Η νέα έκθεση της ActionAid, που δημοσιεύεται ενόψει της συμπλήρωσης ενός έτους από την κρίση στο Κατεχόμενο Παλαιστινιακό Έδαφος, υπογραμμίζει τις οδυνηρές επιπτώσεις του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα και της κλιμάκωσης της βίας στις Παλαιστίνιες στη Δυτική Όχθη, καθώς και την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και ηγετική ικανότητα γυναικών και κοριτσιών απέναντι στην κρίση.
Η έκθεση, με τίτλο «Φορείς της αλλαγής: Ο ρόλος των παλαιστινιακών γυναικείων οργανώσεων στην κρίση», απευθύνει έκκληση για αυξημένη χρηματοδότηση για τις οργανώσεις στις οποίες ηγούνται γυναίκες και την επείγουσα συμμετοχή τους στις διαδικασίες οικοδόμησης ειρήνης και ανασυγκρότησης. Έτσι τονίζεται η ανάγκη για μια προσέγγιση ευαίσθητη ως προς το φύλο, ώστε να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες και τα κορίτσια τις διάφορες προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά τους.
Βασιζόμενη σε μαρτυρίες γυναικών που ζουν στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η έκθεση περιγράφει λεπτομερώς τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια, από τον αυξημένο κίνδυνο έμφυλης βίας έως το βαθύ ψυχολογικό τραύμα, και αποκαλύπτει την εξαιρετική ανθεκτικότητα που επιδεικνύουν καθημερινά, καθώς προωθούν την ανάκαμψη της κοινότητας και υπερασπίζονται τη δίκαιη ειρήνη.
Βασικά ευρήματα της έκθεσης:
- Αόρατη συναισθηματική και ψυχολογική επιβάρυνση: Οι Παλαιστίνιες έχουν πληγεί δυσανάλογα από τον πόλεμο στη Γάζα, βιώνοντας ακραία επίπεδα στρες, άγχους και τραύματος. Η συνεχής μετακίνηση έχει θέσει τις γυναίκες σε μια διαρκή κατάσταση αστάθειας, με ένα 16χρονο κορίτσι να δηλώνει: «Δεν ξέρουμε πού να πάμε για να βρούμε ασφάλεια». Οι συνθήκες συνωστισμού επιδεινώνουν τις εντάσεις.
- Αύξηση της έμφυλης βίας: Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Γάζα έχει επιδεινώσει τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, αυξάνοντας τον κίνδυνο σεξουαλικής και έμφυλης βίας, αναγκαστικών γάμων και εκμετάλλευσης. Οι γυναίκες στους καταυλισμούς εκτοπισμένων αναφέρουν την απώλεια της ιδιωτικότητας και της ασφάλειάς τους, ενώ συχνά αντιμετωπίζουν παρενόχληση και κακοποίηση σε καταφύγια με υπεράριθμο πληθυσμό. «Στο παρελθόν, οι τοίχοι ήταν η κάλυψή μας, σήμερα είναι απλώς ένα κομμάτι νάιλον», ειπώθηκε σε μια ομάδα συζήτησης. Στη Δυτική Όχθη, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν βία τόσο από Ισραηλινούς στρατιώτες όσο και από εποίκους. Ανακαλώντας ένα περιστατικό, μια ακτιβίστρια από τη Χεβρώνα είπε ότι η γειτόνισσά της «οδηγήθηκε μέσα σε ένα δωμάτιο [από Ισραηλινούς στρατιώτες], της έβγαλαν όλα τα ρούχα και [άφησαν] ένα σκύλο να της επιτεθεί, μπροστά στον σύζυγο και τα παιδιά της».
- Απώλεια ασφαλών χώρων και υποστήριξης για θέματα φύλου: Ταυτόχρονα, η πρόσβαση σε ασφαλείς χώρους και υποστήριξη για τις γυναίκες που βιώνουν σεξουαλική και έμφυλη βία έχει μειωθεί σημαντικά λόγω των επανειλημμένων αναγκαστικών μετακινήσεων, της έλλειψης χρηματοδότησης και προβλημάτων επικοινωνίας. Η πλήρης κατάρρευση του νομικού συστήματος της Γάζας δημιούργησε ένα νομικό κενό, αφήνοντας τις γυναίκες αβοήθητες στη διεκδίκηση δικαιοσύνης.
