Δεξιά στροφή της Ελλάδας αποτελεί η επιλογή του Απόστολου Τζιτζικώστα ως υποψήφιου για τη θέση του Ευρωπαίου Επιτρόπου από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σύμφωνα με την ανάλυση του Politico, στην οποία μάλιστα τονίζεται ότι η απόφαση αυτή μπορεί να ανεβάσει τη «θερμοκρασία» των σχέσεων με τη Βόρεια Μακεδονία.
Όπως εξηγεί, ο Απόστολος Τζιτζικώστας θεωρείται «σκληροπυρηνικός σε θέματα εσωτερικής πολιτικής και εθνικής ταυτότητας -συμπεριλαμβανομένης της μακροχρόνιας διαμάχης της Ελλάδας για το όνομα με τη Βόρεια Μακεδονία- και έχει κατηγορηθεί ότι κάνει τα χατίρια της ακροδεξιάς».
Μάλιστα, το Politico θυμίζει την πρόσκληση του Απόστολου Τζιτζικώστα το 2013 στο ακροδεξιό μόρφωμα Χρυσή Αυγή σε μια επίσημη παρέλαση στη Θεσσαλονίκη, αλλά και την αποχή του το 2016, στο απόγειο της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη, από την τελετή υπογραφής συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ της πόλης της Θεσσαλονίκης και Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για τη βελτίωση των συνθηκών για τους αιτούντες άσυλο. Παράλληλα, γίνεται λόγος για σενάρια για τη «Λίγκα του Βορρά» από τον Περιφερειάρχη και την αντίθεση του με τη «Συμφωνία των Πρεσπών».
Αναλυτικά τα όσα αναφέρει το Politico και η δημοσιογράφος, Νεκταρία Σταμούλη:
«Θεωρείται σκληροπυρηνικός σε θέματα εσωτερικής πολιτικής και εθνικής ταυτότητας – συμπεριλαμβανομένης της μακροχρόνιας διαμάχης για το όνομα της Βόρεια Μακεδονία – και έχει κατηγορηθεί ότι συμπαραστέκεται στην ακροδεξιά, αναφέρει το Politico. «Υπάρχει σίγουρα μια δεξιά στροφή και μια συμβολική κίνηση του Μητσοτάκη για να δείξει ότι ενισχύει τη δεξιά και επιστρέφει στη βάση του κόμματός του», δήλωσε ο Γιώργος Σιάκας, επίκουρος καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και διευθυντής ερευνών στο Public, μονάδα Έρευνας Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Για τους υποστηρικτές του, ο Τζιτζικώστας θεωρείται κομματικός στρατιώτης και εξελέγη Περιφερειάρχης σε τρεις διαδοχικές περιπτώσεις με εντυπωσιακή υποστήριξη. Γνωρίζοντας άπταιστα αγγλικά και γαλλικά, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Georgetown στις ΗΠΑ και στο University College του Λονδίνου. Το σημαντικότερο είναι ότι έχει επίσης εμπειρία με ευρωπαϊκούς θεσμούς, έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών. Αλλά σίγουρα υπάρχει μια δεξιά κλίση στο γιατί τον επέλεξε ο Μητσοτάκης. Ο Τζιτζικώστας κάλεσε το εκλιπόν πλέον, ακροδεξιό ελληνικό νεοναζιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή το 2013 σε μια επίσημη παρέλαση στη Θεσσαλονίκη. Όταν ο τότε δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης διαμαρτυρήθηκε, απάντησε: «Όλοι γνωρίζουμε ότι προτιμά άλλου είδους παρελάσεις, τις οποίες υποστηρίζει με ιδιαίτερο ζήλο», αναφερόμενος στις παρελάσεις gay pride. Το 2016, στο απόγειο της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη, ο Τζιτζικώστας απείχε από την τελετή υπογραφής συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ της πόλης της Θεσσαλονίκης και Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για τη βελτίωση των συνθηκών για τους αιτούντες άσυλο. Κατηγορήθηκε από τον Γιάννη Μπουτάρη ότι «ποντάρει στην ξενοφοβία». Ο Τζιτζικώστας είπε στο Politico ότι θεωρεί τον εαυτό του κεντροδεξιό και μετριοπαθή πολιτικό, επισημαίνοντας τις εκλογικές του επιτυχίες. «Πιστεύω ότι η ευρωπαϊκή μου εμπειρία, και ιδιαίτερα η εμπειρία μου στην προεδρία ενός επίσημου ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου της ΕΕ, συνέβαλε σημαντικά στην επιλογή μου», είπε, προσθέτοντας ότι το 2020 εξελέγη επίσης ομόφωνα από όλες τις πολιτικές ομάδες ως πρόεδρος. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών.
