Πολιτική κατακραυγή στη Σουηδία για τη μεγάλη ζημιά που έπαθε το συνταξιοδοτικό ταμείο της με τις επισφαλείς «επενδύσεις»
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού καταρρέουν τράπεζες. Η Silicon Valley Bank (SVB) του κλάδου της τεχνολογίας και των startups και οι μικρές Signature Bank και Silvergate των κρυπτονομισμάτων ήδη κατέρρευσαν, ενώ μία τέταρτη, η First Republic Bank, κλυδωνίζεται. Η αναταραχή στις αγορές και οι φόβοι για κατάρρευση του μισού αμερικανικού τραπεζικού συστήματος εντός 24ώρων έκαναν την κυβέρνηση Μπάιντεν να αποφασίσει να καλύψει όχι μόνο τις ασφαλισμένες καταθέσεις (το όριο στις ΗΠΑ ανέρχεται στις 250.000 δολάρια ανά καταθέτη) αλλά και τις ανασφάλιστες, δηλαδή το σύνολο των καταθέσεων.
Προς το παρόν η αμερικανική οικονομία σώθηκε. Ομως οι επενδυτές των τραπεζών καταγράφουν απώλειες. Τέτοιοι επενδυτές είναι και τα συνταξιοδοτικά ταμεία κυρίως από τις ΗΠΑ. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία δημόσιων υπαλλήλων της Καλιφόρνιας, του Κολοράντο, της Νέας Υόρκης, της Φλόριντα, του Νιου Τζέρσι, του Οχάιο, του Μίσιγκαν, του Ουισκόνσιν, του Κεντάκι, των δασκάλων της Καλιφόρνιας και του Οχάιο, το κρατικό συνταξιοδοτικό της Ιαπωνίας, του Καναδά, της Νότιας Κορέας και το σουηδικό συνταξιοδοτικό ταμείο Alecta είναι τα θύματα των «επενδύσεων» των διοικήσεών τους. Οποια χρήματα ασφαλισμένων τους είχαν «επενδύσει» χάθηκαν στο σύνολό τους.
Για τα περισσότερα αυτά ταμεία η ζημία είναι περιορισμένη. Σύμφωνα με στοιχεία των Bloomberg και Pensions & Investments, είχαν τοποθετήσει σε επισφαλείς επενδύσεις κεφάλαια της τάξης κάποιων δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, οπότε μπορεί να απορροφηθεί η ζημία (πάντα σε βάρος των ασφαλισμένων όμως).
Το δράμα των Σουηδών ασφαλισμένων
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για το σουηδικό συνταξιοδοτικό ταμείο Alecta. Είχε προχωρήσει σε επενδύσεις στις αμερικανικές τράπεζες και στις αρχές του 2023 ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος μέτοχος της Silicon Valley Bank με θέση 600 εκατ. δολαρίων, o πέμπτος μεγαλύτερος μέτοχος της First Republic Bank με θέση 915 εκατ. δολαρίων και ο έκτος μεγαλύτερος της Signature με θέση 500 εκατ. δολαρίων. Ηδη το Alecta ανακοίνωσε ζημία ύψους 1,1 δισ. δολαρίων. Εάν καταρρεύσει και η First Republic Bank, η ζημία του θα φτάσει στα 2 δισ. δολάρια.
Το ΤΕΚΑ που δημιούργησαν οι Κυριάκος Μητσοτάκης, Κωστής Χατζηδάκης και Παναγιώτης Τσακλόγλου βασίζεται στο σουηδικό μοντέλο. Στη Σουηδία καταγράφεται μεγάλη κατακραυγή για τις επισφαλείς «επενδύσεις». Η διοίκηση του Alecta για να επενδύσει τα χρήματα των Σουηδών ασφαλισμένων στις αμερικανικές τράπεζες είχε πουλήσει μερίδια που κατείχε σε δύο σουηδικές τράπεζες. Κυβέρνηση, κεντρική τράπεζα και αρμόδια εποπτική αρχή ζήτησαν εξηγήσεις.
Το κέρδος έναντι της ασφάλειας
Ο επικεφαλής του Alecta Μάγκνους Μπίλινγκ εμφανίστηκε καθησυχαστικός προς τις αρχές σχετικά με το πώς και γιατί έγιναν οι επενδύσεις στις ΗΠΑ που οδήγησαν στις ζημίες, όπως και για τις πιθανές επιπτώσεις τους στις συντάξεις των Σουηδών. Οπως ανέφερε, εάν η First Republic Bank αντέξει, η ζημία του συνταξιοδοτικού ταμείου της Σουηδίας θα μείνει περιορισμένη στο 1,1 δισ. δολάρια και επειδή το σουηδικό ταμείο είναι ιδιαίτερα εύρωστο και διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους 100 δισ. δολαρίων, η ζημία σημαίνει απώλεια μόνο του 1% των αποθεματικών, άρα δεν θα καταγραφούν αρνητικές επιπτώσεις στις συντάξεις.
Επιχειρώντας να εξηγήσει γιατί απέσυρε τα λεφτά των Σουηδών ασφαλισμένων από τις τράπεζες της χώρας και τα μετέφερε στις ΗΠΑ απάντησε ότι για κάποια χρόνια οι εξειδικευμένες αμερικανικές τράπεζες είχαν πολύ μεγαλύτερες αποδόσεις από τις σουηδικές. Οπως εξήγησε, η SVB χρηματοδοτώντας αφειδώς χιλιάδες εταιρείες τεχνολογίας και πράσινης ενέργειας, μέσα σε τρία χρόνια από 42η σε μέγεθος τράπεζα των ΗΠΑ έγινε 15η και η μετοχή της απογειώθηκε από τα 150 δολάρια στα 750. Τώρα η φούσκα έσκασε. Ο ίδιος αναγνώρισε μόνο ότι η «επένδυση» ήταν «μεγάλη αποτυχία για το ταμείο». «Πρέπει να αντλήσουμε τα απαραίτητα διδάγματα» επισήμανε. Η ζημία όμως κατ’ έλασσον 1 δισ. ευρώ εγγράφεται στις πλάτες των ασφαλισμένων…