- Σοβαρή κρίση μαιευτικής περίθαλψης: Η έκθεση αποκαλύπτει τη δεινή κατάσταση της μητρικής υγειονομικής περίθαλψης και φροντίδας στη Γάζα, καθώς οι έγκυες γυναίκες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο επικίνδυνων τοκετών με ελάχιστη έως καθόλου ιατρική υποστήριξη. Ο Δρ Adnan Radi στο νοσοκομείο Al-Awda στη Γάζα ανέφερε: «έχει σημειωθεί απότομη αύξηση του ποσοστού των κυήσεων [υψηλού κινδύνου], επιπλοκές που σχετίζονται με πρόωρο τοκετό, αύξηση των αποβολών και προβλήματα όπως λοιμώξεις, σήψη, αιμορραγία και άλλα». Η πρόσβαση σε επαρκή σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη και φροντίδα είναι σχεδόν αδύνατη στη Γάζα, με έναν διευθυντή κέντρου υγείας γυναικών να σχολιάζει: «η τοποθέτηση ενδομήτριου σπειράματος (σπιράλ) δεν είναι δυνατή λόγω της έλλειψης αποστείρωσης των υλικών που χρειάζεται ο γιατρός».
- Ηγεσία γυναικών εν μέσω κρίσης: Παρά τις τεράστιες προκλήσεις, οι Παλαιστίνιες έχουν αναλάβει κρίσιμους ηγετικούς ρόλους μέσα στις κοινότητές τους. Από τη διαχείριση καταφυγίων εκτοπισμένων μέχρι τη συνηγορία και τη θεσμική πίεση, οι γυναίκες ηγούνται ενεργά στις προσπάθειες ανοικοδόμησης της Γάζας. Η Σαμίρα, διευθύντρια του καταφυγίου Al-Istiqama, έχει μετατρέψει τη θλίψη της σε υποστήριξη για την κοινότητα και δηλώνει: «Αφού έχασα τα παιδιά και το σπίτι μου, πήρα την πρωτοβουλία να βοηθήσω τους εκτοπισμένους ανθρώπους». Παρά τις μοναδικές τους γνώσεις και την πολυετή εμπειρία τους στην υποστήριξη των κοινοτήτων τους, οι οργανώσεις που ηγούνται γυναίκες στην Παλαιστίνη συχνά παραγκωνίζονται, όπως σχολιάζει η Faraha, η οποία διευθύνει μια οργάνωση στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν στη Δυτική Όχθη: «Οι οργανώσεις υπό την ηγεσία των γυναικών είναι κατά κάποιο τρόπο παραμελημένες. Δεν υπάρχει πραγματικό όραμα για το πώς θα τις εμπλέξουμε».
Για το μέλλον, η έκθεση καλεί τις Παλαιστίνιες να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και τον πολιτικό διάλογο που σχετίζονται με το μέλλον της περιοχής και να αναγνωριστούν ως ουσιαστικοί φορείς αλλαγής για την ανάκαμψη της Γάζας.
Η Riham Jafari, Συντονίστρια Συνηγορίας και Επικοινωνίας στην ActionAid Παλαιστίνης, αναφέρει: «Οι γυναίκες και τα κορίτσια στην Παλαιστίνη αντιμετωπίζουν μοναδικές και σοβαρές προκλήσεις, καθώς ο καταστροφικός πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται και η βία στη Δυτική Όχθη κλιμακώνεται. Όμως, εν μέσω αυτών των κρίσεων επιδεικνύουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και αναδεικνύονται σε αξιόπιστες προσωπικότητας ηγεσίας στις κοινότητές τους. Οι φωνές και οι παρεμβάσεις τους δεν πρέπει να παραγκωνιστούν. Είναι καιρός οι τοπικοί και διεθνείς εμπλεκόμενοι φορείς να εκτιμήσουν την ουσιαστική συμβολή των γυναικών αυξάνοντας τη χρηματοδότηση των οργανώσεων που καθοδηγούνται από γυναίκες και εξασφαλίζοντας ότι οι γυναίκες θα έχουν θέση στο τραπέζι όταν λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις για την Παλαιστίνη και το μέλλον της».
Καθώς ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται και η βία κλιμακώνεται στη Δυτική Όχθη, είναι κρίσιμο οι φωνές των Παλαιστινίων γυναικών όχι μόνο να ακούγονται αλλά και να λαμβάνονται υπόψη.
Η ActionAid ζητά επειγόντως αυξημένη χρηματοδότηση των οργανώσεων που ηγούνται γυναίκες, των οποίων η τεχνογνωσία και η ηγεσία είναι το κλειδί για τις προσπάθειες ανάκαμψης και οικοδόμησης της ειρήνης. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν κεντρικό ρόλο σε όλες τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και τις διαδικασίες ανασυγκρότησης, διασφαλίζοντας ότι οι μοναδικές τους προοπτικές και λύσεις αποτελούν μέρος της οικοδόμησης ενός βιώσιμου μέλλοντος.