Tο γραφείο του πρωθυπουργού δεν απάντησε στα αιτήματα του Politico για σχολιασμό. Από τις πρόσφατες ευρωεκλογές του Ιουνίου και την κακή απόδοση του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπάθησε να κατευνάσει περισσότερους συντηρητικούς ψηφοφόρους με έναν δεξιό ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου και αλλαγές στους γενικούς γραμματείς των υπουργείων για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες των αποστατών ψηφοφόρων. Ο Μητσοτάκης εξασφάλισε μια δεύτερη θητεία ως πρωθυπουργός το 2023 χάρη στις σκληρές αντιμεταναστευτικές πολιτικές και την οικονομική σταθερότητα μετά από μια σχεδόν δεκαετή οικονομική κρίση.
Ενώ η Νέα Δημοκρατία ήρθε πρώτη στις ευρωεκλογές με 28,3% των ψήφων, το αποτέλεσμα ήταν χαμηλότερο από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του 2019 του 33% και πολύ κάτω από το 40,5% που κέρδισε στις εθνικές εκλογές τον Ιούνιο του 2023. «Ο Μητσοτάκης προσπαθεί να αγοράσει χρόνο και να δείξει ότι δημιουργεί μια νέα εσωτερική ισορροπία. Είναι περισσότερο μια επικοινωνιακή χειραγώγηση παρά μια νέα πολιτική κατεύθυνση», δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Λευτέρης Κουσούλης.
Ένα βήμα προς τα δεξιά έγινε ακόμα όταν η κυβέρνηση νομιμοποίησε τους γάμους ομοφυλόφιλων τον Φεβρουάριο του 2023. Σημαντικό τμήμα του συντηρητικού κόμματος, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων υπουργών και βουλευτών, είπε ότι η απόφαση άφησε τη Νέα Δημοκρατία εκτός επαφής με ορισμένους από τους συντηρητικούς και παραδοσιακούς ψηφοφόρους της βάση.
«Ο λαός εμπιστεύτηκε την κεντροδεξιά να τους κυβερνήσει, όχι τους πολιτικούς ‘γιατρούς χωρίς σύνορα’», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος ήταν αντίθετος στη σχετική νομοθεσία. «Μας αντιμετώπισαν με περιφρόνηση… Αν η κυβέρνηση συμπεριφέρεται έτσι ακόμα και στον πρώην πρωθυπουργό, γιατί να μην τους θεωρεί αλαζονικούς ο κόσμος;», συνέχισε.
Ωστόσο, οι αναλυτές είπαν ότι ενώ το θέμα ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητο, αντικατόπτριζε περισσότερο την προϋπάρχουσα δυσαρέσκεια παρά διαμόρφωσε τις αποφάσεις των ψηφοφόρων. Η στροφή προς τα δεξιά άρχισε τότε, λένε, με την επιλογή του ψηφοδελτίου του κόμματος για τις ευρωεκλογές. «Είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει ανησυχία και που μπορεί να αποξένωσε ακόμη και τους ψηφοφόρους, αλλά η αποδοκιμασία έχει να κάνει με τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας, με ύφος και ήθος», είπε ο κ. Κουσούλης.
