Ζωγραφικοί πίνακες, προτομές και ανάγλυφα από την εποχή της ναζιστικής κατοχής στην Αυστρία (1938-1945), ανακαλύφθηκαν στα υπόγεια της αυστριακής Βουλής με την τωρινή έναρξη των εργασιών γενικής εσωτερικής ανακαίνισης της, οι οποίες αναμένεται να διαρκέσουν τρία χρόνια, ενώ όλες οι υπηρεσίες της και η λειτουργία της έχουν ήδη μεταφερθεί για το μεταβατικό στάδιο σε πτέρυγα των πρώην χειμερινών ανακτόρων του Χόφμπουργκ.
Στο πλαίσιο της ανακαίνισης που θα διαρκέσει έως το τέλος του 2020 και το κόστος της θα ανέλθει σε πάνω από 400 εκατομμύρια ευρώ, πρόκειται να γίνει ένας πλήρης τεχνικός εκσυγχρονισμός της, ενώ μεγάλο μέρος του έως τώρα πεπαλαιωμένου εξοπλισμού της – κυρίως έπιπλα, όπως τα έδρανα των βουλευτών – πωλείται τις τελευταίες ημέρες στο πλαίσιο δημόσιου πλειστηριασμού κατά τον οποίο κατατέθηκαν 4.500 προσφορές για 350 αντικείμενα
Το μεγαλοπρεπές κτίριο της αυστριακής Βουλής στη Βιέννη, έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Θεοφίλου Χάνσεν σε ελληνικό νεοκλασικό ρυθμό, με το τεράστιο άγαλμα της θεάς Αθηνάς να δεσπόζει στην είσοδό της και τα αγάλματα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στην πρόσοψή του, ήταν στη διάρκεια της γερμανοναζιστικής κατοχής της Αυστρίας, έδρα του “γκάουλαιτερ” (ΣΣ του περιφερειακού κομματικού αρχηγού του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος).
Η τωρινή ανακάλυψη στα υπόγεια του κτιρίου αφορά κιβώτια όπου βρέθηκαν πέντε μεγάλοι ζωγραφικοί πίνακες, στους οποίους απεικονίζεται μεταξύ άλλων ο μεγαλύτερος εγκληματίας στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο Αδόλφος Χίτλερ, δύο προτομές και ένα γλυπτό.
“Η ανακάλυψη αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της ανελλιπούς διαχείρισης της ναζιστικής ιστορίας του κτιρίου της Βουλής”, τόνισε σε δηλώσεις της η πρόεδρος της αυστριακής Βουλής Ντόρις Μπούρες.
Η ίδια είχε αναθέσει ήδη το 2015 στους καθηγητές της Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Βιέννης Μπέρτραντ Περτς και Βερένα Παβλόφσκι την έρευνα για την ιστορία του κτιρίου της Βουλής στη διάρκεια των δύο δικτατοριών στην Αυστρία, την Αυστροφασιστική (1933-1938) και την Γερμανοναζιστική (1938-1945), που θα ολοκληρωθεί στις αρχές του 2018.
Η έρευνα προσπαθεί να αποσαφηνίσει την περίεργη και ανεξερεύνητη έως σήμερα κατάσταση που επικρατούσε στο κτίριο της Βουλής, κυρίως στη διάρκεια της γερμανοναζιστικής κατοχής της Αυστρίας, από την προσάρτησή της χώρας στο Τρίτο Ράιχ το Μάρτιο του 1938 μέχρι την απελευθέρωσή της το Μάιο του 1945.
Η διακοπή της λειτουργίας της αυστριακής Βουλής δεν έγινε με την εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στις 12 Μαρτίου του 1938, αλλά είχε συντελεστεί πολύ νωρίτερα ήδη από τις 4 Μαρτίου του 1933, όταν η Βουλή είχε διαλυθεί και καταργηθεί από το χριστιανοφασιστικό καθεστώς του καγκελαρίου ΄Ενγκελμπερτ Ντόλφους, το οποίο θεωρείτο υποχείριο της φασιστικής δικτατορίας του Μπενίτο Μουσολίνι στην Ιταλία και το οποίο αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς ως “Αυστροφασισμός”.
Αρχικά, αμέσως μετά την προσάρτηση της Αυστρίας, στο κτίριο της αυστριακής Βουλής εγκαταστάθηκε το γραφείο του Γιόζεφ Μπιούρκελ, επιτρόπου του Γ΄ Ράιχ για την “επανένωση” της Αυστρίας με το γερμανικό Ράιχ, ενώ αργότερα, το 1939, μετακόμισε εκεί και η έδρα του “γκάουλαιτερ”.
Μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστο γιατί υπήρξε η μετακόμιση στη Βουλή — από την “Πλατεία αμ Χοφ” όπου βρισκόταν έως τότε — της έδρας του “γκάουλαιτερ” που ανέλαβε το 1940 ο διαβόητος αρχηγός της νεολαίας του Γ΄ Ράιχ Μπαλντούρ φον Σίραχ υπεύθυνος για την εκτόπιση και μεταγωγή των Εβραίων της Βιέννης στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Όπως επισημαίνει ο ιστορικός Μπέρτραντ Περτς, η εγκατάσταση των ναζιστικών αυτών υπηρεσιών δεν υπήρξε ένα απλό γραφειοκρατικό γεγονός για τους ναζιστές, αλλά στην πραγματικότητα επρόκειτο για την μετατροπή του κτιρίου της αυστριακής Βουλής σε κέντρο του καθεστώτος βίας.
Στο πλαίσιο της έρευνας αναζητούνται απαντήσεις στα ερωτήματα, όπως, γιατί επελέγη το κτίριο της Βουλής και δεν κατασκευάστηκε ειδικό κτίριο για τον “γκάουλάιτερ” ή τι άφησαν πίσω τους οι ναζιστές, εάν υπήρξαν αρχιτεκτονικές αλλαγές στο κτίριο, πώς συντελέστηκε η μετάβαση από το ναζιστικό καθεστώς στη Δεύτερη Αυστριακή Δημοκρατία.
Μέρος της έρευνας αποτελεί και η αποτίμηση των βιβλίων που βρέθηκαν στο κτίριο μετά το τέλος της ναζιστικής κατοχής και που παραμένουν ακόμη μέχρι σήμερα στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Στην βιβλιοθήκη φέρεται να υπάρχουν 2.294 κωδικοί αριθμοί για αντίστοιχα βιβλία με περιεχόμενο προσκείμενο στη ναζιστική ιδεολογία, μεταξύ άλλων με καθαρά προπαγανδιστικά και ρατσιστικά κείμενα, που έχουν τοποθετηθεί σε ειδικό τμήμα της και των οποίων σήμερα απαγορεύεται ο δανεισμός.
Πρόσφατα επιβεβαιώθηκε πως στη Βιβλιοθήκη βρίσκονται συνολικά 1.884 βιβλία αμφιλεγόμενης προέλευσης, που σημαίνει ότι δεν αποκλείεται να προέρχονται από κατασχέσεις που είχαν κάνει οι ναζιστές.
Αξίζει να σημειωθεί, πως η αυστριακή Βουλή είχε επιστρέψει μετά το 1945 πολλά βιβλία στους νόμιμους κατόχους τους, μεταξύ άλλων συνολικά 480 τόμους στην Ισραηλιτική Κοινότητα Βιέννης, 62 στην κοινοβουλευτική ομάδα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και 74 στο Λαογραφικό Μουσείο Αυστρίας.
