνίου που το «Notorious» του Χίτσκοκ, το «Αγόρι» του Οσιμα, η «Παντρεμένη γυναίκα» του Γκοντάρ και φυσικά οι «Σκοτεινοί δολοφόνοι» γέμισαν τα σινεμά. Η συνέχεια γράφεται με μια από τις πιο σπουδαίες κωμωδίες του σύγχρονου αμερικανικού κινηματογράφου. Στις 6 Ιουλίου ο «Μεγάλος Λεμπόφσκι» («The big Lebowski», 1998) των αδερφών Κοέν, με τον «dude» Τζεφ Μπρίτζες στον ομώνυμο ρόλο, αποκαλύπτει μια σατανική σύμπτωση που γίνεται εφαλτήριο για τη σουρεαλιστική αποδόμηση της καθημερινότητας στην οποία το μπόουλινγκ, το νουάρ, το χίπικο κίνημα, οι νεοναζί, οι βετεράνοι του Βιετνάμ και ο… Χεσούς (μακράν η πιο αξιομνημόνευτη παρουσία του Τζον Τορτούρο) συνθέτουν το ανθρωπολογικό τοπίο και την ξεχωριστή πολιτική κλίμακα ενός διαφορετικού Λος Αντζελες.
Γυναίκες ιδεολόγοι και εκκεντρικές κληρονόμοι
Την ίδια μέρα βγαίνει στις αίθουσες και το «Πάθος», μια ακόμη ανίερη, πειραματική και εν πολλοίς αυτοβιογραφική (ένας σκηνοθέτης γυρίζει μια ταινία δίχως να είναι ξεκάθαρο το θέμα της) δημιουργία του Ζαν Λικ Γκοντάρ, γυρισμένη το 1982, με την Ιζαμπέλ Ιπέρ στον ρόλο μιας ιδεολόγου εργάτριας που αναζητά τη λύση στα κοινωνικοπολιτικά προβλήματά της καθώς έρχεται σε μετωπική σύγκρουση με το αφεντικό της που υποδύεται ο Μισέλ Πικολί. Στις 6 Ιουλίου βγαίνει επίσης στις αίθουσες και η «Γυναίκα με τη λεοπάρδαλη» του Χάουαρντ Χοκς, μια από τις καλύτερες screwball κωμωδίες του κλασικού Χόλιγουντ, με την Κάθριν Χέπμπορν και τον Κάρι Γκραντ. Η πρώτη υποδύεται μια εκκεντρική και αυθόρμητη κληρονόμο που κάνει ό,τι της έρθει στο κεφάλι και παρασέρνει τον δεύτερο, αφηρημένο παλαιοντολόγο που χρόνια συναρμολογεί τον σκελετό ενός βροντόσαυρου στο μουσείο όπου εργάζεται, στα δικά της καπρίτσια. Το σουρεάλ κωμικό σκηνικό κλειδώνει με την παρουσία μιας αληθινής λεοπάρδαλης σε ρόλο κατοικίδιου!
Αστυνομικοί και σίριαλ κίλερ
Μία εβδομάδα μετά, στις 13 Ιουλίου, βγαίνει ένα παραγνωρισμένο θρίλερ που ίσως κάνει την έκπληξη στα ταμεία. Ο λόγος για το «Καταραμένο σκιάχτρο» («The wicker man», 1973) του Ρόμπι Χάρντι, που παντρεύει το φολκλορικό θρίλερ με τον μεταφυσικό τρόμο. Ο Κρίστοφερ Λι σε έναν από τους πιο δυνατούς ρόλους του ξεφορτώνεται τον μανδύα του κόμη Δράκουλα και υποδύεται τον μυστηριώδη αρχηγό της τοπικής κοινότητας ενός απομακρυσμένου αγγλικού νησιού όπου εξαφανίστηκε ένα παιδί. Εκεί ο ορθολογιστής αστυνομικός που ερευνά την υπόθεση θα έρθει αντιμέτωπος με έναν παγανιστικό μικρόκοσμο όπου τίποτε δεν προμηνύει όσα τρομακτικά θα ακολουθήσουν. Η cult ταινία του Χάρντι δημιούργησε τον όρο folk horror genre και προβάλλεται σε ολοκαίνουργια αποκατάσταση σε 4K. Το φιλμ είναι διάσημο για το συγκλονιστικό φινάλε του αλλά και για το σάουντρακ, που περιλαμβάνει στοιχειωτικές επανεκτελέσεις παραδοσιακών βρετανικών τραγουδιών, ενώ είχε εμπνεύσει και ένα μετριότατο ριμέικ το 2006 από τον Νιλ ΛαΜπιούτ με τον Νίκολας Κέιτζ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, το οποίο είχε πατώσει στα ταμεία. Μαζί με το «Καταραμένο σκιάχτρο» βγαίνει στις αίθουσες και η «Σκιά της αμφιβολίας» («Shadow of a doubt») του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Στο φιλμ του 1943, που είχε προταθεί για το Οσκαρ πρωτότυπου σεναρίου του Γκόρντον ΜακΝτόνελ, η Τσάρλι, μια αθώα κοπέλα (Τερέζα Ράιτ), υποψιάζεται ότι ο φιλικός θείος (Τζόζεφ Κότεν) που τους επισκέφτηκε ύστερα από μακρόχρονη σιωπή ίσως να είναι ένας καταζητούμενος σίριαλ κίλερ. Το φιλμ είναι πλούσιο σε ψυχαναλυτικές αναφορές που έχουν αφετηρία τη σχέση μεταξύ της νεαρής ηρωίδας και του θείου της, που ξεκινά από το κοινό όνομα (και ο αινιγματικός άντρας ονομάζεται Τσάρλι) το οποίο μοιράζονται.
