Μια εντελώς διαφορετική ανάγνωση στο βίντεο που κυκλοφόρησε με την υπογραφή του Θοδωρή Παπαδουλάκη για τα δικαιώματα των ανάπηρων κάνει ο ανάπηρος ακτιβιστής σκηνοθέτης, Αντώνης Ρέλλας.
Διαβάστε το σκεπτικό του σε ανάρτηση που έκανε στο Facebook:
Με αφορμή την ταινία μικρού μήκους «Ο αδελφός μου» του Θοδωρή Παπαδουλάκη πήρα την πρωτοβουλία να φτιάξω μια μικρή εταιρία και να νοικιάζω ανάπηρα άτομα (μαζί με εμένα) για να τα σπάτε εσείς οι μη ανάπηροι στην πόλη μας έχοντας το απόλυτο άλλοθι. Αφού σε αυτήν την νέα τάξη πραγμάτων τα ΠΡΑΓΜΑΤΑ είμαστε εμείς να τα κονομήσουμε ρε αδελφέ…
Εδώ τελειώνει η πλάκα και αρχίζει η κριτική.
Ο Παπαδουλάκης στην ταινία του αναπαράγει την θεωρία της «προσωπικής τραγωδίας», επιλεγεί την παθητική εκδοχή του ανάπηρου υποκείμενου(ανάπηρο κορίτσι), τοποθετεί την λύση μέσα από την αντίδραση του μη ανάπηρου αδελφού(μη ανάπηρο αγόρι) και εκτοξεύει το inspiration porn* σε άλλα επίπεδα.
Όντως οι ανάπηρες/οι είναι αδύναμοι να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητές τους εξαιτίας του καταπιεστικού αντίκτυπου μιας μη ανάπηρης κοινωνίας, η οποία λειτουργεί με τους όρους του καπιταλισμού όπου μια ισχυρή ηγεμονεύουσα τάξη κυριαρχεί, μεταξύ άλλων και επί των ανίσχυρων αναπήρων. Έτσι, η ευθύνη της αλλαγής τοποθετείται μάλλον στην κοινωνία παρά στα ανάπηρα άτομα. Τα ανάπηρα άτομα παύουν να αποτελούν το αντικείμενο της επέμβασης και επανατοποθετούνται ως υποκείμενα στη δική τους ζωή. Αυτή είναι η θέση του θεωρητικού και θεμελιωτή της σπουδής της αναπηρίας, Mike Oliver και δημιουργού του κοινωνικού μοντέλου της αναπηρίας.
Ο Παπαδουλάκης στο έργο του αποτυπώνει την κυρίαρχη αντίληψη, τον «πολιτισμικό ιμπεριαλισμό» για τις δικές μας ζωές. Έχει κάθε δικαίωμα να το πράξει όπως έχω και εγώ το δικαίωμα να τον κρίνω.
Το «πρόβλημα» αγαπητέ συνάδελφε δεν βρίσκεται απαραίτητα στις καθημερινές πράξεις των σωματικά ικανών είτε ως προκατάληψη, είτε ως εκδήλωση εχθρικών κοινωνικών συμπεριφορών. Εντοπίζεται κυρίως στις θεσμοποιημένες πρακτικές της κοινωνίας.
Αντώνης Ρέλλας*
Ανάπηρος ακτιβιστής – Σκηνοθέτης
inspiration porn*
Το “ Inspiration porn” είναι μια εικόνα ενός ανάπηρου ατόμου που παίζει τον ρόλο της έμπνευσης για τα μη ανάπηρα άτομα. Η παρεμπόδιση σε θεμελιώδη πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα δεν μπορεί να αποτελεί έμπνευση.
Δεν υπάρχουμε για να εμπνεύσουμε ΚΑΝΕΝΑΝ. Τα ανάπηρα άτομα δεν είναι εργαλεία για να γίνουν οι μη ανάπηροι «καλύτεροι άνθρωποι». Ο λόγος που ονομάζεται το φαινόμενο «Inspiration porn» είναι επειδή αντικειμενοποιεί τα ανάπηρα άτομα όπως το πορνό αντικειμενοποιεί τις γυναίκες.
Ο όρος «Inspiration porn» είναι σχετικά πρόσφατος αλλά έχει σημασία να κατανοήσουμε ότι οι εμπειρίες των ανάπηρων σε όλο τον πλανήτη καταλήγουν στα ίδια ή παρόμοια συμπεράσματα. «Εργοστάσιο παραγωγής οίκτου» αποκαλούσαν οι τυφλοί το 76 τον Οίκο Τυφλών.
Στην ίδια λογική και η ακτιβιστική οργάνωση «Τα ορφανά του Τζέρι» που στράφηκαν ενάντια στον φιλανθρωπικό τηλεμαραθώνιο του MDA Labor Day Telethon και του διάσημου κωμικού Τζέρι Λιούις. Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και ο φιλόσοφος/παιδαγωγός Λεβ Βιγκότσκι διατύπωσε την θέση του για τον «μύθο της αναπηρικής δυστυχίας» τον ρατσιστικό μύθο που θέλει το ανάπηρο άτομο απριόρι δυστυχισμένο.
