Κατώτερες των περιστάσεων φαίνονται οι περισσότερες χώρες-μέλη της ΕΕ αφού οι επιδόσεις τους στην επανεγκατάσταση των προσφύγων συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται στις περιστάσεις, σε μια περίοδο αυξανόμενων ανθρωπιστικών αναγκών, συγκρούσεων και κρίσεων σε όλο τον κόσμο.
Αμφισβήτηση για τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις
Η πλειονότητα των κρατών μελών δεν έχει ακόμη εγκαταστήσει ούτε έναν πρόσφυγα φέτος, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύναψη δεσμεύσεων σε έναν από τους λίγους νομικούς δρόμους που έχουν οι άνθρωποι να εισέλθουν στο ευρωπαϊκό έδαφος για προστασία.
«Μέχρι στιγμής φέτος, έχουμε δει να επανεγκαθιστούν λίγο περισσότερους από 5.000 ανθρώπους», δήλωσε η Ίμοτζεν Σούντμπερι, διευθύντρια για την Ευρώπη στην ΜΚΟ Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC), εν μέσω αιτημάτων να δεχτούν συνολικά τα κράτη της ΕΕ περίπου 16.000. «Είναι μια πολύ, πολύ απογοητευτική κατάσταση και πραγματικά μια τεράστια χαμένη ευκαιρία», είπε, σημειώνοντας την ικανότητα των κρατών μελών να φιλοξενούν εκατομμύρια Ουκρανούς.
Εκτός από τους Ουκρανούς, η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων είναι επί του παρόντος επανεγκατεστημένοι σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με περίπου το ένα τρίτο των αναγκαστικά εκτοπισμένων στον κόσμο να βρίσκεται στην Αφρική. Το Σουδάν βρίσκεται επίσης σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, γεγονός που δείχνει ότι είναι παραπάνω από πιθανό ότι οι ανάγκες για επανεγκατάσταση θα αυξηθούν.
Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) ζητά από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να δείξουν την ίδια αλληλεγγύη απέναντι στην Αφρική, όπως επιδείχθηκε απέναντι στην Ουκρανία.
Ισχνές επιδόσεις
Αλλά αυτή η αλληλεγγύη είναι απίθανο να επιδειχθεί από την Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο, τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τη Δανία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία.
Καμία από αυτές τις χώρες δεν επανεγκατέστησε πρόσφυγες το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Η Μάλτα δέχθηκε ένα άτομο, σύμφωνα με στοιχεία που παρέχονται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Τα σχόλια της Σούντμπερι έρχονται πριν από την προθεσμία της Παρασκευής (15 Σεπτεμβρίου) για τα κράτη μέλη να ανακοινώσουν νέες δεσμεύσεις επανεγκατάστασης για τα έτη 2024 και 2025. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ξεκινήσει την προσπάθεια ήδη τον Μάιο, μαζί με τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ΗΠΑ, συγκριτικά, υποδέχτηκαν σχεδόν 27.000 το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Η φιλοδοξία της ΕΕ είναι πιθανό να απογοητεύσει φιλανθρωπικές οργανώσεις όπως το IRC που απαιτούν τουλάχιστον 44.000 να επανεγκατασταθούν το 2024 και άλλες 48.000 το 2025.
Πέρυσι, τα κράτη της ΕΕ επανεγκατέστησαν συλλογικά λίγο λιγότερο από 16.500 άτομα, με τα περισσότερα να πηγαίνουν στη Γερμανία (4.700), τη Σουηδία (4.500) και τη Γαλλία (3.100). Είχαν δεσμευτεί για 20.000, αριθμός που αντιστοιχούσε περίπου στο 1 τοις εκατό των παγκόσμιων αναγκών.
Απογοήτευση από Σουηδία
Τα στοιχεία επανεγκατάστασης στη Σουηδία έχουν μειωθεί δραματικά από τότε. Από τα τέλη Ιουλίου, η Στοκχόλμη επανεγκατέστησε λιγότερο από 200 ανθρώπους. Η απότομη πτώση είναι αντανάκλαση μιας ευρύτερης πολιτικής μετατόπισης κατά του ασύλου και της μετανάστευσης που προωθείται μέσω των δεξιών Σουηδών Δημοκρατών. Η πολιτική της νέας κυβέρνησης είναι να μειώσει τη μετανάστευση όσο το δυνατόν περισσότερο, μιας και ρυθμιστικός παράγοντας είναι το ακροδεξιό κόμμα του Τζίμι Όκεσον. Αυτό περιλαμβάνει τον περιορισμό της επανεγκατάστασης στη Σουηδία μόνο σε 900 άτομα. Επίσης η νέα κυβέρνηση σταμάτησε να δέχεται πρόσφυγες για επανεγκατάσταση από τη Συρία και το Ιράκ.
Η σουηδική τάση έρχεται σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της αντιμετωπίζουν νέα πίεση από αφίξεις κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου. Με λιγότερες νομικές οδούς για την αναζήτηση ασύλου στην ΕΕ, όλο και περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να στρέφονται σε επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια με τεράστιους κινδύνους, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Οι αφίξεις στη θάλασσα αυξάνονται
Τις τελευταίες δύο ημέρες, περίπου 7.000 άνθρωποι έφτασαν στο ιταλικό νησί Λαμπεντούζα, ενώ ακολούθησαν γαλλικές και γερμανικές ανακοινώσεις για αυστηρότερους ελέγχους κατά των μεταναστών που προσπαθούν να φύγουν από την Ιταλία προς άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ένα βρέφος πέντε μηνών πέθανε σε μια αποτυχημένη επιχείρηση διάσωσης στα ανοιχτά του νησιού.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να επιδεικνύει αδράνεια για το ζήτημα, ενώ αξιωματούχοι της σημειώνουν ότι η Επιτροπή είχε διαθέσει 480 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2023-2025 για να στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει. Συνολικά, από το 2015, πραγματοποιήθηκαν 115.000 επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ, ανέφεραν αξιωματούχοι της Κομισιόν, χρησιμοποιώντας στοιχεία που αναφέρουν τα κράτη μέλη. Είχαν επίσης αναφέρει περίπου 46.000 χορηγήσεις ασύλου για ανθρωπιστικούς λόγους, κυρίως Αφγανών που κινδύνευαν.