Μυστήρια και αίμα
Στις 20 Ιουλίου το βασισμένο στο ομότιτλο μπεστ σέλερ της Αγκαθα Κρίστι «Εγκλημα στο Οριάν Εξπρές» («Murder on the Orient Express») του Σίντνεϊ Λουμέτ φέρνει έναν αγαπημένο ήρωα των θερινών σινεμά σε πρώτο πλάνο. Ο λόγος για τον Ηρακλή Πουαρό (απίθανος στον ρόλο του δαιμόνιου ντετέκτιβ ο Αλμπερτ Φίνεϊ, ενώ στους βασικούς υπόπτους συναντάμε διάσημους σταρ της εποχής όπως τον Μάικλ Γιορκ, τον Αντονι Πέρκινς, τη Λορίν Μπακόλ, τη Βανέσα Ρεντγκρέιβ, τον Ρίτσαρντ Γουίτμαρκ, τον Σον Κόνερι) που αναλαμβάνει να διαλευκάνει τη μυστηριώδη υπόθεση του φόνου ενός επιχειρηματία που συντελείται μέσα στο εγκλωβισμένο στα βουνά της τότε Γιουγκοσλαβίας λόγω του παγετού Οριάν Εξπρές. Η ίδια η Αγκαθα Κρίστι είχε αναφερθεί με τα καλύτερα λόγια στην υποδειγματική μεταφορά του έργου της όταν βρέθηκε στην επίσημη πρεμιέρα του φιλμ στο Λονδίνο τον Νοέμβριο του 1974. Λίγους μήνες μετά το φιλμ προτάθηκε για έξι Οσκαρ, από τα οποία τελικά κέρδισε μόλις ένα (β΄ρόλου) για την ερμηνεία της Ινγκριντ Μπέργκμαν. Την ίδια μέρα βγαίνει και το «Μόνο αίμα» («Blood simple») των Τζόελ και Ιθαν Κόεν. Το κορυφαίο αμερικανικό δίδυμο μας πρωτοσυστήθηκε το 1984 με ένα αρχετυπικό φιλμ νουάρ που έχει κεντρικό στόρι την απόπειρα ενός ζηλόφθονου άντρα να εκδικηθεί τη γυναίκα του και τον εραστή της, αναθέτοντας σε έναν πληρωμένο δολοφόνο να τους σκοτώσει. Ομως τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα υπολόγιζε.
Από τη Ρώμη με αγάπη
Μία εβδομάδα αργότερα (27 Ιουλίου) έρχεται στις οθόνες μια από τις πιο τρυφερές και έξυπνες ρομαντικές κομεντί του κλασικού Χόλιγουντ. Ο σπεσιαλίστας του είδους Ουίλιαμ Ουάιλερ με τις «Διακοπές στη Ρώμη» («Roman holiday», 1953) φέρνει τους Οντρεϊ Χέπμπορν και Γκρέγκορι Πεκ σε μια ονειρική περιπλάνηση στην «αιώνια πόλη». Η απόδραση της ντελικάτης πριγκίπισσας (η Οντρεϊ Χέπμπορν κέρδισε Οσκαρ για τον ρόλο της) από το αφόρητα υπερπροστατευτικό περιβάλλον της κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής της στη Ρώμη γίνεται χάρη στη βοήθεια –και τη γοητεία– ενός μποέμ δημοσιογράφου που θα της προσφέρει τις απλές απολαύσεις της καθημερινότητας που έχει στερηθεί όλα αυτά τα χρόνια λόγω του αυστηρού βασιλικού πρωτοκόλλου.
