Δοκιμασία για την Ευρώπη οι εκλογές στη χώρα, που παραμένει χωρίς εκλεγμένη κυβέρνηση από τον Δεκέμβριο του 2022
Σε ένα σημαντικό πρώτο τεστ για την ανθεκτικότητα του ευρωπαϊκού μπλοκ όσον αφορά τα θέματα των σχέσεων με τη Ρωσία, της στήριξης στην Ουκρανία και του μεταναστευτικού αναμένεται να μετατραπούν οι εκλογές της Σλοβακίας στις 30 Σεπτεμβρίου, που διεξάγονται σε κλίμα πόλωσης.
Η ένταση έχει αυξηθεί κατακόρυφα καθώς παρατηρείται κατάρρευση των ποσοστών των κομμάτων που κυβέρνησαν την τελευταία τριετία (με ιδιαίτερα κακή επίδοση στη διαχείριση της πανδημίας, της κρίσης στην Ουκρανία και της κρίσης του κόστους διαβίωσης) και «παλινόρθωση» του πολιτικού σχηματισμού Κατεύθυνση – Σοσιαλδημοκρατία (SMER), του οποίου ηγείται ο επί σειρά ετών πρωθυπουργός της χώρας Ρόμπερτ Φίτσο.
Η Σλοβακία στην ουσία είναι χωρίς εκλεγμένη κυβέρνηση από τον Δεκέμβριο του 2022, όταν κατέρρευσε ο κυβερνητικός συνασπισμός που κέρδισε στις εκλογές του 2020 με κορμό το συντηρητικό και λαϊκιστικό κόμμα Καθημερινοί Πολίτες και Ανεξάρτητες Προσωπικότητες (OL’aNO). Η συνέχεια του κράτους διασφαλίστηκε αφού η πρόεδρος, η φιλελεύθερη Ζουζάνα Τσαπούτοβα, διατήρησε τον πρωθυπουργό Εντουαρντ Χέγκερ (διαδέχτηκε τον Ιγκόρ Μάτοβιτς το 2021 στην πρωθυπουργία) στα καθήκοντά του μέχρι την αποχώρησή του τον Μάιο.
Το πόσο πολωμένη είναι η κατάσταση καταμαρτυρά και το πρόσφατο επεισόδιο μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού Μάτοβιτς του OL’aNO και του πρώην υπουργού Εσωτερικών του SMER Ρόμπερτ Καλινάκ, οι οποίοι πιάστηκαν στα χέρια. Το SMER έχει διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο στην τοξικότητα της πολιτικής ζωής, καθώς ο Ρόμπερτ Φίτσο χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να επανέλθει στην εξουσία, από την οποία είχε εκδιωχθεί υπό την πίεση αντικυβερνητικών διαδηλώσεων μετά τη δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της συντρόφου του Μαρτίνα Κουρτίνοβα το 2018.
Ο Φίτσο για να αυξήσει τα ποσοστά του χρησιμοποιεί από θεωρίες συνωμοσίας, όπως ότι ο Τζορτζ Σόρος ελέγχει την πρόεδρο Τσαπούτοβα (η πρόεδρος τον μήνυσε), μέχρι ακραία αντιμεταναστευτική ρητορική (αντίστοιχη του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν), ενώ εναντιώνεται στη συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας και θέλει να σταματήσει να εφαρμόζει τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας (τουλάχιστον όσες θεωρεί ότι πλήττουν τα συμφέροντα της Σλοβακίας).
Για δύο ψήφους γλίτωσε τη φυλακή
Μετά τη δολοφονία του ερευνητή Κούτσιακ το 2018 ο Φίτσο είχε βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο, καθώς η γραμματέας του και υπουργοί της κυβέρνησής του είχαν εμπλακεί άμεσα στη δολοφονία από εκτελεστές της ιταλικής Ντράνγκετα. Τότε είχε παραιτηθεί, αφήνοντας στην κυβέρνηση μέχρι τις εκλογές του 2020 τον εκλεκτό του και στέλεχος του SMER Πέτερ Πελεγκρίνι. Ο Φίτσο γλίτωσε πριν από ένα χρόνο τη δίωξη και τη φυλάκιση επειδή το κοινοβούλιο δεν ψήφισε υπέρ της άρσης της ασυλίας του (για δύο ψήφους) προκειμένου να του ασκηθούν διώξεις για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
Επί πρωθυπουργίας Πελεγκρίνι και Μάτοβιτς υπήρξαν σοβαρές παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας στη Δικαιοσύνη, με δώδεκα δικαστικούς να οδηγούνται σε δίκη για διαφθορά και ένα δικαστή του ανώτατου δικαστηρίου να συλλαμβάνεται.
Κλειδί οι πολλοί αναποφάσιστοι
Παρά το βεβαρυμένο παρελθόν του και κατά τα φαινόμενα το ιδιαίτερα προβληματικό μέλλον του, τον Φίτσο και το κόμμα του αναμένεται να προτιμήσουν από 19% έως και 22,2% των ψηφοφόρων, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Δεύτερη πολιτική δύναμη αναμένεται να αναδειχθεί το φιλελεύθερο κόμμα Προοδευτική Σλοβακία (PS), το κόμμα που ίδρυσαν η απερχόμενη πρόεδρος Τσαπούτοβα και ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μιχάλ Σιμέτσκα, με 14,6% έως 18,2%. Τρίτος πολιτικός σχηματισμός (ενδεχομένως και δεύτερος) αναμένεται να είναι η διάσπαση του SMER, το κόμμα Φωνή –Σοσιαλδημοκρατία (HLAS–SD) του Πελεγκρίνι. Ακολουθούν το ακροδεξιό Δημοκρατία, το OL’aNO και άλλα μικρότερα κόμματα.
Σύμφωνα με τους αναλυτές το κρίσιμο στις μετρήσεις μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι ο μεγάλος αριθμός των αναποφάσιστων, καθώς με την εκλογική κατανομή της χώρας μπορεί να αλλάξει σημαντικά τη μετεκλογική εικόνα.
Οι αναλυτές ανησυχούν πάντως ότι η επάνοδος του Φίτσο στην εξουσία με αυτή την ατζέντα θα ενισχύσει το αυταρχικό μέτωπο της πλευράς Ορμπάν.