Τον περασμένο Ιούνιο, όταν η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ανακοίνωνε ότι θα προχωρούσε σε ενεργειακή μεταρρύθμιση, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας υποσχόταν ότι το νέο μοντέλο θα οδηγούσε στη μείωση κατά 85% των αυξήσεων που εμφανίστηκαν στους λογαριασμούς ρεύματος όλων των κατηγοριών καταναλωτών από τον Οκτώβριο 2021 και ο αμετροεπής Αδωνης υποστήριζε ότι θα ήταν τόσο καλό, που θα μας αντέγραφε όλη η Ευρώπη.
Οταν όμως τον Ιούλιο ανακοινώθηκαν οι βασικές αρχές του νέου μοντέλου, που μεταξύ των άλλων περιλάμβανε την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής για ένα χρόνο, φάνηκε ότι κύριος στόχος της κυβερνητικής παρέμβασης ήταν ο αφοπλισμός των καταναλωτών από το όπλο της δικαστικής προστασίας, καθώς μετά τις συλλογικές αγωγές των καταναλωτών η ρήτρα αναπροσαρμογής κινδύνευε να καταπέσει στα δικαστήρια. Και όταν στις 25 Ιουλίου ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά τα τιμολόγια για το ρεύμα που θα ίσχυαν τον Αύγουστο, οι καταναλωτές καταλήφθηκαν από σοκ και δέος, αφού ανακοινώθηκαν τιμές περί τα 50-55 λεπτά την κιλοβατώρα, δηλαδή σε επίπεδα 55% και υψηλότερα σε σχέση με τα τελευταία τιμολόγια που είχαν πληρώσει με το προηγούμενο σύστημα.
Τα «τυράκια» και η πραγματικότητα
Βεβαίως το κυβερνητικό εγχείρημα είχε και τα «τυράκια» του. Το ένα «τυράκι» ήταν η αύξηση των κρατικών επιδοτήσεων τόσο όσο χρειαζόταν ώστε η συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών να πληρώνει το ρεύμα στα 15-17 λεπτά την κιλοβατώρα (ή 23 για όσους παίρνουν ρεύμα από τις ακριβότερες εταιρείες), δηλαδή η απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους αυτών των εκρηκτικών αυξήσεων να γίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το δεύτερο ήταν μια ιστορία που θα μπορούσε να ακουστεί ως πειστική στα αυτιά του κοινού της ΝΔ, ότι τάχα ο καταναλωτής που ήταν ψηφιακά εγγράμματος και είχε τον χρόνο να ασχολείται κάθε μήνα θα μπορούσε να αλλάζει εταιρεία κάθε μήνα και να πηγαίνει στη φτηνότερη, ώστε να δουλεύει ο ανταγωνισμός.
Μπαίνοντας στον Δεκέμβριο, ύστερα από πέντε μήνες εφαρμογής του νέου συστήματος, έχει φανεί ότι τα «τυράκια» ήταν γεμάτα τρύπες, ενώ η αποτίμηση του συστήματος είναι τόσο αρνητική, που προκαλεί τις αντιδράσεις ακόμη και των θεωρητικά ευνοημένων από αυτό εταιρειών προμήθειας.
Το κύριο ελάττωμα του μοντέλου, που προκύπτει από το γεγονός ότι οι προμηθευτές πρέπει να δίνουν προκαταβολικά τις τιμές ρεύματος για τον επόμενο μήνα μέσα σε συνθήκες μεγάλων αυξομειώσεων και αστάθειας στις τιμές του φυσικού αερίου, είναι η εκτόξευση των τιμών του ρεύματος στα αδιανόητα υψηλά επίπεδα που έχουμε δει από τον Ιούλιο, με αποτέλεσμα οι κρατικές επιδοτήσεις που απαιτούνται να είναι τόσο μεγάλες (π.χ. τον Σεπτέμβριο δόθηκαν 1,9 δισ. ευρώ), ώστε τελικά η κυβέρνηση να πιέζεται να τις «κουτσουρέψει». Ετσι π.χ. βλέπουμε ότι από τον Δεκέμβριο ξεκινά το «κουτσούρεμα» των επιδοτήσεων, όχι ακόμη για τα νοικοκυριά, αλλά για τα επαγγελματικά τιμολόγια με τις υψηλές καταναλώσεις.
Αλλά ούτε και η υπόθεση περί ενίσχυσης του ανταγωνισμού και δυνατότητας των καταναλωτών να πηγαίνουν στην εταιρεία με το φτηνότερο ρεύμα φάνηκαν να έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Αντίθετα μάλιστα, με την εισαγωγή του νέου συστήματος, τις τιμές να αλλάζουν κάθε μήνα και ορισμένες τεχνικές προϋποθέσεις που έχουν τεθεί ως όρος για αλλαγή προμηθευτή ο κόσμος έχει πάψει να αναζητά να μετακινηθεί σε άλλη εταιρεία και η κινητικότητα στην αγορά έχει περιοριστεί δραστικά.
Αλλά από τη στιγμή που στην αγορά δεσπόζουσα θέση κατέχει η ΔΕΗ κι οι ιδιωτικές εταιρείες προμήθειας ρεύματος παλεύουν με νύχια και με δόντια να της αποσπάσουν μερίδιο, ξέροντας πως μόνο αν το καταφέρουν θα επιβιώσουν και θα αναπτυχθούν, είδαμε την περασμένη εβδομάδα το απίστευτο. Το νέο μοντέλο της αγοράς ενέργειας της κυβέρνησης της ΝΔ να καταγγέλλεται ακόμη και από τις ίδιες τις ιδιωτικές εταιρείες προμήθειας, ως ένα σύστημα που παρότι στην πράξη τις ευνοεί, αφού δεν διατρέχουν πια τον κίνδυνο να δουν τα φέσια τους να αυξάνονται επειδή οι καταναλωτές δεν θα πληρώνουν τις χρεώσεις της ρήτρας αναπροσαρμογής και έχουν τη δυνατότητα να πουλάνε την κιλοβατώρα σε όποια τιμή θέλουν, τελικά «διαρρηγνύει» την καταναλωτική εμπιστοσύνη και διαταράσσει τη σχέση με τους πελάτες τους.
Μπορεί να μη στέκει παρότι νομοθετήθηκε
Μιλώντας σε ενεργειακό συνέδριο ο γενικός διευθυντής του Ελληνικού Συνδέσμου Προμηθευτών Ενέργειας Μίλτος Ασλάνογλου αμφισβήτησε και νομικά το μοντέλο λέγοντας ότι, παρότι νομοθετήθηκε, μπορεί να μη στέκει. Αυτό είναι το κατά Αδωνη τόσο καλό μοντέλο της ΝΔ που θα το αντέγραφε όλη η Ευρώπη…