Τον Ιούλιο, η κυβέρνηση απέσυρε την υποψηφιότητα της καθηγήτριας Νομικής Κατερίνας Φουντεδάκη για να ηγηθεί του κρατικού φορέα που παρακολουθεί τις υπηρεσίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, επειδή βοήθησε στη σύνταξη του νόμου περί ισότητας γάμου. Αφού έγινε σαφές ότι αρκετοί βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας θα την καταψήφιζαν, ανώτερα κυβερνητικά στελέχη που εμπόδισαν την υποψηφιότητα επέμειναν ότι δεν ήταν μια «εκδικητική» πράξη, αλλά μάλλον για να αποτρέψει το άνοιγμα της «πληγής». Η ανάλυση των exit poll από τον Ιούνιο του 2024 δείχνει ότι λιγότεροι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας οδηγήθηκαν προς τα δεξιά παρά προς τα αριστερά.
Ο 45χρονος Απόστολος Τζιτζικώστας, οικονομολόγος και πολιτικός γόνος του οποίου ο αείμνηστος πατέρας ήταν βουλευτής και υπουργός της Νέας Δημοκρατίας, είναι Περιφερειάρχης από το 2013. Την πρώτη φορά που έθεσε υποψηφιότητα, το έκανε ως ανεξάρτητος, όταν η Νέα Δημοκρατία αποφάσισε να στηρίξει κάποιον άλλο. Κέρδισε το 71% των ψήφων. Επανεξελέγη το 2019 με 62,3% και ξανά το 2023 με 60,3%. «Ήταν βασικός σύμμαχος του Μητσοτάκη στη Νέα Δημοκρατία από τότε που ήταν υποψήφιος για την ηγεσία του κόμματος, το 2016, και χωρίς αυτόν ο Μητσοτάκης μπορεί να μην είχε κερδίσει», δήλωσε ο Σιάκας, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Αλλά μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, τα ελληνικά ΜΜΕ πρότειναν ότι ο Απόστολος Τζιτζικώστας μπορεί να αποστατήσει και να δημιουργήσει ένα νέο κόμμα που θα σχηματίσει μια «Λίγκα του Βορρά», που θα μπορούσε να κινητοποιήσει την περιθωριακή ψηφοφορία στη δεξιά. Επιλέχτηκε γιατί γεννήθηκε και ανατράφηκε μέσα στη Νέα Δημοκρατία, δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης. Εδώ και χρόνια, ο Τζιτζικώστας είναι απέναντι στη Συμφωνία των Πρεσπών, μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, για την εθνική ονοματολογία. Για περισσότερα από 20 χρόνια, η Ελλάδα είχε πολεμήσει με τον βόρειο γείτονά της για τη χρήση της Μακεδονίας για το όνομά της.
Κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας διαμάχης, η Ελλάδα κράτησε την ώθηση της βαλκανικής χώρας από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ έως ότου η Βόρεια Μακεδονία συμφώνησε να αλλάξει το όνομά της το 2018, όταν η αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην εξουσία. Ο Τζιτζικώστας ηγήθηκε των συγκεντρώσεων κατά της συμφωνίας, οργανώνοντας μια διαδικτυακή εκστρατεία με τίτλο «Σεβασμός για την Αλήθεια» που ζητούσε δημοψήφισμα για την απόφαση. Κάποιοι αμφισβήτησαν αν ο Τζιτζικώστας θα μπορέσει να περάσει από την ακρόασή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αργότερα αυτό το φθινόπωρο, ιδιαίτερα αν ρωτηθεί για τις απόψεις του για τη διαφωνία για το όνομα, ειδικά από τη στιγμή που η Βόρεια Μακεδονία εξέλεξε πρόσφατα μια κυβέρνηση που αναζωπύρωσε αυτές τις εντάσεις. Ο Τζιτζικώστας έχει ήδη μπει στη «γραμμή», όμως. «Η θέση μου σε αυτό το θέμα είναι η ίδια με αυτή της ελληνικής κυβέρνησης. Πρόκειται για μια συμφωνία με πολλά προβληματικά σημεία, αλλά είναι δεσμευτική και για τις δύο χώρες», είπε ο Τζιτζικώστας».