Πουαρό, Αγγελόπουλος και Κοέν
Ο Αύγουστος μπαίνει με ακόμη μία περιπέτεια του Ηρακλή Πουαρό. Το «Εγκλημα κάτω από τον ήλιο» («Evil under the sun», 1982), που θα προβληθεί στις 3/8, έχει τη σκηνοθετική υπογραφή του Γκάι Χάμιλτον με τον Πίτερ Ουστίνοφ να παίρνει τη σκυτάλη από τον Αλμπερτ Φίνεϊ στη διαλεύκανση μιας περίεργης υπόθεσης δολοφονίας που διαδραματίζεται σε ένα ειδυλλιακό νησάκι της Αδριατικής. Την ίδια μέρα οι πιο σκληροπυρηνικοί σινεφίλ θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν το «Ενας καταδικασμένος σε θάνατο δραπέτευσε» («Un condamné à mort s’est échappé», 1956) του Ρομπέρ Μπρεσόν. Το στόρι εκτυλίσσεται στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στη Γαλλία κι έχει πρωταγωνιστή ένα φυλακισμένο που καταφέρνει να δραπετεύσει από τις φυλακές των Γερμανών. Η αφήγηση του ουμανιστή Γάλλου δημιουργού είναι επικεντρωμένη στην τόλμη και τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος, δοσμένη όμως με μια απλότητα που αφοπλίζει τις αντιστάσεις του θεατή. Στις αρχές του ίδιου μήνα θα βγει και το «Μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991) του Θόδωρου Αγγελόπουλου, που αφορά την προσπάθεια ενός δημοσιογράφου να εντοπίσει έναν εξαφανισμένο Ελληνα βουλευτή σε έναν καταυλισμό προσφύγων. Την ίδια εποχή το «Φάργκο» (1996) των αδερφών Κοέν αποτελεί ακόμη ένα πειραγμένο αστυνομικό θρίλερ που εξελίσσεται στη μέση του αμερικανικού πουθενά –όλοι μάθαμε την ασήμαντη αμερικανική κωμόπολη χάρη στους Κοέν– και έχει ως αντιήρωα έναν πωλητή αυτοκινήτων με οικονομικά προβλήματα που αναθέτει σε δύο πανίβλακες κακοποιούς να απαγάγουν τη γυναίκα του για να καρπωθεί τα λύτρα που προσδοκά να πληρώσει ο πλούσιος πεθερός του. Φυσικά η υπόθεση στραβώνει άσχημα, αλλά το πρότζεκτ έχει αίσιο τέλος, όπως μαρτυρούν και τα δύο Οσκαρ (πρωτότυπου σεναρίου και α΄ γυναικείου ρόλου στη Φράνσις ΜακΝτόρμαντ) που κέρδισε η ταινία.
Το τέλειο έγκλημα του Χίτσκοκ
Μετά τον Δεκαπενταύγουστο, στις 17/8 βγαίνει στα θερινά μια από τις πιο αγαπημένες μας ταινίες του Χίτσκοκ. Η «Θηλιά» («The rope») γυρίστηκε το 1948 με ένα εντυπωσιακό μονοπλάνο να σημαδεύει την αφήγηση. Το σενάριο είναι βασισμένο σε ένα αυθεντικό γεγονός του 1924 και αφηγείται την απόπειρα δύο ευκατάστατων αντρών (Τζον Νταλ, Φάρλεϊ Γκέινγκερ) να διαπράξουν το τέλειο έγκλημα: σκοτώνουν ένα φίλο τους που τον θεωρούν ανάξιο να ζει και στήνουν πάνω από το κρυμμένο και άψυχο σώμα του ένα πάρτι για συγγενείς και φίλους. Ο Τζέιμς Στιούαρτ υποδύεται τον καθηγητή τους που υποψιάζεται πως κάτι δεν πάει καλά με τη βραδιά.
Εγκλημα εις τριπλούν
Η τρίτη εμφάνιση του Πουαρό για το φετινό καλοκαίρι έρχεται στις 24/8 με αφορμή το «Εγκλημα στον Νείλο» («Death on the Nile», 1978) του Τζον Γκιγέρμιν. Εδώ ο Βέλγος ντετέκτιβ (ο καλύτερος ίσως κινηματογραφικός Πουαρό έχει τα χαρακτηριστικά του Πίτερ Ουστίνοφ) απολαμβάνει μια κρουαζιέρα στον Νείλο, όμως η δολοφονία μιας όμορφης κληρονόμου τερματίζει απότομα τις διακοπές του.
Αλλο ένα διάσημο έργο της Αγκαθα Κρίστι μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, με τη γραφή του Γκιγέρμιν να εστιάζει υποδειγματικά στο εξωτικό χρώμα και στη γοητεία της Αιγύπτου. Στο πολυπρόσωπο καστ συναντάμε τους Τζορτζ Κένεντι, Μπέτι Ντέιβις, Μάγκι Σμιθ, Τζον Φιντς, Αντζελα Λάνσμπερι και Τζέιν Μπίρκιν.
Την ίδια εποχή θα προβληθεί στα σινεμά και το «Ολα πάνε καλά («Tout va bien», 1972) του Ζαν Λικ Γκοντάρ με την Τζέιν Φόντα και τον Ιβ Μοντάν. Με φόντο την κατάληψη ενός εργοστασίου από τους εργάτες του, ένας Γάλλος σκηνοθέτης και μια Αμερικανίδα δημοσιογράφος στοχάζονται πάνω στην πολιτική, την τέχνη και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Το καλοκαίρι μάς αποχαιρετά με το «Βλέμμα του Οδυσσέα» που γύρισε το 1995 ο Θόδωρος Αγγελόπουλος (31/8). Εδώ ένας Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης (Χάρβεϊ Καϊτέλ) αναζητά στα φλεγόμενα από τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο Βαλκάνια τις χαμένες μπομπίνες ενός φιλμ των αδερφών Μανάκια.
